Η περίοδος της Σαρακοστής έχει ξεκινήσει με όλο και περισσότερους οπαδούς της νηστείας. Η αποχή από τις ζωικές τροφές, εκτός από έναν πανάρχαιο εκκλησιαστικό θεσμό με σκοπό τον ηθικό εξαγνισμό των πιστών, προωθεί έναν υγιεινό τρόπο διατροφής με λιγότερα και καλύτερα λιπαρά, πολλές φυτικές ίνες, αλλά και βιταμίνες και μέταλλα.
Η διατροφή κατά τη νηστεία, είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, που περιέχουν πολλές βιταμίνες και συμβάλλουν στην αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού (ενίσχυση του ανοσοποιητικού και παρεμπόδιση της  δράσης ελευθέρων ριζών). Ακόμη, περιέχουν κάλιο (ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης), μαγνήσιο και φυλλικό οξύ, ενώ οι φυτικές ίνες που περιέχουν, ενισχύουν το αίσθημα του κορεσμού, βοηθούν την καλύτερη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος και έχουν προστατευτική δράση έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Καθώς απουσιάζουν οι τροφές ζωικής προέλευσης, που είναι η κύρια πηγή κορεσμένου λίπους και χοληστερόλης, η περίοδος της νηστείας θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία για μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης και γενικότερα για τη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ. Τα νηστίσιμα τρόφιμα που ανήκουν στην ομάδα του λίπους (ταχίνι, χαλβάς, ταραμοσαλάτα, ελαιόλαδο, ελιές, ξηροί καρποί) έχουν ακόρεστα λιπαρά και αποτελούν σημαντική πηγή πολύτιμων βιταμινών, ιχνοστοιχείων και μετάλλων, όπως η βιταμίνη Ε, το μαγνήσιο κ.α.
Τα αμυλούχα τρόφιμα (ψωμί, δημητριακά, πατάτα, ρύζι και ζυμαρικά) είναι η κύρια πηγή ενέργειας, κυρίως κατά την περίοδο της νηστείας. Για να επωφεληθούμε από όλες τις βιταμίνες και τα μέταλλα που περιέχουν, πρέπει να προτιμάμε τα ολικής άλεσης προϊόντα, που είναι λιγότερο επεξεργασμένα. Παράλληλα αυξημένη κατανάλωση έχουν και τα όσπρια (που ανήκουν στην ομάδα του αμύλου και του κρέατος). Τα όσπρια, εκτός από αρκετές φυτικές ίνες, περιέχουν και αρκετή πρωτεΐνη, που αν και χαμηλής βιολογικής αξίας, με σωστούς συνδυασμούς μπορεί να μετατραπεί σε υψηλής βιολογικής αξίας (δηλαδή να περιέχει τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζεται ο οργανισμός), αν για παράδειγμα, συνδυάσουμε όσπρια με ρύζι.
Κατά την περίοδο της νηστείας, αυξάνεται η κατανάλωση θαλασσινών. Τα θαλασσινά περιέχουν αρκετές βιταμίνες και μέταλλα, κυρίως βιταμίνη Β12 και σελήνιο, ενώ αποτελούν καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και συντελούν στην υγεία των εγκεφαλικών κυττάρων. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα θαλασσινά, ενώ περιέχουν αρκετή χοληστερόλη, δεν ανεβάζουν τα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος. Αυτό, διότι η χοληστερόλη της τροφής δεν επηρεάζει τη σύνθεση της χοληστερόλης από τον οργανισμό. Επιπλέον, περιέχουν και αρκετή ποσότητα πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, όπως η πρωτεΐνη του κρέατος. Χρειάζεται όμως να προσέχουμε από πού τα προμηθευόμαστε, γιατί είναι συχνή η τροφική δηλητηρίαση από θαλασσινά.
Συνοψίζοντας, η διατροφή κατά την περίοδο της νηστείας, είναι γευστική και θρεπτική και μπορεί με σωστούς συνδυασμούς, να είναι και ισορροπημένη, με πολλά οφέλη για την υγεία μας. Επειδή αναγκαζόμαστε να στερηθούμε κάποια τρόφιμα που μας προκαλούν κορεσμό (κρέας) και σαν αποτέλεσμα, κινδυνεύουμε να υπερκαταναλώσουμε τρόφιμα από εκείνα που έχουν υψηλή θερμιδική αξία, χρειάζεται προσοχή όταν δεν είναι επιθυμητή η προσθήκη βάρους. Από την άλλη, είναι πιθανό να παρουσιαστεί ανεπάρκεια πρόσληψης κάποιων θρεπτικών συστατικών (που υπάρχουν μεν στα φυτικά προϊόντα, δεν απορροφούνται δε όπως όταν προσλαμβάνονται από τα ζωικά προϊόντα), όπως ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνη Β12 ή απαραίτητα αμινοξέα. Γι’ αυτό, όσοι έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας ή ανήκουν στις ειδικές ομάδες πληθυσμού (παιδιά, έγκυες, θηλάζουσες μητέρες, άτομα τρίτης ηλικίας), καλό είναι να νηστέψουν υπό την επίβλεψη ενός ειδικού και για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
ΚΑΙ όσοι επιλέξετε να νηστέψετε, προσπαθήστε να απέχετε και από το καθημερινό άγχος αλλά και από τις αμέτρητες ώρες καθιστικής ζωής!

*H Χαρά Κουτρολού είναι Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών.