Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Το θέατρο, η πορεία & ο ρόλος της Πολιτείας στον πολιτισμό του τόπου
«Το θέατρο πλέον είναι ένα παράθυρο επαναφοράς στην απολεσμένη παιδικότητα» αναφέρει, μεταξύ άλλων, στην συνέντευξή του, ένας άνθρωπος το όνομα του οποίου έχει ταυτιστεί άρρηκτα με το θέατρο της Λέσβου και τον ΦΟΜ.
Καθοριστικής σημασίας ρόλο στην καλλιέργεια πρόσφορου εδάφους για την αγάπη του με την τέχνη της υποκριτικής είχε, όπως μας εξιστορεί, ο θείος του Περικλής Μαυρογιάννης. Αγαπημένος του θεατρικός συγγραφέας είναι ο Αντόν Τσέχωφ, τον οποίο χαρακτηρίζει μέγα ανατόμο της ανθρώπινης ψυχής, ενώ παράλληλα μας τονίζει ότι το θέατρο έχει μία θεραπευτική ιδιότητα υπενθυμίζοντας ότι στην αρχαιότητα τα θέατρα ήταν χώροι συμπληρωματικοί των θεραπευτηρίων. Επαναφέροντάς μας στο σήμερα τονίζει ότι η Πολιτεία θα πρέπει να βρει τρόπο να στηρίξει τα Σωματεία που ασχολούνται με το ερασιτεχνικό θέατρο επιβεβαιώνοντας στην πράξη ότι έχει ένα πραγματικό όραμα για τον πολιτισμό.
Σίγουρα μικρός πρόλογος για τον Αντρέα Σεφτελή έναν άνθρωπο που από το 1988 είναι σκηνοθέτης στον ΦΟΜ μετρώντας στο ενεργητικό του περισσότερες από 50 παραστάσεις όντας παράλληλα και υπεύθυνος - εμψυχωτής των τμημάτων Θεατρικής Εκπαίδευσης του ΦΟΜ, καθώς και συνιδρυτής της «ΘΕΣΙΣ» της οποίας διατέλεσε και Πρόεδρος.
Είχα την τύχη να μεγαλώσω σε ένα περιβάλλον όπου τα βιβλία, και δη τα θεατρικά, έπαιζαν καθοριστικό ρόλο μέσα στο σπίτι εξαιτίας του θείου μου Περικλή Μαυρογιάννη ο οποίος κυριολεκτικά ζούσε και συνεχίζει να ζει ανάμεσα σε βιβλία. Έτσι ήρθα από πολύ μικρή ηλικία καταρχάς με το περιοδικό «Θέατρο» του Κ. Νίτσου, του οποίου και διατηρώ όλη τη σειρά στη βιβλιοθήκη μου, καθώς και με τους ετήσιους τόμους ΘΕΑΤΡΟ του Θ. Κρίτα, πολύτιμες εκδόσεις με άρθρα, αναλύσεις, κριτικές, θεατρικά έργα και φωτογραφίες τα οποία πυροδότησαν τη φαντασία μου και με έμπασαν στον μαγικό κόσμο του Θεάτρου. Δεν υπήρχε τηλεόραση όταν ήμουν στο Δημοτικό, οπότε το ραδιόφωνο ήταν το μέσο όπου άκουγες μουσική, ειδήσεις αλλά και θέατρο. Ήταν η εκπομπή ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ όπου κάθε βδομάδα «παιζόταν» ραδιοφωνικά ένα έργο με τους γνωστούς ηθοποιούς της εποχής.
