Eπαναδιαπραγματεύσεις ενοικίων στα γραφεία, αύξηση των διαθέσιμων χώρων στο 10% κατά μέσο όρο στις καλές περιοχές στην Αθήνα και στο 20% σε ορισμένες δευτερεύουσες περιοχές και κάθετη πτώση του επενδυτικού ενδιαφέροντος φέρνει η οικονομική κρίση. Την ίδια στιγμή οι νέες μισθώσεις και αγορές γραφείων για το 2008 στην Αθήνα εκτιμώνται στις 110.000 για το 2008, σημειώνοντας μείωση κατά 10% σε σχέση με το 2007, ενώ οι τιμές των ενοικίων επέστρεψαν στο τέλος του 2008 σε επίπεδα προ διετίας: Τα ενοίκια που καταγράφηκαν στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας σημείωσαν μικρή μείωση το 2008, στα 336 ευρώ ανά τ.μ. έναντι 348 ευρώ τ.μ. το 2007 και 336 ευρώ ανά τ.μ. επίσης στο τέλος του 2006.

Η Ελλάδα πάντως είναι υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο όσον αφορά τις νέες μισθώσεις και αγορές γραφείων για το 2008, αν ληφθεί υπόψη ότι πανευρωπαϊκά η πτώση το 2008 διαμορφώθηκε στο 19% με περιπτώσεις όπως η Χάγη να παρουσιάζει πτώση κατά 66%! Ο δείκτης πάντως όσον αφορά τα ενοίκια πανευρωπαϊκά κινήθηκε σταθεροποιητικά το 2008, γεγονός που οφείλεται στην έλλειψη γραφείων υψηλών προδιαγραφών στους μεγάλους επιχειρηματικούς άξονες.
Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από την τελευταία έρευνα της BNP Paribas Real Estate, του τμήματος ακινήτων του γνωστού τραπεζικού ομίλου, για την Ευρωπαϊκή Αγορά Γραφείων.
Ειδικά για την Αθήνα, η τράπεζα επικεντρώνεται, μεταξύ άλλων, και στο χαμηλό ενδιαφέρον από πλευράς υποψηφίων επενδυτών για την ελληνική αγορά ακινήτων: Έτσι, ενώ την προηγούμενη διετία το ενδιαφέρον ήταν υψηλό, με έμφαση τα εμπορικά ακίνητα, το περασμένο έτος, οι πράξεις που σημειώθηκαν αντιστοιχούν μόλις στα 65 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 23 εκατ. ευρώ ήταν αγοραπωλησίες γραφειακών χώρων) έναντι 164 εκατ. ευρώ που ήταν ο όγκος των επενδύσεων το 2007 και 504 εκατ. ευρώ το 2006.

Στην ευρωπαϊκή αγορά
Πανευρωπαϊκά, ο μεγαλύτερος όγκος επενδύσεων για το 2008 σημειώθηκε στο Λονδίνο με αγοραπωλησίες ακινήτων ύψους 10,4 δισ. ευρώ, μειωμένος ωστόσο στο 1/3 σε σχέση με το 2007, όπου το αντίστοιχο ποσό είχε διαμορφωθεί στα 30,5 δισ. ευρώ! Αντίστοιχα, στο 1/3 μειώθηκε ο όγκος των επενδύσεων το 2008 και στο Παρίσι, τα 8,2 φθάνοντας τα 8,2 δισ. ευρώ. Υπό τις παρούσες συνθήκες στην οικονομία, οι ιδιοκτήτες στην Ευρώπη εμφανίζονται απρόθυμοι να πουλήσουν, «γι’ αυτό και θα χρειασθεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι να αποδεχθούν τις νέες συνθήκες στην αγορά», όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι αναλυτές της BNP Paribas.
Όσον αφορά τις υψηλότερες αποδόσεις, πανευρωπαϊκά δεν πέφτουν στο τέλος του 2008 κάτω του 5%, ενώ αποδόσεις ρεκόρ παρατηρούνται στα γραφεία στο Κίεβο με ποσοστό στο τέλος του 2008 στο 15%! Για την Αθήνα το αντίστοιχο νούμερο διαμορφώθηκε στο τέλος του προηγούμενου έτους στο 7,25%, σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το 6% στο τέλος του προηγούμενου έτους. Οι αποδόσεις, επισημαίνουν οι αναλυτές της BNP Paribas, αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω - αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο οι αγοραστές θα διατηρούν και το νέο έτος στάση αναμονής.

Savills: «Έτος ευκαιριών το 2009 για τα γραφεία
«Πτώση της ζήτησης, επαναδιαπραγμάτευση ενοικίων, ρίσκο υπερπροσφοράς, έλλειψη ιδιωτικών κεφαλαίων, δυσκολίες χρηματοδότησης: Το 2009 είναι σίγουρα μία χρονιά ευκαιριών για την αγορά γραφείων, τόσο για τους μισθωτές όσο και για τους επενδυτές έχοντες ρευστό.»
Έτσι ξεκινά την ανάλυσή της για την ευρωπαϊκή αγορά γραφείων η εταιρεία συμβούλων Savills, επισημαίνοντας ότι η μείωση των νέων μισθώσεων στα γραφεία έχει πλήξει σημαντικές αγορές για το σύνολο του 2008 όπως αυτές του Άμστερνταμ (-52%), της Μαδρίτης (-47%), του Λονδίνου (-43%), ενώ μόνο σε τέσσερις πόλεις όπου υπάρχει ανάγκη για σύγχρονους χώρους παρατηρήθηκε αύξηση, όπως για παράδειγμα στην Πράγα (+40%), τη Λισαβόνα (+16%), το Μάντσεστερ (+12%).
Η οικονομική κρίση έχει πλήξει και τις μισθώσεις γραφειακών χώρων στην Αθήνα, όπου το 2008 «έκλεισαν» με πτώση κατά 11% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με σχετική ανάλυση για την «Ευρωπαϊκή αγορά γραφείων» της εταιρείας συμβούλων Savills, υπολογίζεται ότι το 2008 συνολικά 125.000 τ.μ. γραφείων διατέθηκαν σε επιχειρήσεις που θέλησαν να εγκατασταθούν σε νέους χώρους (άνω των 800 τ.μ.). Οι πρώτες εκτιμήσεις της Savills για το πρώτο τρίμηνο του 2009 όσον αφορά την Αθήνα κάνουν λόγο για ελαφρά πτωτική τάση σχετικά με τις τιμές - οι οποίες την προηγούμενη διετία είχαν διατηρηθεί σε σχετικά σταθερά επίπεδα - και περαιτέρω αύξηση των διαθέσιμων χώρων, την ίδια στιγμή που οι νέες κατασκευές σπανίζουν, λόγω των δυσκολιών ως προς την απορρόφησή τους. Οι αποδόσεις για τα καλά γραφεία διαμορφώνονται μεταξύ 7,25% και 8% και αναμένεται να μείνουν σε αυτά τα επίπεδα για το σύνολο του έτους.

*ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΕΡΔΟΣ