Οι διατροφικές συνήθειες που αποκτούμε στην παιδική ηλικία, είναι καθοριστικής σημασίας, γιατί σχετίζονται άμεσα με την υγεία και την ποιότητα ζωής όχι μόνο των παιδιών, αλλά κυρίως των ενήλικων ανθρώπων.
Τα τελευταία χρόνια, η παιδική παχυσαρκία παίρνει διαστάσεις πραγματικής πανδημίας στη χώρα μας, που έχει το θλιβερό προνόμιο να είναι πρώτη στην Ευρώπη στο ποσοστό παχύσαρκων παιδιών. Γνωρίζοντας ότι ένα παχύσαρκο παιδί έχει 70% πιθανότητες να γίνει παχύσαρκος ενήλικας, γίνεται κατανοητό πως για τη διαμόρφωση σωστής διατροφικής συμπεριφοράς και την πρόληψη της παχυσαρκίας, απαιτείται παρέμβαση στην παιδική ηλικία.
Οι σωστές διατροφικές συνήθειες επιτρέπουν στο παιδί να πάρει τις θρεπτικές ουσίες (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες) στην ποιότητα και ποσότητα που χρειάζεται ο οργανισμός του για να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητες που έχει, και παράλληλα θέτουν τις βάσεις για υγεία και καλή ποιότητα ζωής.
Ο τρόπος που τρέφεται η οικογένεια, το είδος, η συχνότητα των γευμάτων, η ποιότητα και η ποσότητα της τροφής που προσφέρεται στο παιδί, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις συνήθειες, τις προτιμήσεις και τις αντιλήψεις για το φαγητό σε όλη την υπόλοιπη ζωή. Στη διαδικασία αυτή ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος της μητέρας.
Τα παιδιά του δημοτικού σχολείου που δε γνώρισαν τις σωστές διατροφικές συνήθειες από το σπίτι τους, έχουν μία τελευταία ευκαιρία στο δημοτικό σχολείο να εκπαιδευτούν και να αποκτήσουν σωστή διατροφική συμπεριφορά. Ο χώρος του σχολείου και η μικρή ηλικία των παιδιών προσφέρονται για παρέμβαση.

Πριν μερικά χρόνια, η Ένωση Καταναλωτών Λέσβου πραγματοποίησε έρευνα που μελετούσε τις διατροφικές συνήθειες 1.500 παιδιών δημοτικών σχολείων της Μυτιλήνης. Τα αποτελέσματα της έρευνας, μεταξύ άλλων, έδειξαν πως μόνο ένα στα τέσσερα παιδιά έπαιρνε εκτός από το γάλα και κάποια άλλη τροφή για πρωινό, ενώ έξι στα δέκα παιδιά έφευγαν για το σχολείο μόνο με ένα ποτήρι γάλα. Τέλος, υπήρχαν και παιδιά που δεν έπαιρναν καθόλου πρωινό.
Πρέπει να τονισθεί ότι η έλλειψη του πρωινού θεωρείται από πολλούς υπεύθυνη για μειωμένη απόδοση στο σχολείο. Πρωινό πλούσιο σε πολυσακχαρίτες και φυτικές ίνες, που περιέχονται στα φρούτα και στα δημητριακά ολικής άλεσης, εκτός των άλλων μειώνει τον κίνδυνο της παχυσαρκίας γιατί ικανοποιείται η όρεξη και ελαττώνεται έτσι η επιπλέον πρόσληψη τροφής.
Το καλύτερο ξεκίνημα της μέρας για το παιδί είναι ένα πρωινό που περιέχει γάλα, δημητριακά, τυρί, φρούτο.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο σχολείο, τα παιδιά προσλαμβάνουν περίπου το 25 % των ημερήσιων θερμίδων.
Τα περισσότερα παιδιά επιλέγουν το κολατσιό τους από το κυλικείο του σχολείου με βάση τις διαιτητικές συνήθειες που έχουν ήδη αποκτήσει μέσα στην οικογένεια. Τα τελευταία χρόνια, με την παρέμβαση γονέων και εκπαιδευτικών, έχει βελτιωθεί η εικόνα στα κυλικεία των σχολείων μας, που έχουν υποχρεωθεί να διαθέτουν ποιοτικές τροφές υψηλής θρεπτικής αξίας αλλά με λιγότερες θερμίδες.

Για την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας, εκτός από τη σωστή διατροφή, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και της σωματικής άσκησης.
Στις ΗΠΑ, που επίσης έχουν υψηλά ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, έχουν ήδη αυξήσει τις ώρες για φυσικές δραστηριότητες μέσα στο σχολείο, μειώνοντας αντίστοιχα τη διδασκαλία άλλων μαθημάτων.
Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση προγραμμάτων «αγωγής υγείας» στο σχολείο που να αφορούν θέματα διατροφής και σωματικής άσκησης, μπορούν να συμβάλουν στην υγιεινή διαβίωση και να περιορίσουν την παιδική παχυσαρκία. Παιδιά και γονείς μπορούν και πρέπει να εκπαιδευτούν στην επιλογή ποιοτικών τροφών, που θα λαμβάνονται στη σωστή ποσότητα και συχνότητα.
Μπορούμε να επιστρέψουμε ξανά στην πολυδιαφημισμένη μεσογειακή διατροφή, που στηρίζεται κυρίως στο ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά, προϊόντα που τόσο γενναιόδωρα προσφέρει ο τόπος μας, βοηθώντας έτσι παράλληλα, πέρα από την υγεία, και στην οικονομία του νησιού.
Με τη συνεργασία φορέων υγείας, εκπαιδευτικών και γονέων μπορούν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για να έχουμε σήμερα γερά παιδιά και αύριο γερούς ενήλικες.

* Η Μαρία Λόζου - Βερβέρη είναι παιδίατρος, πρώην διευθύντρια της Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μυτιλήνης.