Το να ακούς ραδιοφωνικά θέατρο είναι ένα μεγάλο σχολειό και πρόκληση για την φαντασία. Δε θα ξεχάσω πόσο μεγάλη εντύπωση μου έκαναν τα ακουστικά εφέ, η μουσική επένδυση, ο τρόπος που κάποιοι ηθοποιοί έπαιζαν ρεαλιστικά σε αντίθεση με τους περισσότερους που έπαιζαν με στόμφο, μιας και αυτό ήταν το ρεύμα της εποχής, όπως επίσης ότι σιγά σιγά είχα αρχίσει να έχω άποψη για το πως ήταν ραδιο-σκηνοθετημένο το έργο και έλεγα στον εαυτό μου «αυτό δε μου αρέσει, θα προτιμούσα να το έκαναν έτσι …ή αλλιώς ….» Κάπως έτσι άρχισε να δημιουργείται μέσα μου μια επιθυμία να γνωρίσω περισσότερο τον κόσμο του θεάτρου …
Βέβαια στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και την δεκαετία του ΄80 το να πάει κάποιος νέος στην Αθήνα και να ασχοληθεί με το θέατρο ήταν κάτι που όχι μόνο δεν ενθαρρυνόταν από την οικογένεια αλλά μάλλον εμποδιζόταν θα έλεγα. Οι σπουδές στην Πάντειο ήταν το διαβατήριο για την Αθήνα και για τις σπουδές στις Θεατρικές σχολές που ακολούθησαν!.
Το θέατρο είναι ένας τόπος συνάντησης. Εκεί οι άνθρωποι έρχονται σε μιαν ασυνήθιστη επαφή που έχει να κάνει με τις ευαισθησίες, με τις ψυχές τους και με τις αλήθειες τους. Έχει μια θεραπευτική ιδιότητα το θέατρο, δεν είναι όμως ψυχοθεραπεία, περισσότερο θα έλεγα πως είναι μια δίοδος για να γνωρίσουμε βαθύτερα τον εαυτό μας, να μοιραζόμαστε άυλα πράγματα με τους άλλους και να γλυκαίνουμε τις ψυχές μας. Μέσα από την θεατρική διαδικασία μπορεί να κοιμόμαστε πιο όμορφα τα βράδια.
Δεν είναι τυχαίο που στην αρχαία εποχή τα θέατρα ήταν χώροι συμπληρωματικοί των θεραπευτηρίων (στην Επίδαυρο, στη Δωδώνη και αλλού), όπου οι άνθρωποι πήγαιναν για να γιατρευτούν κυριολεκτικά από την ασθένεια και στην ενιαία δομή του χώρου υπήρχε θέατρο όπου παρακολουθούσαν παραστάσεις που επέφεραν την κάθαρση του μυαλού και της ψυχής ….
Με δυσκολία θα απαντούσα ο Τσέχωφ, καθώς υπάρχει και ο Ευριπίδης, ο Πίντερ , ο Τένεση Ουίλλιαμς, ο Στρίντμπεργκ, ο Μπέκετ …Ο Τσέχωφ είναι μέγας ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής. Στα έργα του όμως δεν συμβαίνουν θεαματικά γεγονότα. Οι χαρακτήρες μιλάνε για την καθημερινότητα, πίνουν τσάι, έρχονται και φεύγουν… κι όμως κάτω από την επιφάνεια κρύβονται όλες οι μεγάλες αλήθειες της ζωής …. Αν κάποιος μελετήσει το έργο του θα διαπιστώσει ότι το κυρίαρχο στοιχείο τους είναι οι αφίξεις και οι αποχωρισμοί! Οι άνθρωποι έρχονται, συναντιόνται και φεύγουν … Αυτό γίνεται στις Τρείς αδερφές, στον Θείο Βάνια, στον Βυσσινόκηπο. Από την άλλη τι είναι αυτό που βιώνουμε σε όλη μας τη ζωή αν όχι οι αφίξεις και οι αποχωρισμοί ; Ερχόμαστε, συναντιόμαστε, αποχωριζόμαστε με τους γονείς μας, με τους συντρόφους με τους φίλους μας, με τα ζωάκια μας που είναι μέλη της οικογένειάς μας. Αυτός είναι ο τρόπος που ζούμε τις ζωές μας….
Αυτό που με εντυπωσιάζει είναι μάλλον το αντίθετο ….το πως ο χρόνος δεν έχει δώσει απαντήσεις στα ζητήματα που τίθενται σε αυτά …. Είναι απίστευτο το ότι ο άνθρωπος δεν έχει αλλάξει τα τελευταία 2,500 περίπου χρόνια ….
Ξεχωριστό έργο θα έλεγα την Αποκάλυψη, μια πρωτότυπη performance εμπνευσμένη από την Αποκάλυψη του Ιωάννη, με τη χρήση οπτικοακουστικού υλικού που είχε χαρακτηριστεί καινοτόμα καθώς η θεατρική χρήση του συγκεκριμένου μέσου δειλά μόλις είχε ξεκινήσει. Η παράσταση είχε ταξιδέψει στο Αιγαίο, στην Αθήνα και είχε φτάσει μέχρι το Διεθνές φεστιβάλ της GIRONA στην Ισπανία αποσπώντας εγκωμιαστικές κριτικές.
Σταθμός θα έλεγα πως είναι η Αντιγόνη του Σοφοκλή το 1993 (όπου τον μάντη Τειρεσία υποδυόταν ο αγαπημένος μας Χαρίτος Μικές). Η παράσταση, κι αυτή με καινοτόμες προσεγγίσεις, αφού είχε κάνει τον κύκλο της, μας ζητήθηκε από τον Θόδωρο Τερζόπουλο να παρασταθεί στο θέατρο του ΦΟΜ για τους προσκεκλημένους του σκηνοθέτες από όλην τη Μεσόγειο, στο πλαίσιο των Συνεδρίων του Μεσογειακού Ινστιτούτου Θεάτρου, το οποίο γινόταν τότε στη Μυτιλήνη. Η παράσταση απέσπασε εγκωμιαστικά σχόλια και οι συζητήσεις που ακολούθησαν μας είχαν όλους ενθουσιάσει ….
Άλλοι σταθμοί θα έλεγα το «Λεωφορείο ο πόθος» όπου η ομάδα του ΦΟΜ αναμετριέται με ένα κλασικό έργο που άφησε κι αυτό εξαιρετικές εντυπώσεις καθώς και «Τα όνειρα της Μπλάνς» μια πρωτότυπη performance που ήταν βασισμένη στο Λεωφορείο και ουσιαστικά αποτελούσε τη συνέχειά του . Το κοινό την είχε αγαπήσει πολύ.
Δυστυχώς οι σημερινές κοινωνίες και το άτομο δεν έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν τη μεγάλη ασθένεια του «ανικανοποίητου», ζούμε φανταζόμενοι μιαν άλλη κατάσταση στην οποία θα μπορούσαμε ίσως να ικανοποιηθούμε… ζούμε οι περισσότεροι πιστεύοντας ότι η ζωή είναι αλλού !!! …στο απέναντι σπίτι ίσως, στο απέναντι τραπέζι της ταβέρνας που πίνουμε ούζο ίσως, αλλά όχι στο δικό μας τραπέζι !!! Χάνουμε έτσι τη ζωή και τον χρόνο όντας ανικανοποίητοι, γιατί όλα συμβαίνουν εδώ κι όχι κάπου αλλού… Αυτή νομίζω πως είναι μια πολύ σοβαρή ασθένεια, που ναι μεν το άτομο προσπαθεί να τη θεραπεύσει με την κατανάλωση των υλικών «αγαθών», οι δε κοινωνίες με τη δημιουργία των ολοκληρωτικών καθεστώτων και με τον πόλεμο …..
Το να κάνουμε δημιουργικά πράγματα, δράσεις μέσα από τις οποίες εκφραζόμαστε, να ζούμε τις στιγμές της κάθε ημέρας, αυτός είναι ο τρόπος να φεύγουμε από τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Δεν λέω ότι θα ‘πρεπε όλοι να γίνουν μουσικοί ή ηθοποιοί ή ζωγράφοι… Σημασία έχει οι τρόποι μας να είναι καθαροί, δηλαδή να κάνουμε ποδήλατο, περπάτημα χωρίς μουσική στα αυτιά μας …. να απολαμβάνουμε ένα φαγητό χωρίς τη συνοδεία της τηλεόρασης, να ακούμε μουσική όχι σαν υπόκρουση αλλά με ενεργητική ακρόαση, να μην καταναλώνουμε απλά την τροφή αλλά να γευόμαστε την κάθε μπουκιά ….
