Τα άτομα με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή χαρακτηρίζονται από υπερβολικό και ανεξέλεγκτο άγχος, το οποίο προκαλείται από μια σειρά γεγονότων και δραστηριοτήτων τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Απαραίτητο στοιχείο για τη διάγνωση της διαταραχής είναι η ύπαρξη έντονης ανησυχίας στο άτομο για μια σειρά γεγονότων της ζωής του, τα οποία μπορεί να αφορούν το παρελθόν ή το μέλλον του. Η ανησυχία αυτή μπορεί να αφορά επίσης την ικανότητα του ατόμου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ορισμένων καταστάσεων σε σχέση με το σχολείο, τις παρέες, τη δουλειά κ.ά.. Υπερβολικές ανησυχίες που έχουν να κάνουν με το μέλλον, αφορούν σε θέματα όπως για παράδειγμα η έναρξη της σχολικής χρονιάς, ο θάνατος ή η ασθένεια κάποιου μέλους της οικογένειας κ.ά..
Η Γενική Αγχώδης Διαταραχή (ΓΑΔ) μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε περίοδο της παιδικής ηλικίας, αλλά σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα πρωτοεμφανίζεται συνήθως στις ηλικίες των 10 έως 12 ετών. Τα παιδιά με αυτήν τη διαταραχή νιώθουν να βρίσκονται σε κατάσταση έντασης και συχνά αδυνατούν να χαλαρώσουν λόγω της υπερβολικής ανησυχίας τους. Επιπλέον, συνήθως τείνουν να υπερεκτιμούν το ενδεχόμενο των αρνητικών συνεπειών μιας κατάστασης, σε βαθμό που πολλές φορές βιώνουν συνθήκες επερχόμενης καταστροφής. Τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά είναι ιδιαίτερα δειλά, ντροπαλά, ανεπαρκή σε κοινωνικές δεξιότητες και κοινωνικά απομονωμένα, γι’ αυτόν το λόγο χρειάζονται συνεχώς επιβεβαίωση και ενθάρρυνση.

Συνοπτικά, λοιπόν, τα ψυχολογικά συμπτώματα της ΓΑΔ φαίνεται να είναι αναίτια, αλλά είναι πιο έντονα από το λογικά αναμενόμενο. Τα συμπτώματα της ΓΑΔ περιλαμβάνουν:
- χρόνια, υπερβολική ανησυχία
- ψυχοκινητική ανησυχία
- ένταση και ευερεθιστότητα
- προβλήματα συγκέντρωσης
- δυσχέρεια επέλευσης ή διατήρησης του ύπνου
Εκτός από τα ψυχολογικά συμπτώματα, τα άτομα με ΓΑΔ συχνά βιώνουν και σωματικά συμπτώματα όπως:
- τρεμούλες
- πονοκεφάλους
- επεισόδια ζάλης
- μυϊκές συσπάσεις
- μυϊκή τάση
- πόνους
- στομαχική αναταραχή
- εφίδρωση

Συνοψίζοντας, είναι σημαντικό να ειπωθεί ότι τα άγχη που βιώνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας δεν αποτελούν σημάδι ΓΑΔ. Το βασικό χαρακτηριστικό τής ΓΑΔ είναι επίμονη, υπερβολική ανησυχία σχετικά με πραγματικές περιστάσεις, που δε σχετίζεται με άλλη αγχώδη διαταραχή. Το άγχος που αισθάνονται οι άνθρωποι με ΓΑΔ είναι δύσκολο να ελεγχθεί και προκαλεί σημαντικές επιπλοκές στην καθημερινή ζωή και στις κοινωνικές περιστάσεις. Ωστόσο, όλες οι αγχώδεις διαταραχές, στις οποίες ανήκει και η ΓΑΔ, ανήκουν στις πλέον ιάσιμες ψυχικές διαταραχές και υπάρχει σειρά αποτελεσματικών θεραπειών γι’ αυτές.

* Η Μαρία Βερβέρη είναι ψυχολόγος, απόφοιτος Α.Π.Θ., MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων University of Leiden, Netherlands.