Σε δύο εβδομάδες ολοκληρώνεται η θητεία της διορισμένης διοίκησης της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΑΣ) Λέσβου από το Πρωτοδικείο Μυτιλήνης. Το πιθανότερο είναι ότι τις επόμενες ημέρες θα κατατεθεί νέο αίτημα από τη διοίκηση της ΕΑΣ Λέσβου στο Πρωτοδικείο Μυτιλήνης για τον ορισμό εκ νέου προσωρινής διοίκησης.

Αυτήν τη φορά το αίτημα, εκτιμούμε, ότι δε θα αφορά την προσαρμογή της ΕΑΣ Λέσβου στην υφιστάμενη νομοθεσία, αλλά την προσαρμογή της στο νόμο που θα ψηφιστεί το επόμενο διάστημα. Καλά πληροφορημένες πηγές από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης αναφέρουν ότι επιδίωξη είναι το νομοσχέδιο για τους συνεταιρισμούς να πάει για συζήτηση και ψήφιση στη Βουλή στα τέλη του Ιανουαρίου.

Αν τηρηθεί αυτό το χρονοδιάγραμμα, σημαίνει πως από τα μέσα Φεβρουαρίου η ΕΑΣ Λέσβου θα μπορεί να αξιοποιήσει το νέο νομικό πλαίσιο για τους συνεταιρισμούς και να επιστρέψει σε κανονική λειτουργία. Εφόσον βέβαια, όπως αναμένεται, ο νόμος προβλέπει ότι οι πρωτοβάθμιες συνεταιριστικές οργανώσεις θα έχουν το δικαίωμα να συστήνουν δευτεροβάθμιες οργανώσεις, δηλαδή Ενώσεις Συνεταιρισμών.

Κίνδυνος κατάρρευσης
Σήμερα η ΕΑΣ Λέσβου είναι μία από τις ελάχιστες Ενώσεις Συνεταιρισμών που δε μετασχηματίσθηκαν είτε σε πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς είτε σε αγροτικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, όπως προέβλεπε ο νόμος Σκανδαλίδη. Ιδρυτικά μέλη της ΕΑΣ Λέσβου είναι οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί του νησιού, σε αυτούς ανήκει η περιουσία της κι αυτοί είναι που θα επιβαρυνθούν με τα χρέη της, σε περίπτωση που χρεοκοπήσει.

Τα παραπάνω τα επισημαίνουμε διότι είναι πολύ πιθανό, μετά την ψήφιση του νέου νόμου περί συνεταιρισμών, κάποιοι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί να προσπαθήσουν να αποποιηθούν τη συμμετοχή τους στην ΕΑΣ Λέσβου, για να αποφύγουν τα χρέη που θα κληθούν να καλύψουν σε μια ενδεχόμενη χρεοκοπία.

Σήμερα είναι περισσότερο πιθανή από οποτεδήποτε άλλοτε μια οικονομική κατάρρευση της ΕΑΣ Λέσβου, αφού έχουν συρρικνωθεί δραματικά οι δραστηριότητές της, είτε αυτές αφορούν το εμπόριο αγροτικών προϊόντων, εφοδίων, φυτοφαρμάκων και ζωοτροφών είτε αφορούν την παροχή υπηρεσιών προς τους αγρότες. Ταυτόχρονα, έχει μειωθεί δραστικά και το προσωπικό της ΕΑΣ Λέσβου, που πλέον αριθμεί 25 άτομα, όταν τη δεκαετία του 1970 αριθμούσε τα δεκαπλάσια άτομα.

