Χιλιάδες είναι οι πρόσφυγες που φτάνουν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια δια της χερσαίας ή θαλάσσιας οδού, με αποκορύφωμα το 2015, εκτεθειμένοι σε αντίξοες συνθήκες που ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, την ασφάλεια και την προστασία των αιτούντων άσυλο, ιδίως για τα παιδιά και άλλα ευάλωτα άτομα.

Οι ελληνικές αρχές αύξησαν τις δυνατότητες στέγασης στην ενδοχώρα και μετέφεραν περισσότερα άτομα από τα νησιά, με τη στήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Ενδεικτικά, 52.300 από το Νοέμβριο του 2015 έχουν επωφεληθεί από το πρόγραμμα στέγασης σε διαμερίσματα της Ύπατης Αρμοστείας.

Ωστόσο, αν λάβουμε υπόψιν ότι οι αφίξεις μεταναστών και προσφύγων στην χώρα μας τους πρώτους εννέα μήνες του 2018 παρουσιάζουν αύξηση της τάξεως του 17% συγκριτκά με την ίδια περίοδο το 2017, απαιτούνται περισσότερες ενέργειες για την άμβλυνση του υπερσυνωστισμού και τη βελτίωση των συνθηκών, σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ.

Συγκεκριμένα από τις αρχές του 2018, 23.419 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν φτάσει στη Ελλάδα δια θαλάσσης και 12.207 δια της χερσαίας οδού, ενώ μόνο τον Σεπτέμβριο οι θαλάσσιες αφίξεις ανήλθαν στις 4.000, ενώ οι αφίξεις μέσω Εβρου έφτασαν τις 1.400.

Από τους 24.999 ανθρώπους που εισήλθαν συνολικά στη χώρα το τρέχον έτος, μόλις το 39,6% είναι ενήλικοι άντρες, ενώ πάνω από το 50% του πληθυσμού των προσφύγων που έφτασαν στην Ελλάδα είναι γυναίκες (23,6%) και παιδιά (36,8%).

Συγκριτικός πίνακας θαλάσσιων και χερσαίων αφίξεων το 2017 και το 2018. 

Θαλάσσιες αφίξεις.

Τα πρωτεία η Λέσβος

Καθώς χιλιάδες άνθρωποι μεταφέρονται από τα νησιά τους τελευταίους μήνες, καταυλισμοί της ενδοχώρας είναι υπερπλήρεις. Παρόλα αυτά, η κατάσταση είναι χειρότερη στα κέντρα υποδοχής των νησιών, ιδίως σ’ αυτά της Λέσβου και της Σάμου, όπου ο αριθμός των φιλοξενούμενων υπερβαίνει τέσσερις φορές τη χωρητικότητα των κέντρων. Εξάλλου, τα νησιά ως κύριες πύλες εισόδου στη χώρα σηκώνουν το περισσότερο βάρος των προσφυγικών ροών από τις ακτές της Τουρκίας.

Συγκεκριμένα, η Λέσβος έχει λάβει το 52% εξ’ όσων αφίχθησαν στην Ελλάδα από την αρχή του έτους, ενώ ακολουθούν η Σάμος (20%), τα Δωδεκάνησα (15%) και η Χίος (13%).

Να σημειωθεί ότι από τη στιγμή που κάποιος μεταφέρεται από τα νησιά στην ενδοχώρα δεν εμπίπτει πλέον στην κοινή δήλωση ΕΕ - Τουρκίας, επομένως η μόνη διέξοδος που έχει είναι να καταθέσει αίτημα ασύλου στην Ελλάδα. Ήδη, 27.757 από το 2015 έως και σήμερα έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες, ή δικαιούχοι επικουρικής προστασίας, στη χώρα, ενώ εκκρεμούν ακόμα 52.083 αιτήσεις για χορήγηση ασύλου.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της UNHCR το 2018, οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες που έφτασαν στην Ελλάδα έχουν εκτοπιστεί από την Συρία (29%), το Αφγανιστάν (23%) και το Ιράκ (20%), καθώς οι βασικές αιτίες που έχουν οδηγήσει να εγκαταλείψουν τις εστίες τους είναι ο πόλεμος, η έκθεση στη βία και η πολιτική και κοινωνική αστάθεια στη χώρα τους.

Σε 24.999 ανέρχεται ο συνολικός αριθμός προσφύγων και μεταναστών που έφτασαν το 2018 σε Λέσβο, Χίο, Σάμο, Κω, Ρόδο, Κρήτη και Καστελόριζο.

1.738 επιστροφές στην Τουρκία σε 2,5 χρόνια

Σύμφωνα με τη μεγάλη έρευνα της UNHCR, από τον Απρίλιο του 2016 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2018, η Ελλάδα επέστρεψε στην Τουρκία 1.738 ανθρώπους, στην πλειοψηφία τους άντρες και από αυτούς, οι περισσότεροι ήταν πακιστανικής καταγωγής.

5,4 εκατ. ευρώ διανεμήθηκαν σε 54.545 αναγνωρισμένους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, στην πλειονότητά τους Σύροι.

Οικονομική βοήθεια: Κάρτες και μετρητά σε 87.802 πρόσφυγες από το 2017

Τον Σεπτέμβριο σε 54.545 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο (26.165 οικογένειες) έλαβαν οικονομική βοήθεια σε 97 περιοχές σε όλη τη χώρα. Μετρητά και κάρτες παρέχονται στην Ελλάδα, μέσω του προγράμματος «Εστία», που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση μέσω της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, αφορά μόνο αιτούντες άσυλο, ωστόσο προς το παρόν παραμένουν και αναγνωρισμένοι πρόσφυγες προκειμένου να μη βγουν στον δρόμο ενώ τους δίνει τη δυνατότητα να μπορούν να επιλέξουν τον τρόπο κάλυψης των βασικών αναγκών τους.

Ενδεικτικά από τον Απρίλιο του 2017, 87.802 αναγνωρισμένοι πρόσφυγες έχουν λάβει μετρητά στην Ελλάδα, τουλάχιστον μια φορά. Τα κριτήρια επιλογής για το ποιοι τελικά θα λάβουν την εν λόγω οικονομική βοήθεια αφορούν στην ημερομηνία εισόδου στη χώρα, το νομικό καθεστώς αλλά και την τοποθεσία στην οποία βρίσκονται.

Συγκεκριμένα από τα 54.545 άτομα που έλαβαν οικονομική βοήθεια μετρητών αυτό το μήνα, τα 7.830 βρίσκονται υπό το καθεστώς διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα, ενώ το 30% εξ’ όσων έλαβαν τα μετρητά ήταν οικογένειες πέντε ή περισσότερων μελών.

Το ποσό της βοήθειας μετρητών που διανέμεται σε κάθε νοικοκυριό είναι ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας και κυμαίνεται από 90 ευρώ ανά έτος για ένα άτομο σε μεμονωμένο κατάλυμα έως 550 ευρώ για μια οικογένεια από επτά μέλη και πάνω σε καταλύματα με δυνατότητα προετοιμασίας γευμάτων.

Στοιχεία: UNCHR, Επιμέλεια: kathimerini.gr