Τα Δαμάνδρι και ο τόπος γύρω από αυτό στ

Προς τον Ταξιάρχη και Αι Γιώργη τον Μυλαντά

Από το Δαμάνδρι, συνεχίζουμε τον δρόμο προς το νοτιά. Εξακόσια μέτρα πιο πέρα, αριστερά μας ένα μονοπάτι, οδηγεί στον Ταξιάρχη στην τοποθεσία Χαρακύδια. Σ’ ένα πρίνο, μόλις που στεκόταν το 1989, βρισκόταν ξεροτρόχαλο το ετοιμόρροπο εξωκλήσι. Μέσα ασπρισμένο, μ’ ένα σιδερένιο μανουάλι, εικόνες και ένα «κουτί με τα στέφανα», ελπίδες των νεόνυμφων στον αρχάγγελο. Αρκετές λαξευμένες πέτρες με τσινέτια στους τοίχους του, προέρχονται από παλαιότερο κτίσμα. Και πραγματικά, στα κτήματα νότια του, τα κεραμικά είναι περισσότερα από τις πέτρες. Λαξευμένες πέτρες, σωροί από αλάξευτες. Λαξευμένοι βράχοι, υπολείμματα κτισμάτων, ξεπροβάλλουν από το χώμα στο διπλανό, καθαρισμένο κτήμα. Αρκετές από αυτές, βρίσκονται στον περίβολο του. Ανάμεσα τους και η βάση του ληνού κάποιου ελαιόμυλου «Περί το εκκλησίδιον του Ταξιάρχου εγκαταστάσεων, είναι ορατά εις ικανήν έκτασιν λαξεύματα επί βράχων και ειργασμένοι λίθοι - σαφείς ενδείξεις υπάρξεως αρχαίου οικισμού» έγραψε ο Γ. Κοντής για τούτον τον τόπο.¹ (39^ο 08.1424-26^ο 22.9088). Μια προγενέστερη του Μεσαιωνικού οικισμού του Δαμανδρίου εγκατάσταση.

Ο Αι-Γιώργης ο Μυλαντάς

Συνεχίζοντας νότια, δυο περίπου χιλιόμετρα απ’ το Δαμάνδρι, καταλήγει στον Αι Γιώργη τον Μυλαντά. (39^ο07.3539-26^ο23.1382) Μια σχετικά μεγάλη εκκλησίτσα, μονόκλιτη με παλιές εικόνες και τέμπλο. Καλυμμένη με ασβεστοκονίαμα, έχει την κόγχη του ιερού από λαξευμένους λιθόπλινθους, ένθετα τουβλάκια και τρία μεγάλα τοξωτά παράθυρα. Κελιά στον αυλόγυρο της φιλοξενούν προσκυνητές, που δεν λείπουν από εδώ. Γύρω διαμορφώνεται μια μεγάλη επίπεδη έκταση και δίπλα ένα μαντρί. Παντού, μεγάλοι ορθογώνιοι λιθόπλινθοι, τούβλα, κεραμίδια, δείχνουν ότι υπήρχαν παλαιότερα κτίσματα. Βλέπουμε λαξευμένες γούρνες στον καφετί ιγκνιβρίτη και όρθιο μέσα στο χώμα το κάλυμμα μιας λάρνακας (με αετωματική την άνω επιφάνεια)Επίσης μια μισοβυθισμένη στο χώμα λάρνακα και ένα μεγάλο κατώφλι. Παραδίπλα, στους ξεροτρόχαλους τοίχους του μαντριού, βρίσκονται τρία επιθήματα με σταυρό στο πλάι και ένας αμφικιονίσκος σπασμένος, όλα από το ίδιο υλικό. Αυτά τα μέλη μαζί με τα τούβλα που φέρουν αυλακώσεις, τους άφθονους λαξευμένους λίθους, είναι ενδείξεις ύπαρξης παλαιοχριστιανικού ναού. Όμως εδώ τοποθετείται το Μετόχι του Δαμαντρίου, αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο, το οποίο σύμφωνα με την γνώμη των μελετητών² διαδέχθηκε το παλαιότερο μοναστήρι των βυζαντινών χρόνων, απ’ όπου διωγμένοι οι μοναχοί χτίσανε το Δαμάντρι. Τα σκορπισμένα γύρω απομεινάρια, επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη. Κατ’ άλλους οι μοναχοί ήλθαν από την περιοχή Παλιομονάστηρα, δυτικά. Μάλλον εδώ βρισκόταν το Μετόχι Vayanoki, του Δαμανδρίου, το 1709. Αυτό ήταν και το Μετόχι του Αγίου Γεωργίου, στα φιρμάνια του Σελίμ του Γ και του Μαχμούτ του Β, στα 1793 και 1811.³ Τώρα είναι τόπος λατρείας και έρχονται αρκετοί για να λειτουργήσουν. Από εδώ, ένας αγροτικός δρόμος, έρχεται απ’ ευθείας στα Βασιλικά. Σ’ αυτόν συναντάμε αριστερά το ερείπιο ακόμη ενός ναού. Αφιερωμένο στον Αι Γιάννη τον Πρόδρομο, έχει αρκετούς λαξευμένους λίθους και κεραμική.

1. Γ. Κοντής Λέσβος και Μικρασιατική της παραλία 1975 σελ. 361

2. Ι. Κλεόμβροτου MYTILENA SACRA Τομ. Δ σελ. 338

3. Ι. Μουτζούρη Ο Μοναχισμός της Λέσβου 1989 σελ. 109

4. Επιτόπια έρευνα Περπατώντας τη Λέσβο 1992 Τομ. Β

με τον αρχαίο οικισμό

με μέλη κτισμάτων παντού

Ο Αι Γιώργης ο Μυλαντάς

τόπος και σημερινής λατρείας

με το καθολικό του Μετοχιού

με λάρνακες και κατώφλια

και μέλη του παντού!