Εδώ και τρεις περίπου εβδομάδες η ΕΑΣ Λέσβου έχει σταματήσει να αγοράζει λάδια από τους παραγωγούς, περιμένοντας να σταθεροποιηθούν οι νέες τάσεις στην αγορά του ελαιολάδου. Εντός της εβδομάδας αναμένεται να ανακοινώσει νέες μειωμένες τιμές για τα βιομηχανικά λάδια, διότι ήδη στις διεθνείς αγορές του ελαιολάδου οι τιμές έχουν υποχωρήσει αισθητά στη συγκεκριμένη κατηγορία.

Η υποχώρηση στις τιμές των «χοντρών» λαδιών ήταν αναμενόμενη από τον περασμένο Φεβρουάριο, καθώς από τότε ήταν γνωστό ότι είχαμε πολύ μεγάλη παραγωγή. Στα παρθένα και τα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα οι τιμές δείχνουν ότι θα κρατηθούν σταθερές στη Λέσβο, όπως συμβαίνει και στις υπόλοιπες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας και των άλλων χωρών της Μεσογείου. Στην εξέλιξη αυτή συνηγορεί η μείωση των διαθέσιμων ποσοτήτων έξτρα παρθένου ελαιολάδου τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.
Η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου διαμορφώθηκε στα 3,1 εκατομμύρια τόνους σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως ανακοίνωσε το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου για την ελαιοκομική περίοδο 2009 - 2010. Πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη παγκοσμίως σοδειά ελαιολάδου στα χρονικά όλων των εποχών, μετά από εκείνη της ελαιοκομικής περιόδου 2003 - 2004. Η Ισπανία, η μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγός χώρα του κόσμου, παρήγαγε περί το 1,39 εκατομμύριο τόνους, κάτι λιγότερο από το 50% της παγκόσμιας παραγωγής. Η μεγάλη παραγωγή ελαιολάδου μόνο κατά ένα πολύ μικρό ποσοστό μπορεί να δικαιολογήσει τις χαμηλές τιμές που πουλάνε οι παραγωγοί. Όπως επισημαίνουν τα ευρωπαϊκά συνδικάτα των αγροτών, το κύριο πρόβλημα εντοπίζεται στις ολιγοπωλιακές καταστάσεις που έχουν κυριαρχήσει στην αγορά του προϊόντος.
Σε ελλαδικό επίπεδο, σημαντικό ρόλο στη μείωση των τιμών των «χοντρών» ελαιολάδων παίζει η αυξημένη παραγωγή σε αυτή την κατηγορία, η οποία οφείλεται στην εκτεταμένη ζημιά που έκανε ο δάκος το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2009 στους ελαιώνες όλης της χώρας και στα μεγάλα προβλήματα στην υλοποίηση του προγράμματος της δακοκτονίας.



Οι τιμές χονδρικής του ελαιολάδου στην Ελλάδα. Πηγή: Ινστιτούτο ISMEA (αριστερά). Οι τιμές χονδρικής του ελαιολάδου στην Ισπανία. Πηγή: Ινστιτούτο ISMEA (δεξιά)

Επίσης το 2009 και ιδιαίτερα το 2010 παρατηρείται μεγάλη υποχώρηση στις πωλήσεις τυποποιημένου ελαιολάδου στη χώρα μας. Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για το ποσοστό πτώσης της κατανάλωσης, ωστόσο παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι κινείται στο επίπεδο του 20% τουλάχιστον. Τούτο επηρεάζει άμεσα τις τυποποιητικές επιχειρήσεις και τις τιμές που αυτές αγοράζουν το λάδι από τους παραγωγούς. Αρνητική επίδραση στις τιμές παραγωγού έχουν και οι αθρόες εισαγωγές ελαιολάδων από τρίτες χώρες που προωθούνται στην αγορά ως ελληνικά. Πολλές φορές έχει καταγγελθεί από συνεταιριστές και άλλους παράγοντες της ελαιοκομικής αγοράς στη Λέσβο ότι ορισμένες επιχειρήσεις (εκτός Λέσβου) και ενώσεις συνεταιρισμών εισάγουν και τυποποιούν λάδι από τρίτες χώρες και στη συνέχεια το διαθέτουν στην αγορά ως ελληνικό. Με την πρακτική αυτή ασκούν αθέμιτο ανταγωνισμό στις ελληνικές τυποποιητικές επιχειρήσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει παρατηρηθεί σε πολλές περιπτώσεις η τιμή χονδρικής που πουλάει η ΕΑΣ Λέσβου τον πεντόλιτρο τενεκέ να είναι ίση ή υψηλότερη από τη λιανική τιμή που πωλείται η ίδια συσκευασία ελαιολάδου άλλων ενώσεων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων. Δεδομένου ότι οι αποκλίσεις στις τιμές παραγωγού από περιοχή σε περιοχή είναι οριακές, οι μεγάλες αποκλίσεις στις τιμές του τελικού προϊόντος είναι εντελώς αδικαιολόγητες.