«Καπνός» η μεγάλη ακίνητη περιουσία
Πολύ σημαντικά περιουσιακά στοιχεία της Ένωσης έχουν περάσει ή πρόκειται να περάσουν στον έλεγχο άλλων επιχειρηματικών σχημάτων. Π.χ. τα σήματα ελαιολάδου της ΕΑΣ Λέσβου έχουν περάσει στον έλεγχο της ΛΕΣΕΛ Α.Ε. Η ίδια πορεία έχει δρομολογηθεί και για τα ακίνητα της ΕΨΥΠΑΛ. Μετά την παραχώρηση του 35% στο Δήμο Λέσβου στα τέλη της δεκαετίας του 1990, τώρα ανοίγει ο δρόμος για να μπει στην επιχείρηση ιδιώτης επενδυτής, εξέλιξη που είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει στην απώλεια της πλειοψηφίας των μετοχών από την ΕΑΣ Λέσβου.

Όλα τα μεγάλα και σημαντικά ακίνητα που διαθέτει η ΕΑΣ Λέσβου είναι υποθηκευμένα στην πρώην Αγροτική Τράπεζα έναντι των δανείων της Ένωσης. Αναφερόμαστε στο βιομηχανικό συγκρότημα των Παμφίλων, στις παλιές δεξαμενές του λιμανιού της Μυτιλήνης, στο Αστυνομικό Μέγαρο της Μυτιλήνης (πρώην Υφαντήριο), στο ακίνητο στην Αγιάσο (πρώην δεξαμενές), στο ακίνητο στη θέση Ντουραχάνι της Γέρας, στο κτήριο της οδού Αλκαίου, όπου στεγάζονταν πριν μερικά χρόνια τα γραφεία της Ένωσης κ.λπ.

Κι οι υποχρεώσεις της ΕΑΣ Λέσβου σε δάνεια εκτιμάται ότι ξεπερνούν κατά πολύ τα 10 εκατ. ευρώ.

Τα τελευταία χρόνια δεν έχει γίνει γενική συνέλευση της ΕΑΣ Λέσβου, με αποτέλεσμα να μην έχει εγκριθεί και δημοσιοποιηθεί κανένας ισολογισμός. Έτσι, πέραν από τη διοίκηση της Ένωσης, κανείς δε μπορεί να γνωρίζει ποια είναι τα χρέη της. Πολύ μικρότερα, αλλά σημαντικά, παραμένουν τα χρέη της Ένωσης προς παραγωγούς για λάδια που έχει αγοράσει και δεν τα έχει πληρώσει. Πρόκειται για λάδια που είχαν αγοραστεί πριν από τη σύσταση της ΛΕΣΕΛ Α.Ε.

Το πρόβλημα αυτό έχει οδηγήσει μεγάλο αριθμό συνεταιρισμών να αρνούνται να συνεργαστούν με την ΕΑΣ Λέσβου.
Κι είναι πολύ πιθανό αυτοί οι συνεταιρισμοί να κρατήσουν την ίδια στάση και μετά την ψήφιση του νέου νόμου.

Τα distress funds στην πόρτα της ΕΑΣΛ
Είναι φανερό ότι η ΕΑΣ Λέσβου εδώ και πολύ καιρό βρίσκεται σε έναν φαύλο κύκλο. Από χρόνο σε χρόνο μειώνεται ο τζίρος της και ταυτόχρονα η ίδια αδυνατεί να αντιδράσει, διότι δεν έχει ίδια κεφάλαια, ούτε πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό. Κι από την άλλη, οι υποχρεώσεις της προς τους εργαζομένους, τα ασφαλιστικά ταμεία, τη ΔΟΥ και τις τράπεζες παραμένουν πολύ μεγάλες. Τα προβλήματα αυτά ήταν υπαρκτά και μεγάλα πριν από το ξέσπασμα της κρίσης.

Ωστόσο, οι διοικήσεις της ΕΑΣ Λέσβου έκαναν ελάχιστα πράγματα για να αντιμετωπίσουν. Στα χρόνια της κρίσης τα προβλήματα γιγαντώθηκαν. Οι προσπάθειες για ρύθμιση των δανείων προς την ΑΤΕ δεν απέδωσαν καρπούς μέχρι τώρα.

