Την Παρασκευή η ημέρα ήταν αφιερωμένη στην ελληνική γλώσσα. «Παγκόσμια ημέρα για την ελληνική γλώσσα έχει ανακηρυχθεί η 9^η Φεβρουαρίου». Οι Έλληνες την καμαρώνουμε τη γλώσσα μας. Ας μην τη γνωρίζουμε. Είμαστε περήφανοι για την ιστορικότητα, για το εύρος, για τον πλούτο, για τις ποικιλίες της! Γενικά ως λαός αγαπάμε ό, τι μας ανήκει: την ιστορία, τον πολιτισμό, τη γλώσσα. Πολύ τα αγαπάμε, λίγο τα γνωρίζουμε. Ακόμη λιγότερο επιθυμούμε να εμβαθύνουμε σ’ αυτά.

Η ελληνική γλώσσα κατάφερε μέσα στα χρόνια που πέρασαν να παραμείνει συνεχής. Ενιαία. Να ονομάζει τον δρόμο «οδό» από την εποχή του Ομήρου. Να περιγράφει τα ίδια βάσανα και τις ίδιες πίκρες. Την περηφάνια και την χαρά να είσαι Έλληνας. Να εκφράζει τους καημούς και τις αγωνίες του ίδιου λαού, λίγο στενοκέφαλου, περήφανου, πείσμονα, ευαίσθητου και συναισθηματικού, δεμένου με τον τόπο, με την πατρίδα, με την παράδοσή του.

Η ελληνική γλώσσα, η γλώσσα μας, μετέφερε σ’ όλον τον κόσμο αξίες και ιδανικά, αρχές, ιδέες, τέχνες, επιστήμες, σκέψεις, ανθρωπισμό. Τη μίλησαν ο Όμηρος κι ο Μακρυγιάννης, ο Ευριπίδης κι ο Ελύτης, η Σαπφώ κι ο Καζαντζάκης, ο Πλάτωνας κι ο Ρίτσος, ο Πίνδαρος κι ο Παπαδιαμάντης, μεγάλοι άνθρωποι, ανεπανάληπτοι. Ανεπανάληπτα ήταν και τα έργα που γράφτηκαν στα ελληνικά: τα έπη και οι τραγωδίες, ο Ερωτόκριτος και το Μονόγραμμα, η Φόνισσα και ο Καπετάν Μιχάλης, οι κωμωδίες του Αριστοφάνη και η ακολουθία του Επιταφίου, μεγάλοι άνθρωποι, μεγάλα έργα, σπουδαία λόγια, με αντίκρισμα στις ψυχές των ανθρώπων, με αποτέλεσμα καταπραϋντικό, αισθητικό, ανθρωπιστικό, ηδονικό, με τιμή και με αξιοπρέπεια.

Η ελληνική γλώσσα είναι δύσκολη να τη μάθεις. Γιορτάζει σήμερα που οι ελληνικές, μαζί και οι ανθρωπιστικές σπουδές συρρικνώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Που τα τμήματα φιλολογίας κλείνουν, που το ενδιαφέρον των φοιτητών μετριάζεται, που το επίπεδο των υποψηφίων στα τμήματα ελληνικής φιλολογίας χαμηλώνει. Φταίει που το όραμα μένει αλλά το υλικό κέρδος περιορίζεται; Φταίει το φάσμα της ανεργίας που σαν το φάντασμα του Δαρείου στους «Πέρσες» του Αισχύλου γεμίζει με δυσάρεστες προβλέψεις το μυαλό των εφήβων; Φταίει το σχολείο; Διαβάζουν λιγότερο από τους γονείς τους τα σημερινά παιδιά; Αλήθεια είναι. Τι φταίει γι’ αυτό; Γιατί τα παιδιά χάνουν το ενδιαφέρον τους για τη γλώσσα; Γιατί η γλώσσα δεν ταιριάζει με τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους; Υπάρχουμε έξω από τη γλώσσα που μιλάμε;

Είναι μία μεγάλη συζήτηση η προσπάθεια να διατηρήσουμε τη γλώσσα μας ισχυρή. Δηλαδή κατανοητή από εμάς και τους απογόνους μας. Να βρούμε τρόπους να τη μαθαίνουμε και να τη διδάσκουμε καλύτερα. Να τη γνωρίζουμε βαθιά και να τη χειριζόμαστε εύστοχα. Να την καταλαβαίνουμε. Να την αγαπάμε όχι ως ένα μουσειακό είδος που μας αφορά και δεν μας αφορά ως ένα κληρονομικό βάρος που σέρνουμε αλλά δεν θέλουμε και να ξεφορτωθούμε, γιατί μας κάνει υπερήφανους! Να την νιώθουμε, με όλες τις αισθήσεις μας, χρειάζεται, σαν να ήταν υλικό και άυλη μαζί, να την ποτίζουμε και να την πιστεύουμε. Σε εποχές που η φιλαναγνωσία φτωχαίνει, οι πωλήσεις των βιβλίων μειώνονται δραματικά, τα βιβλιοπωλεία γίνονται χαρτοπωλεία, για να επιβιώσουν, οι καλές προθέσεις μοιάζουν ιδεαλιστικές και ουτοπικές. Από την ετεροτοπία θα οδηγηθούμε στην ουτοπία και εντέλει στην ατοπία της γλώσσας, στο όνομα ενός κακώς νοούμενου διεθνισμού, που της υποκλίνεται αλλά και την υποσκελίζει. Φοβάμαι ότι η νέα γενιά μιλά καλύτερα αγγλικά από όσο καλά χειρίζεται τη μητρική της γλώσσα. Λυπάμαι για τον σνομπισμό, με τον οποίο οι «ανοιχτόμυαλοι» συχνά αντιμετωπίζουν ένα πολύτιμο, αυθεντικό και πάντα ζωντανό κομμάτι της ελληνικής: τις τοπικές διαλέκτους. Μέσα στην παραζάλη ενός κομπλεξικού καλά κρυμμένου ρατσισμού προοδευτικοί «επαΐοντες» καταδικάζουν τους Έλληνες διαλεκτόφωνους. Από ανοησία, από άγνοια, από ημιμάθεια!

Να ευχηθούμε «χρόνια καρπερά, περισσότερα»; Θα τα έχει. Σε πείσμα όλων των δυσκολιών που συνάντησε άντεξε. Ελπίζω να συνεχίσει και τώρα!