Πάντα, στις πλαγιές του νότιου Λεπέτυμνου και τώρα, πάλι στην θέση ενός ξεχασμένου Οικισμού, το τοπωνύμιο προβάλλει αινιγματικό, στα χείλη μόνο των κατοίκων, όπως τα προηγούμενα: Καβάδος, Καψάδος, Ψειράδος. Χαμηλά στο ποτάμι, στις απαρχές του Τσικνιά, κάτω από τον Καψάδο της Κάπης, αφού περάσουμε το ωραίο, τοξωτό γεφύρι, είπαμε ότι βρίσκουμε τον παμπάλαιο δρόμο του Αλατιού, παλιά λιθόστρωτο, που ανηφόριζε από τον κόλπο της Καλλονής. Κατηφορίζοντας αυτόν τον δρόμο, στην βορινή όχθη του ποταμού, στη νότια πλαγιά της Μαυριάς, συναντάμε ένα κάθετο ρέμα, μια ρεματιά που στεφανώνεται από καφετιά βράχια. Η ρεματιά φιλοξενεί αιωνόβια πλατάνια και λεύκες και την ονομάζουν «Καρανικ Τσάι» (ρέμα του Μαυρόνικου). Οι λόφοι φιλοξενούν τα θεμέλια, τα σέτια με λαξευμένες πέτρες, παλιές πηγές, αλώνια, πέτρες από πατητήρια ελιών, λαξευμένες στέρνες και την άφθονη μεσαιωνική κεραμική, από χρηστικά αγγεία και πιθάρια. Δίπλα στo δρόμο, στην ανατολική πλαγιά υπάρχει το αστέγαστο ιερό της εκκλησίας του χωριού, η κόγχη, κιονίσκοι και θεμέλιο. Πιο ψηλά, βρίσκεται στους βράχους μια λαξευτή λάρνακα με το βαρύ κάλυμμά της*, κτιστό, μεγάλο πηγάδι - στέρνα, ενώ χαμηλά, στα πλατάνια η πηγή ακόμα δίνει νερό από τον λαξευμένο βράχο. Ο μεγάλος Οικισμός ονομάζεται Χιωτάδος, ένα ακόμα δυσερμήνευτο τοπωνύμιο της περιοχής. Θα μπορούσε, αυθαίρετα κανείς, να το ταυτίσει με πρόσφυγες από τη γειτονική Χίο, το «χωριό με τους Χιώτες». Πότε όμως και γιατί εδώ, σίγουρα αναπάντητα ερωτήματα, μιας αχρονολόγητης, δύσκολης περιόδου, ενός κρυμμένου σε αθέατη θέση οικισμού. Απέναντι, ΒΔ, υψηλά, φαίνεται η Πελόπη.

*Είναι αξιοσημείωτη η ύπαρξη, σε αρκετούς Οικισμούς του νησιού (Λεπέτυμνος, Καμίνια Νάπης, Σκοτεινό κα.) αυτής της μοναχικής, υπέργειας λαξευτής λάρνακας, με την ύπαρξη της βαριάς πλάκας του καλύμματος. Πιθανόν να πρόκειται για τάφους κάποιου σημαντικού προσώπου, ίσως του προύχοντα ή και κάποιου ιερωμένου! Επίσης χρειάζεται μεγάλη προσοχή στη συνύπαρξη αυτών των ταφικών μνημείων με τις στέρνες επεξεργασίας του σταφυλιού (πατητήρια), διάσπαρτα και αυτά σ’ όλο το νησί. Η οπή εκροής (εκτός κι αν είναι διαμορφωμένη με αύλακα) υπάρχει και στις λάρνακες, από τις οποίες, αρκετές χρησιμοποιήθηκαν σε δεύτερη χρήση, στην επεξεργασία του σταφυλιού.

στον Χιωτάδο

με την εκκλησιά του

τις κρήνες

και την αστείρευτη πηγή

με τα πηγάδια

την Λάρνακα

με το βαρύ σκέπασμα