Πού πάνε οι τιμές
Το διάγραμμα με την πορεία των χονδρικών τιμών του ελαιολάδου στην Ισπανία μάς δείχνει ότι τα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα, τα παρθένα και τα βιομηχανικά ακολουθούν πτωτική πορεία από τις αρχές του Απριλίου έως τώρα. Η τάση αυτή είναι πιο έντονη στα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα και ελαφρύτερη για τα παρθένα και ακόμη πιο ελαφριά για τα βιομηχανικά. Συγκεκριμένα, στις αρχές του Απριλίου οι αγοραπωλησίες έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην Ισπανία πραγματοποιούνταν στις τιμές των 2,4 ευρώ ανά κιλό, ενώ στο τέλος του πρώτο 15νθημέρου του Ιουνίου οι συναλλαγές γίνονταν κοντά στα 2,00 ευρώ το κιλό.


Οι τιμές χονδρικής του ελαιολάδου στην Ιταλία. Πηγή: Ινστιτούτο ISMEA (αριστερά). Η εξέλιξη των χονδρικών τιμών έξτρα παρθένου, παρθένου και βιομηχανικού ελαιολάδου στην Ισπανία από το τελευταίο τρίμηνο (δεξιά)

Στα παρθένα ελαιόλαδα οι τιμές χονδρικής στις αρχές του Απριλίου κινούνταν στο 1,95 ευρώ το κιλό. Στις 15 Ιουνίου είχαν διαμορφωθεί κάτω από τα επίπεδα του 1,75 ευρώ το κιλό, ενώ τις υπόμενες ημέρες έχει υπάρξει μια ελαφρά ανάκαμψη προς το 1,8 ευρώ. Στα βιομηχανικά λάδια οι τιμές χονδρικής κυμαίνονταν στο 1,65 ευρώ το κιλό στις αρχές του Απριλίου και τώρα έχουν υποχωρήσει στο 1,60 ευρώ το κιλό.
Πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι από τα μέσα του Μαΐου υπάρχει σημαντική υποχώρηση στον όγκο των ελαιολάδων που διακινούνται. Η πτώση των πωλήσεων συμβάλλει πάντα στην υποχώρηση των τιμών.
Η μεταβολή των χονδρικών τιμών του ελαιολάδου που καταγράφει το Ινστιτούτο ISMEA της Ισπανίας μάς δίνει μια ακριβή εικόνα για την πορεία των τιμών την τρέχουσα περίοδο. Συγκεκριμένα, βλέπουμε ότι σε μέσα επίπεδα οι τιμές χονδρικής του έξτρα παρθένου ελαιολάδου την εβδομάδα από 6 έως 13 Ιουνίου είναι σχεδόν αμετάβλητες σε σχέση με μία εβδομάδα νωρίτερα, ενώ παρουσιάζουν μια άνοδο που φθάνει έως το 14,9% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η χονδρική τιμή για τα παρθένα ελαιόλαδα στη Μυτιλήνη υποχώρησε κατά 2,1%, ενώ αισθητά μεγαλύτερη είναι η πτώση για τα βιομηχανικά ελαιόλαδα. Οι χονδρικές τους τιμές πέφτουν από 3,3% έως 4,7%. Στη Μυτιλήνη, η τιμή για το πεντάρι είναι 1,48 ευρώ το κιλό, ενώ στα Δωδεκάνησα και την Κέρκυρα είναι 1,43 ευρώ. Στην Κρήτη η τιμή είναι στο 1,47 ευρώ το κιλό.
Στην Ισπανία οι τιμές του έξτρα παρθένου ελαιολάδου παρέμειναν αμετάβλητες την εβδομάδα από 6 έως 13 Ιουνίου. Κυμάνθηκαν από το 1,96 ευρώ έως το 2,15 ευρώ το κιλό. Οι τιμές χονδρικής στα βιομηχανικά λάδια σε μέσα επίπεδα έμειναν αμετάβλητες.
Στην Ιταλία η μέση τιμή χονδρικής για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ήταν 2,59 ευρώ το κιλό, για το παρθένο ελαιόλαδο 1,98 ευρώ το κιλό και για το πεντάρι 1,53 ευρώ το κιλό, καταγράφοντας μικρή υποχώρηση δύο λεπτών.
Ελπίδες για καλύτερες τιμές μπορούν να διατηρούν μόνοι οι παραγωγοί που έχουν στις αποθήκες τους έξτρα παρθένα ελαιόλαδα, αρκεί όλα τους τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά να διατηρούνται σε καλό επίπεδο.