Η φοίτηση στην Α΄ δημοτικού αποτελεί για κάθε παιδί ένα νέο ξεκίνημα, μια νέα αρχή, που σηματοδοτεί την έξοδό του από το προστατευτικό πλαίσιο της οικογένειας και την ένταξή του στη σχολική κοινότητα. Αυτή η έξοδος, πέρα από τα συναισθήματα χαράς, συνοδεύεται και από άγχος, αγωνία και φόβο τόσο από το ίδιο το παιδί όσο και από τους γονείς του. Αυτό το νέο ξεκίνημα αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο στη ζωή του παιδιού. Σηματοδοτεί τη μετάβαση από τη νηπιακή στην παιδική ηλικία. Η στιγμή που το παιδί ξεκινάει το σχολείο είναι ένα ακόμα σημαντικό βήμα προς την ανεξαρτησία του, συνεπώς είναι δύσκολο τόσο για το ίδιο όσο και για τους γονείς. Η αρχή της σχολικής χρονιάς είναι μια έντονη περίοδος στη ζωή κάθε οικογένειας και κυρίως στην περίπτωση που το παιδί πηγαίνει πρώτη φορά στο σχολείο.
Οι γονείς με ψυχραιμία και υπομονή θα πρέπει να μην πανικοβάλλονται και να ενεργήσουν με συγκεκριμένες τακτικές. Αυτό που αρχικά πρέπει να γίνει λοιπόν, είναι να κάνουν τις πρώτες μέρες του παιδιού τους στο σχολείο να του μείνουν αξέχαστες. Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό:
1. Προετοιμασία: Προετοιμάζουμε το παιδί για την πρώτη μέρα στο σχολείο. Του μιλάμε για τη δασκάλα, τους συμμαθητές κ.λπ..
2. Ιστορίες: Διηγούμαστε ιστορίες από τα δικά μας παιδικά σχολικά χρόνια.
3. Ώρα για ψώνια: Πηγαίνουμε μαζί με το παιδί να αγοράσουμε τα σχολικά του είδη. Έτσι το παιδί θα έχει συμμετοχή σε αυτή την αλλαγή.
4. Φίλοι: Προετοιμάζουμε το παιδί για το ότι θα γνωρίσει καινούργια άτομα και θα κάνει πολλούς φίλους. Του εξηγούμε ότι το σχολείο είναι η ιδανική ευκαιρία για νέες φιλίες, μεγαλύτερη παρέα και ατελείωτα παιχνίδια.
5. Γνωριμία με το σχολείο: Η επαφή του παιδιού με το σχολείο πρέπει να έχει γίνει νωρίτερα από την κανονική έναρξη της σχολικής χρονιάς. Όταν ακόμα το σχολείο είναι κλειστό, το επισκεπτόμαστε μαζί με το παιδί προκειμένου να εξοικειωθεί με το χώρο.
6. Ακούστε τις ανησυχίες του. Ο γονιός πρέπει να επιτρέψει στο παιδί να εκφράσει την ανησυχία του και τα συναισθήματά του. Να αποσαφηνίσει τις παρανοήσεις και τις εσφαλμένες αντιλήψεις που μπορεί να έχει όσον αφορά στο σχολειό. Με αυτό τον τρόπο θα αποκαλυφτούν τα ζητήματα γύρω από το σχολείο. Αντιμετωπίστε ευθέως τους προβληματισμούς του, μην το μπερδεύεται ακόμα περισσότερο.
Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό να ελέγξουμε με αντικειμενικό τρόπο τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών πριν αρχίσουν το σχολείο, έτσι ώστε να εντοπιστούν έγκαιρα τα παιδιά εκείνα που πιθανόν να αντιμετωπίσουν κάποιες δυσκολίες στη μαθησιακή τους πορεία. Με τον όρο σχολική ετοιμότητα εννοούμε αν το παιδί έχει αποκτήσει τις απαιτούμενες δεξιότητες για να φοιτήσει ομαλά στο σχολείο, αλλά και αν είναι έτοιμο να δεχθεί νέες γνώσεις με καθορισμένο ρυθμό. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια κριτήρια σχολικής ετοιμότητας: γλωσσική επάρκεια, φωνολογική επίγνωση, συναισθηματική ωριμότητα, γνωστική ικανότητα, οπτικοκινητική αντίληψη κ.ά.. Πλέον υπάρχει και στην Ελλάδα ένα τέτοιο τεστ, το οποίο ελέγχει τη σχολική ετοιμότητα. Έχει σταθμιστεί αποκλειστικά στα Ελληνόπουλα προσχολικής ηλικίας και διαθέτει υψηλή ευαισθησία και εξειδίκευση. Το τεστ δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες τους πριν από την έναρξη του σχολείου και να προληφθούν μελλοντικές μαθησιακές δυσκολίες και σχολική αποτυχία, με όλες τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που αυτές συνεπάγονται.

* Η Μαρία Βερβέρη είναι ψυχολόγος απόφοιτος Α.Π.Θ., M.s.c Ψυχολογία Παιδιών και εφήβων University of Leiden, Netherlands.