Περαιτέρω μείωση της ζήτησης και πτώση των τιμών στα ενοίκια και τις τιμές πώλησης των επαγγελματικών χώρων προβλέπουν σχεδόν επτά στα δέκα στελέχη της εγχώριας αγοράς ακινήτων, ενώ το μόνο... αισιόδοξο μήνυμα είναι ότι δεν τίθεται αυτήν τη στιγμή θέμα κατάρρευσης της αγοράς.
Το σίγουρο είναι ότι και στα επαγγελματικά ακίνητα αυτήν τη στιγμή οι ενοικιαστές έχουν το «πάνω χέρι», την ίδια στιγμή που δε λείπουν οι ευκαιρίες στην αγορά για τους έχοντες ζεστό χρήμα. Ο «φόβος» ωστόσο των υποψήφιων επενδυτών έχει να κάνει σε αυτήν τη συγκυρία με δύο τινά: Το πρώτο - και αυτονόητο -, το ενδεχόμενο της περαιτέρω πτώσης των τιμών, ενώ το δεύτερο αφορά το θέμα της εξασφάλισης «καλών» ενοικιαστών, ότι δηλαδή ακόμη και μεγάλα ονόματα της αγοράς, μεγάλες αλυσίδες λιανεμπορίου, τράπεζες κ.τ.λ. δε διστάζουν πλέον να «σπάσουν» τα μισθωτήρια συμβόλαιά τους στο πλαίσιο της περικοπής εξόδων ή ακόμη και της αποχώρησής τους από την Ελλάδα - το πιο πρόσφατο κρούσμα ως προς το τελευταίο ήταν η γερμανική ALDI.

Η πορεία της αγοράς
Ποια θα είναι η πορεία της εγχώριας αγοράς επαγγελματικών ακινήτων έως το τέλος του 2010;
Σύμφωνα με σχετική έρευνα του Τμήματος Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου, με επικεφαλής τον καθηγητή και πρόεδρο του Τμήματος Στατιστικής, κ. Επαμεινώνδα Πανά, μόλις ένα 21,6% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι η αγορά ακινήτων για επαγγελματική χρήση θα παραμείνει στάσιμη για το υπόλοιπο του έτους. Η συγκεκριμένη έρευνα καλύπτει το χρονικό διάστημα από Ιανουάριο μέχρι Ιούνιο 2010, ενώ συμμετείχαν επιχειρήσεις real estate από όλες τις περιοχές της ελληνικής επικράτειας.
Αξιοσημείωτη είναι η μείωση του ποσοστού των ειδικών της κτηματαγοράς - από 11,6% που ήταν στην προηγούμενη συγκυρία, σε 2,3% στην παρούσα συγκυρία -, που αναμένει ότι θα είναι καλύτερη η πορεία της αγοράς ακινήτων για επαγγελματική χρήση τους επόμενους έξι μήνες. Σε ποσοστό 56,8% οι ειδικοί της κτηματαγοράς προβλέπουν ότι η αγορά ακινήτων για επαγγελματικούς χώρους θα είναι χειρότερη το επόμενο εξάμηνο, ποσοστό ιδιαίτερα αυξημένο σε σχέση με το 34,8% του πρώτου εξαμήνου του 2010.

Υπάρχει πλεόνασμα προσφοράς
Όσον αφορά τώρα στη σχέση προσφοράς και ζήτησης στην αγορά των επαγγελματικών ακινήτων, οι εξειδικευμένοι στην ελληνική κτηματαγορά σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό, της τάξης του 63,4%, δηλαδή έξι στους δέκα ερωτηθέντες, δηλώνουν ότι «υπάρχει πλεόνασμα προσφοράς» των επαγγελματικών ακινήτων. Το ποσοστό αυτό είναι σχεδόν το ίδιο σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό ερωτηθέντων που είχε εκφραστεί στην προηγούμενη συγκυρία. Επίσης, παρατηρείται μία μείωση, από 8,7% που ήταν στην προηγούμενη συγκυρία σε 3,4% στην παρούσα, που εκτιμά ότι «υπάρχει ισορροπία προσφοράς και ζήτησης». Τέλος, μειώθηκε κάπως το ποσοστό των ειδικών της κτηματαγοράς που θεωρούν ότι «υπάρχει πλεόνασμα ζήτησης» στην αγορά των επαγγελματικών ακινήτων, από 4,3% που ήταν στην προηγούμενη συγκυρία, σε 2,3%.
Επιχειρώντας κάποια προσέγγιση της κατάστασης των μη ενοικιασμένων επαγγελματικών χώρων, διαπιστώνεται ότι το 5,7% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι το ποσοστό των μη ενοικιασμένων επαγγελματικών χώρων είναι περίπου το ίδιο το δεύτερο εξάμηνο του 2010, σε σύγκριση με το πρώτο εξάμηνο του 2010, ποσοστό μικρότερο σε σχέση με την προηγούμενη συγκυρία (11,6%). Μειωμένοι εμφανίζονται (από 62,3% σε 58,6%) οι ερωτηθέντες που θεωρούν ότι το ποσοστό των μη ενοικιασμένων επαγγελματικών χώρων στην αγορά ακινήτων είναι υψηλότερο σε σχέση με την προηγούμενη συγκυρία (πρώτο εξάμηνο του 2010), ενώ το 5,7% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι το ποσοστό των μη ενοικιασμένων θα είναι πολύ χαμηλότερο.

Πώς θα κινηθούν οι πωλήσεις
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απαντήσεις των ερωτηθέντων σχετικά με το πώς αναμένουν να διαμορφωθούν οι πωλήσεις των ακινήτων για επαγγελματική χρήση το δεύτερο εξάμηνο του 2010. Το 16,1% των ερωτηθέντων προβλέπει ότι οι πωλήσεις θα παραμείνουν οι ίδιες με αυτές του πρώτου εξαμήνου του 2010. Σε ποσοστό 59,8% οι ειδικοί της κτηματαγοράς προβλέπουν ότι οι πωλήσεις των ακινήτων για επαγγελματική χρήση θα είναι χαμηλότερες το επόμενο εξάμηνο. Μικρή μείωση παρατηρείται στο ποσοστό εκείνων των ειδικών που προσδοκά αύξηση των πωλήσεων των ακινήτων για επαγγελματική χρήση στην Ελλάδα, από 11,8% που ήταν την προηγούμενη συγκυρία, σε 3,4%, στην παρούσα συγκυρία.
Μεγάλη μείωση παρατηρείται στο ποσοστό των ειδικών της κτηματαγοράς - από 25,4% που ήταν στην προηγούμενη συγκυρία, σε 9,3% στην παρούσα -, που προσδοκά ότι θα παραμείνουν σταθερές οι τιμές των επαγγελματικών ακινήτων στην κτηματαγορά. Μικρή είναι και η μείωση του ποσοστού - από 7,5% που ήταν στην προηγούμενη συγκυρία, σε 1,2% στην παρούσα -, που προβλέπει ότι θα υπάρξει σχετική αύξηση των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων. Αντίθετα, αυξήθηκε το ποσοστό των ερωτηθέντων που εκτιμούν σχετική μείωση των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων, από 62,7% σε 70,9%, ενώ το 18,6% εκτιμά ότι θα υπάρξει απότομη μείωση των τιμών των επαγγελματικών ακινήτων τους επόμενους έξι μήνες.
Το 22,4% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η ζήτηση επαγγελματικών χώρων σήμερα, σε σύγκριση με τους επόμενους έξι μήνες, θα είναι σχεδόν η ίδια, ποσοστό εμφανώς μικρότερο (44,9%) σε σύγκριση με το αντίστοιχο της προηγούμενης συγκυρίας. Επίσης, παρατηρείται αύξηση στο ποσοστό των ερωτηθέντων - από 37,7% που ήταν στην προηγούμενη συγκυρία, σε 50,6% στην παρούσα - που εκτιμούν χαμηλότερη ζήτηση των επαγγελματικών χώρων.

souki@kerdos.gr

*ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΕΡΔΟΣ