Σήμερα θα αφήσω τα «ερωτήματα», που χρειάζονται απαντήσεις στο Οδοιπορικό και θα προσπαθήσω, σαν χρονογράφημα, να σκιαγραφήσω σε ελάχιστο χώρο, την πανέμορφη Αγιάσο του σήμερα! Ανεβήκαμε με την Βούλα, παραμονή Χριστουγέννων, στην υπέροχη πλατεία για καφέ και γλυκό του κουταλιού, νωρίς το απόγευμα, και πέσαμε επάνω σε μια γιορτή, βασικά για τα παιδιά! Σε ένα καζανάκι, στην φωτιά, βράζανε το «ρακόμελο»* και το μοίραζαν ζεστό! Κρασί με μέλι και μπαχαρικά μου είπαν! Η κωμόπολη των 8 χιλιάδων ανθρώπων κάποτε και των 2 χιλ τώρα, επιμένει μέσα από τον μόχθο της πολύχρωμης επιβίωσης, να ανασύρει από την παρακαταθήκη της, το ρακόμελο, το καϊνάρι από χιλια τόσα μπαχαρικά, την βασιλόπιττα της, σταχωμένα φύλλα παλιού βιβλίου με δέκα και, συστατικά! Μέρεψε την άγρια καστανιά, στον πανάρχαιο λόφο Βάλανο1 και γέμισε μ’αυτό το δέντρο τον περίγυρο! Έκανε το κάστανο χίλια δυο πράγματα, του χάρισε μια γιορτή, έκανε το ξύλο της περίτεχνα ξυλόγλυπτα, με τον Σκοπελίτη, τον Καμαρό και τόσους άλλους, το έκανε και τέμπλες, για το λιομάζωμα! Μπόλιασαν την Τρικοκκιά και την έκαναν Κρανιά και Μουμπτζια2, για να την χρησιμοποιούν! Γέμισαν όλο τον τόπο που απόμενε από τα πεύκα και τις καστανιές με αμέτρητες ποικιλίες μήλων (αγαπώ τα μοναδικά ξυνόμηλα) και απιδιών! Δίπλα στην Παναγιά ΜΑΣ ,την Αγία Σιών, κάτω από το Καστέλι του Αυγερινού , φέρει κορώνα τον επιβλητικό Όλυμπο! Από τις πλαγιές του , η πανάρχαια αρχαία ντοπιολαλιά, κατηφορίζει σαν σατιρική αθλουγή και γίνεται καρναβαλικός λόγος3, συλλαμβάνεται από την πέννα του Αναστασέλλη, του Καμάτσου , του Μηνά και γίνεται γραπτός λόγος, θέατρο με ντόπιους απαράμιλλους ηθοποιούς (ντροπή να μένει αστέγαστο το κτήριο), ήχοι σαντουριού που συνοδεύουν τα ξύλα σαν χτίζανε την Παναγιά, βιολί στον καρσιλαμά και στον απτάλικο, στα μεθύσια του ρακιού ,στον κήπο της Παναγιάς και στου Παπέλ’ τον καφενέ (με τον υπέροχο πατσά)! Κατά ένα παράξενο και μυστηριώδη τρόπο, που μόνο η χαμένη στον χρόνο παράδοση γνώριζε, αυτή η γλώσσα, έγινε και μορφή και χρώμα, πλάθοντας τον πηλό, με τους Κουρτζήδες και τους Χατζηγιάννηδες! Έκαψε τα ξύλινα της σπίτια και τα ξανάχτισε πέτρινα, γέμισε τον κόσμο με τσουπιά, χαράρια,. τρουβάδες κλαδευτήρια και χράμια, με τους αργαλειούς να μπλέκουν τους ήχους τους με το σύρσιμο της πέτρας των λιόμυλων και τις μπουρούδες των ατμομηχανών! Και κρατά ακόμα τον πανάρχαιο φάρο πολιτισμού, σαν διαμαντάκι στο Αναγνωστήριο, διαλαλώντας όμως και το ακλόνητο δημοκρατικό φρόνημα της. Που κάποτε το πλήρωσε ακριβά!4 Εκεί επάνω, τώρα το 2024, ίσως αναστοχαστούμε αυτό το δράμα της κοινωνικής ανυποληψίας που επικρατεί πια παντού!

1.Βάλανος είναι το όνομα της Καστανιάς που αναφέρει ο Θεόφραστος και το τοπωνύμιο κοντινού λόφου στην κωμόπολη

2.Η Τρικοκκιά είναι ο Crataegus monogyna, η Κραννιά η Cornus mas και η Μουμπτζια η Mespilus germanica .Αυτά τα δύο τελευταία υπάρχουν μόνο στην Αγιάσο και τα μπόλιασαν τον 19^ο αι.

3. Με την Ιστορία του καρναβαλιού της Αγιάσου εξέδωσε δύο τόμους ο φίλος Παναγιώτης Κουτσκουδής και δύο τόμους ο χαλκέντερος φίλος Γιάννης Χατζηβασιλείου, η «ψυχή» του μακρόβιου περιοδικού Αγιάσος

4. Για το Αντάρτικο στη Λέσβο έχουν γράψει αρκετοί. Δύο τόμοι ανήκουν στον Παναγιώτη Κουτσκουδή!

* Τελικά το «ποτό», κατασκευάζεται ζεστό μέσα σε κούπες και βρίσκεται στην εκκλησία, στα μνημόσυνα! Εκεί μοιράζονται μικρές πίττες,, που φτιάχνονται γί’αυτόν τον σκοπό που τις βουτάνε στο ποτό και μνημονεύουν τον νεκρό!

παντού τα κάστανα

με Μουμτζιές

και Κραννιές στον περίγυρο

με υπέροχα κλαδευτήρια

με την Παναγιά ΜΑΣ

με το καστέλι του Αυγερινού

κάτω από το «βουνό της»,ζει η κωμόπολη!