Μονή Λειμώνος και ο γύρω χώρος θ

Νότια της αυλής του καθολικού, υπάρχει ένας χώρος με ναίσκο που φέρει τρούλο και με κελιά που δέχτηκαν «μικρές ανακαινίσεις». Ισόγειο με αποθήκες, λίθινη σκάλα δωμάτια στον όροφο με χαγιάτι στην μία πλευρά. Η αυλή χρησιμοποιήθηκε για τον σταβλισμό των ζώων και στο κτίριο είναι ενσωματωμένη μια κρήνη, από ανδεσίτη, πιθανόν από τμήματα άλλων κρηνών, η οποία κάτω από το τόξο της φέρει μαρμάρινη επιγραφή με σταυρό :

«Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΒΡΥΣΙΣ ΟΙΚΟΔΟΜΗΘΗ .. ..

1796 ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ…..»

Ο χώρος επικοινωνεί με την αυλή του καθολικού με πύλη, επάνω από την οποία βρίσκεται επιγραφή σε μάρμαρο, με «έγκοιλο σταυτό» με το ΙCΧC ΝΙΚΑ. Αριστερά και δεξία του σταυρού, σε βυζαντινή γραφή αναφέρονται: Επάνω, ΑΠ ΜΣ (Αρχιεπίσκοπος Μηθύμνης;). Μετά ΖΤΚΑ (7321 ΑΠΌ ΚΤΉΣΕΩΣ ΚΌΣΜΟΥ)1813 και μαρ (Μάρτιος;).Τρίτη σειρά : δυσανάγνωστη επιγραφή και ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ. Κάτω από τον σταυρό αναγράφεται: ΤΤΔΦ (Τετμημένον Τρόπαιον Δαιμόνων Φρίκη)1.

Βόρεια αυτού του χώρου, βρίσκεται το Ελαιοτριβείο της μονής, με τον υπέροχο του καπνοδόχο, μαζί με άλλα κτίσματα που ερειπώνονται όπως. Ο Τάξης το 1909, αναφέρει την εγκατάσταση «ατμοκινήτου ελαιοτριβείου, «λίαν ωφελίμου αυτή τε και τους περί αυτήν χωρίοις». Αυτό φαίνεται ότι αντικατέστησε τους ζωοκίνητους ελαιόμυλους, τα απομεινάρια των οποίων βρίσκονται εδώ και εκεί. Μυλόπετρες κωλουροκωνικές, αλλά και παλαιότερες φακοειδείς και ξύλινα αδράχτια (κοχλίες )των ελαιοπιεστηρίων! Τα περιουσιακά στοιχεία του μοναστηριού, είναι αρκετά με ακρογωνιαίο λίθο την μεγάλη περιουσία των Αγαλλιανών. Έτσι ο Τάξης, το 1909 πάλι, αναφέρει τα «κτήματα αυτής και ιδία τα των μετοχείων Κλωπεδής και Αγ. Αναργύρων ικανά, εις γεννήματα, έλαιον, τυρόν, σταφυλάς κλπ.». Έπρεπε επίσης τότε να «συντηρεί την γυναικείαν μονήν της Μυρσινιώτισσας, να διατηρεί δι’ εξόδων αυτής σπουδαστήν εν τη θεολογική της Χάλκης σχολήν, να ελεεί τους ενδεείς και να «χορηγεί» το πλείστον των απαιτουμένων χρημάτων προς κανονικήν λειτουργίαν και συντήρησιν της έξωθεν της Αχυρώνος δαπάνη αυτής οικοδομηθείσης «Λειμονιάδος σχολής», για την οποία θα αναφερθούμε μετά!

Ο αριθμός των μοναχών ποικίλει κατά τις διάφορες εποχές. Έτσι το 1620 ο Μητροπολίτης Γαβριήλ αναφέρει: «έχει μοναχούς εκατόν είκοσι, ενίοτε και εκατόν πεντήκοντα. Έχει δε παρεκκλήσια ηνωμένα τη μεγάλη εκκλησία· ένα του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, έτερον του Αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστού και έξω του Μοναστηρίου εν τω κοιμητηρίω έτερον της Αγίας Θεοτόκου. Έχει μετόχια δύο εν οις μένουσιν οι αροτριούντες· το μεν εν μέγα, ου πόρρω πάνυ του μοναστηρίου, έχει ναούς δύο· του Σωτήρος και του Αγίου Γεωργίου. Το δ’ έτερον πόρρω· έστι κακεί ναός εις πλησίον του μοναστηρίου άχρι δυο σημείων». Το 1850 ο Σταυράκης Αναγνώστης αφού αναφέρει «τας γαίας, τους αγρούς και ελαιώνας, τους κήπους τους πολλούς και καλούς, τα γενναία εισοδήματα, τα πρόβατα και τας αγέλας των ζώων», συμπληρώνει ότι «οι εν αυτώ συνασκούμενοι από τινός χρόνου, ήρχισαν να ολιγοστεύωσιν».

Το 1909 (Τάξης) έχουμε στο Σταυροπηγιακό, ανδρικό, αυτό μοναστήρι, 20-25 μοναχούς, 13 ιερομόναχους και 6 ιεροδιακόνους.³⁵ Πάντως, ορισμένοι αριθμοί δείχνουν την σταδιακή συρρίκνωση του. Το 1928 έχει 93 μοναχούς, το 1940 51, το 1951 23 και το 1961 μόλις 16

1. Καθ.ΕΦΚΑ Γεώργιος Πάλλης ,προσωπική επικοινωνία.

με την νότια αυλή

μετά από ανακαίνιση

με την κρήνη

του 1796

την ενδιάμεση πύλη

του 1813

και το ελαιοτριβείο