Τα άτομα με νοητική υστέρηση έχουν ποικίλες και διαφορετικές ανάγκες συγκριτικά με τα άτομα που δεν παρουσιάζουν δυσκολίες νόησης. Η σοβαρότητα της καθυστέρησης, η ποιότητα της παρέμβασης και φυσικά τα ατομικά χαρακτηριστικά παίζουν σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση του προγράμματος για τη διδασκαλία ατόμων με δυσκολίες. Στη συνέχεια, λοιπόν, θα αναφερθούμε σε κάποιες πρακτικές συμβουλές, οι οποίες πιθανόν να βοηθήσουν στη διδασκαλία παιδιών με νοητική υστέρηση.
1. Διδάξτε σε μικρά βήματα (baby steps). Ο όρος αυτός έχει ως στόχο να ενθαρρύνει όσους ασχολούνται με άτομα με νοητική υστέρηση να απλοποιήσουν και να κάνουν πιο εύκολα αυτά που θέλουν να διδάξουν. Μία τέτοια τεχνική είναι ικανή να κρατήσει χαμηλά τα επίπεδα απογοήτευσης και να επιτρέψει στη μάθηση να λάβει χώρα. Περιμένετε μέχρι οι μαθητές να κατακτήσουν τα αρχικά βήματα και μετά προχωρήστε στα επόμενα.
2. Προσφέρετε συγκεκριμένες μαθησιακές εμπειρίες. Εισάγετε νέες ιδέες με μια φυσική, άμεση προσέγγιση. Για παράδειγμα, οργανώστε μικρές επισκέψεις σε δημόσιες υπηρεσίες για μια σημαντική διδακτική εμπειρία. Είναι ευρέως γνωστό ότι όταν δίνεται η δυνατότητα σε αυτά τα άτομα να έρθουν σε πραγματική επαφή με το γύρω κόσμο, οι γνώσεις που αποκτούν συντηρούνται και γενικεύονται ευκολότερα.
3. Προσφέρετε άμεση και θετική ανατροφοδότηση. Η θετική ανατροφοδότηση τα ενθαρρύνει να συνεχίσουν να προσπαθούν. Εάν ένα παιδί κατακτήσει μία έννοια ή φτάσει σε έναν προκαθορισμένο και προαποφασισμένο στόχο, είναι σημαντικό να επιβραβεύεται αμέσως.
4. Τραγουδήστε ένα τραγούδι. Η μουσική είναι ένας σημαντικός ενισχυτής για όλα τα παιδιά, και ιδιαίτερα για τα παιδιά με νοητική υστέρηση. Τραγουδώντας ένα απλό, παιχνιδιάρικο τραγούδι, το οποίο συμβαδίζει με εκείνα που θέλουμε να διδάξουμε στο παιδί, ενθαρρύνεται το παιδί να συμμετάσχει στην όλη διαδικασία μάθησης με ένα διασκεδαστικό και εναλλακτικό τρόπο.
5. Υπομονή. Η πιο σημαντική συμβουλή που μπορεί να δοθεί είναι να έχουμε υπομονή. Τα άτομα με νοητική υστέρηση συχνά είναι απρόβλεπτα στο τι μπορούν να μάθουν, αλλά και στο τι μπορεί να πυροδοτήσει μία συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αυτό που σε όλους εμάς φαίνεται σαν ξέσπασμα, είναι συχνά ο τρόπος τους να μας πουν κάτι, για παράδειγμα: «Είναι τόσο δύσκολο αυτό που μου ζητάς να κάνω», «Είμαι απογοητευμένος» ή «Είμαι κουρασμένος», «Χρειάζομαι ένα διάλειμμα». Πάρτε το χρόνο να μάθετε τις ανάγκες του παιδιού.
Σαν επίλογο, λοιπόν, αυτού του κειμένου μπορούμε να πούμε ότι κάθε παιδί μπορεί να διδαχτεί. Το καθένα, βέβαια, μαθαίνει με το δικό του ρυθμό και τρόπο και μέσω διαφορετικών τεχνικών και μεθόδων. Βρείτε διασκεδαστικές τεχνικές, οι οποίες ταιριάζουν στο συγκεκριμένο παιδί που απευθύνεστε. Φανείτε θετικοί και υπομονετικοί όταν αποτυγχάνουν, αλλά γίνετε ο νούμερο ένα θαυμαστής τους όταν πετύχουν τον επιθυμητό στόχο.

* Η Μαρία Βερβέρη είναι ψυχολόγος, απόφοιτος Α.Π.Θ., ΜSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden Netherlands.