Σήμερα τις περισσότερες φορές κάνουμε πράγματα προσπαθώντας να τα συνδυάσουμε με άλλα …. Προχτές πήγα σε μια παιδική παράσταση και κάποια στιγμή διαπίστωσα ότι αρκετοί θεατές, μικροί και μεγάλοι «παρακολουθούσαν» το έργο βλέποντας παράλληλα και τα κινητά τους !!!! ανατρίχιασα ……
Το Θέατρο λειτουργεί σαν εξέταση αίματος, σαν ακτινογραφία…. με το να προσπαθούμε ως ηθοποιοί να προσεγγίσουμε έναν ρόλο, έναν συγγραφέα, να συμμετέχουμε σε μιαν ομαδική διαδικασία, πραγματοποιείται η διάγνωση. Είναι ένα μέσο το θέατρο, μας κάνει να συνειδητοποιούμε την ασθένεια… εμφανίζεται ανάγλυφη. Θέλοντας και μη αυτό λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο και στους συνειδητούς θεατές. Οδηγεί στην κάθαρση που λέγαμε πριν λίγο.
Οι ηθοποιοί είναι από τα πιο ευαίσθητα πλάσματα του σύμπαντος …λόγω της έκθεσής τους …. Είναι και οι ίδιοι ασθενείς … συγχρωτίζονται καθημερινά με το ανικανοποίητο και με τη ματαιότητα που κατοικεί σ΄ αυτό … είναι έτσι οι πλέον ειδικοί να συμβουλέψουν για όλα αυτά… το θέατρο είναι το όχημα για να βυθιστεί ο ηθοποιός στις λειτουργίες του και να κάνει τη διάγνωση ….η κάθαρση δεν είναι μια μόνιμη και σταθερή κατάσταση …ο ηθοποιός φλερτάρει συνεχώς με αυτήν …και έρχονται στιγμές που πραγματικά τη βιώνει …
Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι «παίζουμε» θέατρο. Το θέατρο είναι καταρχάς παιχνίδι και σε σχέση με την εποχή των οθονών και τον εθισμό σε αυτές από την παιδική ηλικία, το θέατρο πλέον είναι ένα παράθυρο επαναφοράς στην απολεσμένη παιδικότητα. Αναρωτιόμαστε για την εφηβική βία και εγκληματικότητα. Σε μεγάλο βαθμό είναι αποτέλεσμα των οθονών. Η κουλτούρα του σπιτιού παίζει βέβαια κι αυτή έναν μεγάλο ρόλο, αλλά αν το παιδί δεν έχει εναλλακτικές εντάσσεται αποκλειστικά στον τρόπο ζωής μέσω των οθονών. Το θέατρο, ναι, είναι μια εναλλακτική… ενισχύει τη συντροφικότητα, την αλληλεγγύη. Είναι κυρίως ένα πεδίο όπου ασκείται κάποιος στην συμμετοχή στην ομάδα και στην συλλογική δημιουργία. Το θέατρο επίσης προϋποθέτει διάλογο …ζωντανό και άμεσο, όχι ανταλλαγή μηνυμάτων. Στο θέατρο δημιουργείται ένα ασφαλές περιβάλλον όπου το παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του, τους φόβους του, τις αναστολές του και να τις ξεπεράσει. Αυτή είναι μια μεγάλη χαρά για εμάς στα τμήματα της Θεατρικής Εκπαίδευσης του ΦΟΜ, είναι πιο μεγάλη κι από αυτήν μιας επιτυχημένης παράστασης ….
