Μια γενιά που γεννήθηκε, λίγο πριν από τον πόλεμο του 40, που έζησε την Κατοχή και τον Εμφύλιο και στην συνέχεια δοκιμάστηκε στα πικρά χρόνια της δεκαετίας του 50, φεύγει από την ζωή.

Είναι η γενιά που έζησε το έπος του Ελληνο-ιταλικού πολέμου, μέσα από τις διηγήσεις του πατέρα, που έζησε τον τρόμο από τον Γερμανό κατακτητή και το αδελφοκτόνο μίσος- από την μια ή την άλλη όχθη του εμφύλιου- που άντεξε την πείνα και την γύμνια και έμαθε, μόλις περπάτησε, να αγωνίζεται για την επιβίωσή της.

Όσοι άντεξαν προχώρησαν με ατσαλωμένη καρδιά και με το όνειρο να αλλάξουν την μοίρα τους. Ξεκίνησαν τον πόλεμο της δικιάς τους ζωής χωρίς τα αδελφοκτόνα όπλα των πατεράδων τους, που προκάλεσαντόσες χαμένες ζωές και τόσα ερείπια, τόσο μίσος και τόσο πόνο. Οι περισσότεροι, από τα παιδιά των ηττημένων, καθώς και των νικητών, κράτησαν την ιδεολογική- οικογενειακή ή παραταξιακή- σκευή και την φύλαξαν, ως παρακαταθήκη, για την στράτευσή τους στους επόμενους πολιτικούς αγώνες ∙ και άλλοι -πολύ λιγότεροι- κατάφεραν να αντισταθούν στην κυριαρχία των συναισθηματικών φορτίσεων και να ανοίξουν μια πόρτα στον αναστοχασμό και στην κατανόηση των βαθύτερων αιτίων που έκαναν τους Έλληνες να αλληλομισούνται και να αντιπαρατάσσονται σε εχθρικά στρατόπεδα. Κάποιοι δεν ξεντύθηκαν ποτέ το στρατιωτικό «αμπέχονο» του «αγωνιστή» πατέρα τους-παρά την φθορά του χρόνου- και κάποιοι άλλοι αποποιήθηκαν την πατρική κληρονομιά και απέκτησαν - ενίοτε με ωδίνες τοκετού- την δική τους ιδεολογική «οικοσκευή», που κάλυπτε τις πραγματικές ανάγκες της ζωής.

Ανεξάρτητα από την ιδεολογική και πολιτική προσκόλληση ή αποκόλληση, στην γονική κληρονομιά, που καθόριζε, σε κάποιο βαθμό, την στάση της, στις πολιτικές εξελίξεις, η γενιά, που ψήθηκε στο καμίνι της Γερμανικής Κατοχής και του Εμφύλιου, επικεντρώθηκε, στα χρόνια που ακολούθησαν, στον αγώνα για την επαγγελματική αποκατάσταση και την κοινωνική της πρόοδο. Μέσα στις πιο αντίξοες συνθήκες- πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά- οι περισσότεροι από αυτή την γενιά κατάφεραν, με πολλές στερήσεις και σκληρή δουλειά, να υπερβούν τα «ταξικά» όρια που είχε καθορίσει η κοινωνική καταγωγή τους και να κατακτήσουν μια θέση στην ανερχόμενη μεταπολεμική οικονομική και κοινωνική τάξη. Πολλοί ήταν εκείνοι που αναζήτησαν μια καλύτερη ζωή στα μεγάλα αστικά κέντρα και άλλοι που βρήκαν, μακρύτερα, σε ξένες χώρες, όσα δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να τους δώσει η πατρίδα τους. Όπου κι αν κατέφυγαν, πρόκοψαν: ως επαγγελματίες, ως εργάτες, ως υπάλληλοι, ως άνθρωποι των Γραμμάτων και της επιστήμης∙ και, παράλληλα, με την προσωπική τους πρόοδο, συνέβαλαν στην προσπάθεια της χώρας που αγωνιζόταν να κλείσει τις πληγές και να συμμαζέψει τα ερείπια που άφησε η Κατοχή κι ο καταραμένος εμφύλιος.

Όσοι έμειναν πιστοί στην προγονική γη, στα χωριά τους, συνέχισαν τον αγώνα για το ψωμί και την επιβίωσή τους∙ και, εντελώς, αβοήθητοι από το κράτος, μέσα στις επόμενες δεκαετίες, κατάφεραν με τον μόχθο και την επίμονη προσπάθεια της εργατικής φαμίλιας τους να ανατρέψουν την παλιά οικονομική και κοινωνική κατάσταση αποκτώντας και την γη των παλιών αφεντάδων, οι οποίοι ξεπουλούσαν, τώρα, την μεγάλη ιδιοκτησία τους, διότι, στην μεταπολεμική εποχή, είχε γίνει ασύμφορη η καλλιέργειά της.

