Τι είναι το εργασιακό άγχος; Όσο παράδοξο και αν ακούγεται, το άγχος αποτελεί κατ’ αρχήν έναν προσαρμοστικό και χρήσιμο μηχανισμό για την επιβίωση του ανθρώπου. Όταν όμως βιώνεται σε υπερβολικό βαθμό, μπορεί να μετατραπεί σε μια μεγάλη απειλή για τη σωματική και ψυχική του υγεία.

Το άγχος πηγάζει από την αναντιστοιχία που υπάρχει ανάμεσα στις απαιτήσεις που δέχεται το άτομο από το περιβάλλον του και την ικανότητά του να ανταποκριθεί σε αυτές, ειδικά όταν η μη επαρκής ανταπόκρισή του επιφέρει αρνητικές συνέπειες για αυτό.

Έτσι λοιπόν, όταν ο εργαζόμενος έρχεται αντιμέτωπος με πολύ πιεστικές καταστάσεις ή υπερβολικές απαιτήσεις στην εργασία του στις οποίες δεν μπορεί, για διάφορους λόγους, να ανταποκριθεί, βιώνει ένα επιβλαβές ή κακό άγχος. Η διάκριση ανάμεσα στο κακό (distress) και το καλό (eustress) άγχος είναι πολύ σημαντική, καθώς ένας βαθμός πρόκλησης στην εργασία (αυτό που συχνά οι εργαζόμενοι ονομάζουν «δημιουργικό άγχος» ή «κινητήριο άγχος») παρακινεί και ικανοποιεί τον εργαζόμενο.

Ποια είναι τα συμπτώματα του εργασιακού άγχους;

Συνήθως γίνεται μια διάκριση ανάμεσα σε τρεις κατηγορίες συμπτωμάτων: τα σωματικά, τα ψυχολογικά και τα συμπεριφορικά.

Στα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: Αυξημένη αρτηριακή πίεση, πονοκέφαλοι, αλλαγή καρδιακού ρυθμού και ρυθμού αναπνοής, μυϊκή υπερένταση, ναυτία, αίσθημα κόπωσης, δυσπεψία, ορμονικές διαταραχές κ.ά..

Τα ψυχολογικά συμπτώματα περιλαμβάνουν: Κατάθλιψη, ευερεθιστότητα, φόβος αποτυχίας, χαμηλή αυτοπεποίθηση, δυσκολία αυτοσυγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων, διαταραχές ύπνου και λήψης τροφής κ.α.

Τέλος, κάποιες από τις συμπεριφορικές εκδηλώσεις, χαρακτηριστικές του εργασιακού άγχους, είναι: οι συχνές απουσίες από την εργασία, τα συχνά λάθη ή/και ατυχήματα στο χώρο εργασίας, η αυξημένη κατανάλωση ουσιών (αλκοόλ, κάπνισμα, ηρεμιστικά φάρμακα κ.ά.), οι κακές σχέσεις με τους συναδέλφους κ.ά..

Ποιες είναι συνέπειες του εργασιακού άγχους;

Οι συνέπειες του εργασιακού άγχους δεν μπορεί παρά να είναι αρνητικές και να αφορούν τόσο τον ίδιο τον εργαζόμενο, όσο και την επιχείρηση στην οποία απασχολείται. Αυτές περιλαμβάνουν:

Για τον εργαζόμενο: Επιβάρυνση της σωματικής και ψυχικής του υγείας. Εκνευρισμός, αδυναμία χαλάρωσης και συγκέντρωσης. Δυσκολία λογικής σκέψης και λήψης αποφάσεων. Θυμός, κούραση, απογοήτευση, απόγνωση. Χαμηλή εργασιακή ικανοποίηση και δέσμευση. Χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μειωμένη απόδοση και αποτελεσματικότητα. Κακές σχέσεις με συναδέλφους. Διατάραξη της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Κατανάλωση αλκοόλ, χρήση φαρμάκων-ουσιών, κάπνισμα.

Για την επιχείρηση: Αύξηση απουσιών προσωπικού και λήψης αναρρωτικών αδειών. Ανάγκη συχνής αλλαγής/αντικατάστασης προσωπικού. Χαμηλή απόδοση και παραγωγικότητα. Αρνητικό κλίμα και μειωμένο ηθικό εργαζομένων. Αρνητική εικόνα της επιχείρησης ως ένας «κακός» εργοδότης. Κακή ποιότητα προϊόντων/παρεχόμενων υπηρεσιών. Αύξηση παραπόνων πελατών

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το εργασιακό άγχος;

Η σοβαρότητα των συνεπειών του εργασιακού άγχους, καθιστά επιτακτική την ανάγκη πρόληψης και αντιμετώπισής του από την εκάστοτε επιχείρηση, η οποία πρέπει να λάβει άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα, όπως:

- Εκτίμηση κινδύνων και παραγόντων εργασιακού άγχους
- Επανασχεδιασμός της εργασίας
- Εργονομία και περιβαλλοντικός σχεδιασμός
- Ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας μεταξύ εργαζομένων και διοίκησης
- Παροχή επαρκών χρονικών περιθωρίων για την εκτέλεση της εργασίας
- Ρεαλιστικές προσδοκίες από τους εργαζομένους
- Επιβράβευση και αμοιβή της καλής απόδοσης