Δυστυχώς το παρόν σύστημα των «επιχορηγήσεων» που χρησιμοποιείται από την Πολιτεία είναι έτσι φτιαγμένο που αποθαρρύνει τα Σωματεία από την υποβολή του οποιουδήποτε αιτήματος. Βασιλεύει μια απίστευτη γραφειοκρατία που απαιτεί τη συλλογή άνω των 20 δικαιολογητικών από διάφορες υπηρεσίες συν τα παραστατικά για κάποιες ειδικές μόνο κατηγορίες εξόδων. Έτσι πρακτικά δε μένει τίποτα στο Σωματείο για την αντιμετώπιση των δαπανών επιβίωσής του. Ενώ μια θεατρική ή μουσική παράσταση που έρχεται από την Αθήνα, θεωρείται ως «μοναδικό Πολιτιστικό γεγονός», και σ’ αυτήν την περίπτωση είναι αρκετό μόνο ένα τιμολόγιο αμοιβής για την είσπραξη του συμφωνηθέντος ποσού.
Γιατί η παράσταση ενός τοπικού Σωματείου δεν είναι μοναδική; Τι καθιστά ένα Πολιτιστικό γεγονός μοναδικό; Πρέπει η Πολιτεία να λύσει αυτά τα ζητήματα αν θέλουμε να υπάρχει τοπική Πολιτιστική παραγωγή. Αυτό που γίνεται τώρα είναι ότι τα μέλη των Σωματείων πληρώνουν τις δαπάνες από τις τσέπες τους. Θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος η Πολιτεία να έχει τη δυνατότητα να κάνει πραγματικές επιχορηγήσεις στα Σωματεία, ούτως ώστε να είναι αρωγός στην επιβίωσή τους.
Ο ΦΟΜ με 48 χρόνια ζωής και δράσης αναγκάστηκε να αλλάξει στέγη πριν από 4 χρόνια, λόγω υπέρογκης αύξησης του ενοικίου από τους ιδιοκτήτες, μετά από 35 χρόνια που νοίκιαζε τον χώρο. Αυτή τη στιγμή αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε ζωντανό τον νέο μας χώρο στην Επάνω Σκάλα. Φέτος τον Μάιο, καλά να’μαστε, θα προσπαθήσουμε να πραγματοποιήσουμε την Δ΄ Πολιτιστική Άνοιξη στον ΦΟΜ με θέατρο, μουσική, χορό... Έχουν προηγηθεί τα τρία προηγούμενα χρόνια αντίστοιχες εκδηλώσεις που διήρκησαν όλον τον Μάιο μέχρι αρχές Ιουνίου. Θα έπρεπε η Πολιτεία να αγκαλιάζει αυτές τις δράσεις…. Τώρα όλα γίνονται εκ των ενόντων. Ως πότε θα έχουμε αντοχές;
Στην Αθήνα τα πράγματα είναι διαφορετικά, υπάρχει πληθώρα Πολιτιστικής προσφοράς ….εδώ στην Επαρχία η εξαφάνιση ή η υπολειτουργία των Πολιτιστικών φορέων πλήττει όχι μόνο την ψυχαγωγία των πολιτών αλλά το πως ζουν και μεγαλώνουν τα παιδιά μας, τι προσφέρουμε εμείς σε αυτά, ποια κίνητρα τους δίνουμε για να μείνουν στον τόπο και να προσφέρουν στην ανάπτυξή του. Γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον, και με λύπη μου σας καταθέτω ότι οι περισσότεροι νέοι λένε : «τι να κάτσω να κάνω εδώ …» και φεύγουν τρέχοντας…. Θα πρέπει η Πολιτεία να έχει Όραμα Πολιτισμού και να δημιουργεί ελκυστικές προϋποθέσεις για την παραμονή των νέων… Οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι είναι φυτώρια, δυστυχώς υπό εξαφάνιση. Θα πρέπει να λυθούν αυτά τα θέματα αν θέλουμε να κοιτάμε με ελπίδα το μέλλον …».
