Ένα ελαφρύ άγγιγμα είχε η οικονομική κρίση το 2009 στις τοπικές επιχειρήσεις, καθώς η μείωση του τζίρου τους δε φαίνεται να είναι μεγάλη. Αυτή είναι η εικόνα των ισολογισμών που δημοσιεύονται αυτή την περίοδο. Η πτώση του τζίρου ανέρχεται στο 2,22% όταν σε πανελλαδικό επίπεδο η πτώση του τζίρου κινείται στα επίπεδα του 15%!
Επιβεβαιώνονται έτσι όσοι λένε ότι στις κλειστές νησιωτικές οικονομίες οι εξελίξεις έρχονται με αρκετή καθυστέρηση. Άλλωστε, όλοι στα τέλη του προηγούμενου χρόνου είχαμε την αίσθηση ότι δεν είχαμε δει ακόμη τις χειρότερες πλευρές της κρίσης.

Για το 2010 αναμένουμε η εικόνα να παρουσιάσει μια δραματικά αρνητική μεταβολή, η οποία θα οφείλεται στη μείωση των εισοδημάτων από την αύξηση της έμμεσης και άμεσης φορολογίας, αλλά και τη μείωση των αποδοχών των δημόσιων υπαλλήλων (που αποτελούν μεγάλο μέρος του τοπικού πληθυσμού), που είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν σε κάθετη πτώση και τα οικονομικά μεγέθη των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα εκείνων που σχετίζονται άμεσα με το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών.
Τα μικτά αποτελέσματα εκμετάλλευσης, όπως εμφανίζονται στους ισολογισμούς των τοπικών επιχειρήσεων, δείχνουν ότι παρά την πτώση του τζίρου τους οι τοπικές επιχειρήσεις σε γενικές γραμμές κράτησαν σταθερή την κερδοφορία τους μάλλον μειώνοντας το κόστος των πωλήσεων. Κάτι που είναι βέβαιο ότι δε θα μπορέσουν να το κάνουν τη νέα χρονιά, καθώς οι έλεγχοι από τις φορολογικές αρχές είναι πιο αυστηροί και πιο συχνοί.
Αν και η κρίση είχε ξεκινήσει, οι τοπικές επιχειρήσεις δε φρόντισαν ιδιαίτερα να μειώσουν τις υποχρεώσεις τους, με τη μείωση σε ποσοστό μικρότερο του 1% να δείχνει πως οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν δεν ήταν αρκετές.
Η κάμψη της κερδοφορίας είναι το αναμενόμενο τελικό αποτέλεσμα όλων των προαναφερθέντων, αν και το παραπάνω μέγεθος δεν είναι εύκολο να πει κανείς ότι απεικονίζει την πραγματική οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων.

Μια δεύτερη ματιά
Πέρα από τη γενική εικόνα που μας δίνουν τα παραπάνω, με μια προσεκτική παρατήρηση των επιμέρους στοιχείων επιχειρήσεων μπορούμε να βγάλουμε εξαιρετικά χρήσιμα συμπεράσματα.
Οι επιχειρήσεις ΕΦΑΜ και «Γενική Μεταφορική» παρουσιάζουν κάμψη του τζίρου τους κατά 15,37% και 11,60% αντίστοιχα. Πρόκειται για δύο από τις γνωστότερες μεταφορικές επιχειρήσεις της Λέσβου. Η μείωση του τζίρου τους, κυρίως της ΕΦΑΜ, είναι σοβαρή ένδειξη για κάμψη της μεταφοράς εμπορευμάτων από και προς τη Λέσβο. Μείωση μεταφορικού έργου σημαίνει άμεσα μείωση και του όγκου των πωλήσεων των τοπικών εμπορικών επιχειρήσεων.
Κρίσιμο μέγεθος για τον κλάδο της κτηνοτροφίας είναι η εμπορία των ζωοτροφών. Η «Αγρολέσβος», μία από τις μεγαλύτερες τοπικές επιχειρήσεις, παρουσιάζει πτώση του τζίρου της το 2009 σε σχέση με το 2008 κατά 25%. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι πτώση στον τζίρο τους από τις ζωοτροφές έχουν τόσο η ΕΑΣ Λέσβου όσο και οι άλλες μικρότερες επιχειρήσεις και συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στον κλάδο. Πρόκειται για μια μεγάλη κάμψη πίσω από την οποία βρίσκονται τα πολύ μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος της κτηνοτροφίας στη Λέσβο. Πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι, τόσο σε πανελλαδικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχει σημαντική μείωση στην παραγωγή και εμπορία ζωοτροφών, ωστόσο δε φθάνει σε τόσο υψηλά επίπεδα. Ένα μέρος της μείωσης των ζωοτροφών έχει αντισταθμιστεί από την αύξηση της παραγωγής από τους ίδιους τους κτηνοτρόφους, όμως το μεγαλύτερο μέρος έχει προέλθει από τη μείωση των σιτηρεσίων που δίνουν οι κτηνοτρόφοι στα κοπάδια τους. Μένει να δούμε το επόμενο διάστημα αν θα μειωθεί η παραγωγή γάλακτος ή όχι. Πάντως η τάση μείωσης της κατανάλωσης ζωοτροφών θα συνεχιστεί και μέσα στο 2010.
Σε οριακό σημείο φαίνεται να βρίσκεται η οικονομική κατάσταση της «Δημοτικοσυνεταιριστική Αγροτική Α.Ε.», πρώην ΕΨΥΠΑΛ, στην οποία μέτοχοι είναι η ΕΑΣ Λέσβου και ο δήμος Μυτιλήνης. Η επιχείρηση έχει υποχρεώσεις που είναι σχεδόν τετραπλάσιες του τζίρου της, ο οποίος το 2009 παρουσίασε κάμψη 6,13%, που αναμένεται να συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα δεδομένου ότι η κρίση μειώνει τη διακίνηση εμπορευμάτων.
Μικτή είναι η εικόνα που παρουσιάζουν οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της λίστας μας, αλλά και οι κατασκευαστικές. Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα περίπτωση να είναι η μείωση του τζίρου της «Λήμνος Μπετόν» κατά 30%. Είναι γνωστό ότι η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας έχει λάβει πολύ μεγάλες διαστάσεις και στα νησιά μας.



Θετική εικόνα
Το 2009 ήταν μια καλή χρονιά για την ποτοποιία «Σαμαρά», η οποία κατάφερε να αυξήσει τον τζίρο της κατά 11,15%, ενώ τα μικτά αποτελέσματα εκμεταλλεύσεων της εταιρείας αυξήθηκαν κατά 10,47% παρουσιάζοντας περαιτέρω βελτίωση. Τη θετική αυτή χρονιά η επιχείρηση τη χρησιμοποίησε για να μειώσει τις υποχρεώσεις κατά 5%. Το 2010, ωστόσο, δεν αναμένεται να είναι εξίσου καλή χρονιά για τις ποτοποιίες. Η αύξηση του του ειδικού φόρου κατανάλωσης οινοπνευματωδών αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση των πωλήσεων.
Το συνδικαλιστικό όργανο των ποτοποιιών κάνει λόγο για μείωση της τάξης του 30%. Ίσως να πρόκειται για υπερβολική εκτίμηση, αλλά θεωρούμε ότι δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Προβλήματα θα αντιμετωπίσουν κυρίως οι μικρές ποτοποιίες.
Η οικονομία της Λέσβου θα δεχθεί μεγάλο πλήγμα από τη μείωση των πωλήσεων αλκοολούχων ποτών, διότι είναι ένας κλάδος που έχει μεγάλη ανάπτυξη στη Λέσβο.
Τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε για την ανάλυσή μας προέρχονται από τους ισολογισμούς 31 επιχειρήσεων μεσαίου και μεγάλου μεγέθους (για τα τοπικά δεδομένα), οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην τοπική οικονομία. Ο τζίρος που κάνουν, τα μικτά τους κέρδη, οι υποχρεώσεις που έχουν προς τις τράπεζες και τους προμηθευτές τους είναι κρίσιμα στοιχεία για τη συνολική εικόνα της οικονομίας του νομού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι παραπάνω επιχειρήσεις αποτελούν ένα πλήρως αντιπροσωπευτικό δείγμα της κατάστασης που βρίσκεται η τοπική οικονομία. Επειδή οι επιχειρήσεις του δείγματός μας προέρχονται από πολύ διαφορετικούς κλάδους, θεωρήσαμε ότι δεν είναι σωστό να προσδιορίσουμε το μικτό περιθώριο κέρδους το οποίο ποικίλλει από κλάδο σε κλάδο. Κατά συνέπεια δεν έχει αξία χρήσης στη συγκεκριμένη ανάλυση.

ΠΙΝΑΚΑΣ