Και καθώς προχωρούσε, βήμα βήμα, η ανασυγκρότηση της χώρας, τα πάθη ξεθύμαιναν, οι αντίπαλοι άρχισαν να φιλιώνουν και η προοπτική για μια καλύτερη ζωή δυνάμωνε την θέληση των πολιτών να απαλλάξουν την πολιτική ζωή από εξωθεσμικές δυνάμεις και παράκεντρα εξουσίας που δρούσαν ανεξέλεγκτα και αντιμάχονταν κάθε προσπάθεια για τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Συγχρόνως, τα ευοίωνα σημάδια για την αναγέννηση της χώρας και οι καλές ελπίδες για το μέλλον ενέπνεαν τους ανθρώπους της τέχνης και του πολιτισμού, στους οποίους οφείλεται η πολιτιστική άνθηση της δεκαετίας του 60, με την πλούσια και αξιοθαύμαστη καλλιτεχνική δημιουργία τους. Από την γενιά της Κατοχής και του Εμφύλιου ήταν και αυτοί που συνέβαλαν αποφασιστικά, στον ειρηνικό αγώνα, για τον εκδημοκρατισμό και τον εκσυγχρονισμό του κράτους, μέσα στην δεκαετία του 60.

Δυστυχώς, όμως, η αναγεννητική ορμή,που είχε συνεπάρει, εκείνη την εποχή, τον ελληνικό λαό, ανακόπηκε με το παλατιανό πραξικόπημα, του 1965, που άνοιξε, στην συνέχεια,την Κερκόπορτα για την εφτάχρονη δικτατορία της χούντας των συνταγματαρχών, η οποία κατέρρευσε, τελικά, με την εθνική τραγωδία του κυπριακού Ελληνισμού. Η γενιά του 40, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν υιοθέτησε τα κηρύγματα του μίσους και την αναβίωση των εμφυλιοπολεμικών διαχωρισμών, που προπαγάνδιζε το δικτατορικό καθεστώς∙ και ήταν πολλοί εκείνοι, από την παλιά και την νεότερη γενιά, που αντιστρατεύτηκαν στους βιαστές της Δημοκρατίας και υπερασπίστηκαν - με μεγάλο προσωπικό κόστος- την ελευθερία και την αξιοπρέπειατου ελληνικού λαού.

Η γενιά του 40, της Κατοχής και του Εμφύλιου, με την πολιτική ωριμότητα και υπευθυνότητα που απέκτησε μέσα από τον αγώνα της να ξεφύγει από τους εφιάλτες των παιδικών βιωμάτων της και να στεριώσει την δημοκρατία, την δικαιοσύνη και την ειρηνική συμβίωση των πολιτών, μέσα στην κοινωνία και ανάμεσα στους λαούς, πρωτοστάτησε στις κρίσιμες εθνικές επιλογές, στα χρόνια που ακολούθησαν , μετά την πτώση της χούντας: στην οριστική λύση του πολιτειακού ζητήματος, με την εγκαθίδρυση της αβασίλευτης Δημοκρατίας, στην ένταξη της χώρας στην οικονομική και στην συνέχεια την πολιτική ένωση των ευρωπαϊκών κρατών, καθώς και στην ομαλή εναλλαγή, στην διακυβέρνηση της χώρας, των αντίπαλων πολιτικών παρατάξεων, την εξάλειψη των αναχρονιστικών θεσμών, την κατάργηση των προνομίων και τον εκσυγχρονισμό των λειτουργιών του κράτους.

Μετά την δεκαετία του 90, με την είσοδό μας στη τρίτη χιλιετία , η παλαιά γενιά άρχισε να αποσύρεται, σιγά σιγά, σεμνά και ταπεινά,από το προσκήνιο της πολιτικής ζωής∙ ολοκληρώνοντας μια πορεία μακρόχρονης παγκόσμιας ειρήνης- από την οποία, όμως, δεν έλειψαν οι εφιάλτες και τα τραυματικά βιώματα των παιδικών της χρόνων, οι καθημερινές μάχες για την επιβίωση, οι επικίνδυνες διακυμάνσεις και οι ανατροπές στην προσωπική και κοινωνική ζωή, οι μικρές και μεγάλες τραγωδίες, οι απογοητεύσεις και οι πικρίες- παραδίδει το πηδάλιο από το σκάφος της χώρας στις νεότερες γενιές.

Δεν έπαψαν, όμως, όσοι είναι ακόμα ζωντανοί από εκείνη την γενιά του 40, να ανησυχούν για τον κινδύνους που εγκυμονεί η περιδίνηση και η αστάθεια, στην οποίαν έχει περιέλθει ο κόσμος μας, και να αγωνιούν εάν και κατά πόσον οι επίγονοί τους, στην πολιτική και κοινωνική ζωή, θα μπορέσουν, με γνώση, με σύνεση και με συλλογική προσπάθεια να κρατήσουν το πηδάλιο,σε σταθερή πορεία, και να οδηγήσουν την πατρίδα, σε ήρεμα νερά, ασφαλή και αλώβητη από επικίνδυνες κρίσεις και επίβουλους εχθρούς.

Και κάποιοι, ζωντανοί μάρτυρες της ιστορικής διαδρομής, όπου εναλάσσονταν το φως με το σκοτάδι- και τανάπαλιν- η γνώση με την άγνοια, η αλήθεια με το ψέμα, η ανθρωπιά με την απανθρωπιά, το δίκιο με το άδικο και ο πόλεμος με την ειρήνη, επιμένουν, ακόμα, με όση δύναμη τους έχει απομείνει, να μεταγγίσουν - με το λόγο τους- στα παιδιά και τα εγγόνια της γενιάς τους, όσα έμαθαν διαγράφοντας την δικιά τους τροχιά, κάτω από τα αστέρια.