Κι αντί οι διοικήσεις της Ένωσης να προβούν σε δυναμικές κινήσεις για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης, την αποδέχθηκαν παθητικά, με αποτέλεσμα σήμερα η ΕΑΣ Λέσβου -παρά τη μεγάλη ακίνητη περιουσία της- να είναι μια υπερχρεωμένη επιχείρηση.
Ποιες όμως θα μπορούσαν να ήταν οι δυναμικές κινήσεις σε επιχειρηματικό επίπεδο; Θα μπορούσε π.χ. να γίνει συμφωνία πώλησης και επαναγοράς των ακινήτων που δεν ήταν δεσμευμένα με υποθήκες ώστε να αποκτήσει η Ένωση μια στοιχειώδη κεφαλαιακή επάρκεια, πρόταση που έχει γίνει το 2012 στην ΕΑΣ Λέσβου και δεν αξιοποιήθηκε.

Άλλη πρόταση ήταν να προσληφθεί δικηγόρος που θα διαχειριζόταν το θέμα των δανείων προς την ΑΤΕ και ειδικά το μεγάλο δάνειο του Υφαντηρίου, έτσι ώστε η ΕΑΣ Λέσβου να απεμπλακεί από το βάλτο στον οποίο είχε βρεθεί. Ούτε αυτό έγινε. Αντί αυτών, ή άλλων ενδεχόμενων λύσεων, επιλέχθηκε η αναμονή να δοθεί πολιτική λύση. Τα χρόνια περνούσαν κι η λύση δεν ήρθε ποτέ μέχρι σήμερα.

Λύση η εκκαθάριση;
Τώρα όμως η ΕΑΣ Λέσβου αντιμετωπίζει ένα νέο πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο. Είναι η παραχώρηση των δανείων της σε distress funds, τα αποκαλούμενα και αρπακτικά, τα οποία σίγουρα θα ενδιαφερθούν για τη μεγάλη ακίνητη περιουσία της. Ήδη έχει επιτραπεί η παραχώρηση των επιχειρηματικών δανείων που βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών σε αυτά τα funds. Στην παρούσα φάση δε θα εφαρμοστεί το μέτρο αυτό για τα δάνεια της πρώην ΑΤΕ, όμως ήδη η συζήτηση για παραχώρηση κι αυτών των δανείων έχει ανοίξει. Κι είναι κάτι που θα το δούμε να συμβαίνει τους επόμενους μήνες.

Η ΕΑΣ Λέσβου είναι συνεταιρισμός περιορισμένης ευθύνης. Κατά συνέπεια, τα μέλη της ευθύνονται για τις ζημιές της στο ύψος της αξίας των συνεταιριστικών μερίδων που κατέχουν ή σε πολλαπλάσιο της αξίας των μερίδων, εφόσον αυτό προβλέπεται στο καταστατικό της. Πρόκειται για τη ρύθμιση που υπήρχε στο καταστατικό της Συνεταιριστικής Τράπεζας, με αποτέλεσμα σήμερα τα μέλη της να έχουν χάσει τα χρήματα που επένδυσαν για να αγοράσουν τις συνεταιριστικές μερίδες και να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να πληρώσουν άλλα τόσα χρήματα για να καλύψουν μέρος των ζημιών της τράπεζας.

Αυτός είναι ο λόγος που θεωρούμε πολύ πιθανό πολλοί πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί -αν όχι όλοι- να μη θέλουν να συμμετάσχουν στην ΕΑΣ Λέσβου. Η μόνη λύση, που πολλοί βλέπουν για να αποφευχθεί αυτός ο κίνδυνος, είναι η Ένωση να οδηγηθεί άμεσα σε εκκαθάριση, ώστε αμέσως μετά να λειτουργήσει μια Ένωση, με σαφώς μικρότερο μέγεθος, αλλά καθαρή από βάρη και δάνεια.

Έντυπη έκδοση της Εφημερίδας Εμπρός