Έχουμε ξεκινήσει την Θεατρική Εκπαίδευση στον ΦΟΜ πριν από 30 χρόνια περίπου και αφορά όλες τις ηλικίες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στα παιδικά και εφηβικά τμήματα χωρίς να υπολείπονται βέβαια και τα υπόλοιπα ! Φέτος λειτουργούν τα παρακάτω τμήματα και οι εγγραφές είναι ανοιχτές σε όλη τη διάρκεια του έτους με τη δημιουργία νέων τμημάτων όποτε χρειάζεται.
– Θεατρικό Παιχνίδι , Τμήματα από 3,5 χρονών έως ΣΤ΄Δημοτικού.
– Εφηβικό Θέατρο , από Α΄ Γυμνασίου έως Γ΄ Λυκείου
– Υποκριτική Ενηλίκων, για αρχάριους και προχωρημένους
– Προετοιμασία για εξετάσεις σε Δραματικές Σχολές
– Τμήμα σκηνοθεσίας Θεάτρου , θεωρία και πρακτική
– Ορθοφωνία , Φωνητική
– Τεχνική προετοιμασία για τραγούδι
– Προετοιμασία για ομιλία μπροστά σε ακροατήριο, ( εκπαιδευτικοί, ομιλητές… )
Μέχρι τέλους του χρόνου έχουμε τη μεγάλη χαρά να παρουσιάσουμε δύο εξαιρετικούς Έλληνες συγγραφείς, αρχικά τον Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη στην μουσικοθεατρική Χριστουγεννιάτικη παράσταση «Η βαλίτσα της Ουρανίας Σελέστ».
Αφορά παιδιά του Δημοτικού αλλά και όλη την οικογένεια και θα παιχτεί αρχές Δεκεμβρίου στο Δημοτικό μας θέατρο .
Θα παίξουν η Τότα Δρούζα, η Νίκη Κεραμέκη, ο Μάριος Σπανός , η Ειρήνη Δημητρίου και η Μπέττυ Δερεδίνη .
Το συγκεκριμένο έργο το επιλέξαμε για τον σεβασμό με τον οποίο αντιμετωπίζει τα προβλήματα αυτής της ευαίσθητης ηλικίας αλλά και για τους τρόπους που προτείνει στα παιδιά και στους ενήλικες να τα προσεγγίζουν…. παίχτηκε πριν από δύο χρόνια στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος μετά από παραγγελία του στον συγγραφέα.
Το δεύτερο έργο είναι το «Νυχιάνγκ» της Ευαγγελίας Γατσωτή, η οποία προερχόμενη από τη Σχολής Πυροδότησης Θεατρικής Γραφής του θεάτρου Πορεία, έγραψε ένα έργο που όταν το διαβάσαμε μας άφησε άναυδους ….η παράσταση που ανέβηκε με μεγάλη επιτυχία από τον Δημήτρη Τάρλοου πριν από τρία χρόνια, εξελίσσεται μέσα από τη σχέση μιας μανικιουρίστας με τη νεαρότερη πελάτισσά της . Έργο με χιούμορ και σασπένς ξεκινάει «ελαφριά» με τη συνθήκη του μανικιούρ, για να καταλήξει μέσα από ανατροπές και φωτίζοντας τα μυστικά και ψέματα που κρύβονται πίσω από την πόρτα της κάθε οικογένειας, στην αποκάλυψη ενός συνταρακτικού μυστικού που μας εξηγεί και τον μυστηριώδη τίτλο του..
Η παράσταση του ΦΟΜ με την Τότα Δρούζα και την Μαρία Γερούλια στους δύο ρόλους, θα παιχτεί στο Θέατρο του ΦΟΜ 22-25 Νοεμβρίου και 29 Νοεμβρίου ως 2 Δεκεμβρίου.
Και εγώ σε ευχαριστώ για τη συζήτηση και για την φιλοξενία!