Αντιφατική εικόνα δίνουν τα στοιχεία της κίνησης επιβατών και οχημάτων στην κύρια ακτοπλοϊκή γραμμή του βορείου Αιγαίου (Πειραιάς - Χίος - Μυτιλήνη) για το 2016. Στο σύνολο του έτους, καταγράφηκε κάμψη στην μεταφορά επιβατών και ρεκόρ στην μεταφορά οχημάτων. Η εικόνα αυτή εξηγεί γιατί οι ακτοπλοϊκές εταιρείες δίνουν όλο και μεγαλύτερο βάρος στην εξυπηρέτηση των μεταφορικών εταιρειών, που γεμίζουν τα γκαράζ των πλοίων με φορτηγά, μιας και αυτές είναι οι βασικοί πελάτες από τους δίνουν το κύριο όγκο των εσόδων τους.

Η θεαματική κάμψη που εμφανίζει η επιβατική κίνηση, οφείλεται στην παύση των προσφυγικών ροών, κι όχι στην μείωση των επιβατών της γραμμής. Μάλιστα θα ήταν μεγαλύτερη αν το πρώτο τρίμηνο του 2016 δεν συνεχιζόταν η μεταφορά προσφύγων από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Όμως η εξέλιξη της επιβατικής κίνησης απαιτεί πιο προσεκτική ανάγνωση. Διότι το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο του 2016, καταγράφεται αύξηση σε σχέση με τις αντίστοιχες περιόδους του 2014 (χρονιά που υπήρχαν περιορισμένες προσφυγικές ροές). Το τέταρτο τρίμηνο του 2016 καταγράφηκε κάθετη πτώση καθώς οι επιβάτες ήταν 90.250 όταν το τέταρτο τρίμηνο του 2014 ήταν 149.639.

Αν από τον αριθμό των επιβατών που μεταφέρθηκαν το 2017, αφαιρεθούν οι πρόσφυγες, περίπου 140.000 το πρώτο τρίμηνο του 2016, τότε ο αριθμός των επιβατών του 2016, διαμορφώνεται στους 777.000. Αυτό σημαίνει ότι οι επιβάτες του 2016 σε κάθε περίπτωση (με συνυπολογισμό ή όχι των προσφύγων που μεταφέρθηκαν) ήταν περισσότεροι από όσους καταγράφηκαν το 2014. Η επιβατική κίνηση του 2016 ήταν η δεύτερη καλύτερη από το 2010 και μετά. Το απόλυτο ρεκόρ καταγράφηκε το 2015 (1,34 εκατ. επιβάτες) και πιθανότατα θα χρειαστεί να περάσουν πολλά χρόνια για να καταρριφθεί.

Προβληματίζει όμως η κάθετη πτώση της επιβατικής κίνησης το τέταρτο τρίμηνο του 2016, την ίδια περίοδο που καταγράφηκε πτώση της επιβατικής κίνησης στην μεταφορά επιβατών με αεροσκάφη από και προς την Λέσβο. Αυτά τα δύο στοιχεία δείχνουν ένταση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στην οικονομία του νησιού το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.

Αν η δυναμική που καταγράφηκε στο τέταρτο τρίμηνο του έτους, συνεχιστεί και το 2017, θα πρέπει να αναμένουμε κατάρρευση της επιβατικής κίνησης στην γραμμή για το τρέχον έτος. Αν έχουμε μπροστά μας ένα φαινόμενο συρρίκνωσης της επιβατικής κίνησης, τότε θα πρέπει να περιμένουμε μείωση της επιβατικής κίνησης το πρώτο τρίμηνο του 2017 και αύξηση της επιβατικής κίνησης το δεύτερο και το τρίτο τρίμηνο του έτους. Στην δεύτερη εκδοχή συμβάλουν και οι εμπορικοί σχεδιασμοί των ακτοπλοϊκών εταιρειών καθώς μειώνουν τα δρομολόγια των πλοίων τους χειμερινούς μήνες και τα αυξάνουν την θερινή περίοδο.

Δυστυχώς, η μεγάλη καθυστέρηση με την οποία δημοσιοποιεί τα στοιχεία η Ελληνική Στατιστική Αρχή, δεν επιτρέπει την έγκαιρη εξαγωγή συμπερασμάτων για τις εξελίξεις στον ακτοπλοϊκό κλάδο.

Ρεκόρ στη μεταφορά οχημάτων

 

Σε αντίθεση με τις αυξομειώσεις που καταγράφονται στην επιβατική κίνηση της γραμμής κατά το 2016, η κίνηση των οχημάτων ακολουθεί σταθερά ανοδική πορεία.

Συνολικά 187.403 οχήματα κινήθηκαν στην γραμμή κατά την διάρκεια του 2016 όταν το προηγούμενο χρόνο είχαν κινηθεί 178.560 οχήματα. Το 2014, πριν την προσφυγική κρίση, τα οχήματα που μεταφέρθηκαν από τα πλοία που εξυπηρετούν την γραμμή, ήταν μόλις 120.584. Συνεπώς η προσφυγική κρίση είχε εξαιρετικά θετική επίδραση στον συγκεκριμένο τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Το 2010, πρώτη χρονιά της οικονομικής κρίσης, στην γραμμή Πειραιάς - Χίος - Μυτιλήνη, είχε καταγραφεί μεταφορά 138.576 οχημάτων. Το 2013 τα οχήματα που διακινήθηκαν, περιορίστηκαν σε μόλις 117.715.

Κρίσιμο ρόλο στην αύξηση των μετακινούμενων οχημάτων, έχει παίξει η αύξηση των πλοίων που δραστηριοποιούνται στην γραμμή, η είσοδος των πλοίων Ro - Ro και ο ανταγωνισμός που έχει αναπτυχθεί μεταξύ των ακτοπλοϊκών εταιρειών.

Η μεταφορά οχημάτων, όπως και η μεταφορά επιβατών, παρουσιάζει έντονη εποχικότητα, διότι στην κατηγορία αυτή αθροίζονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, τα δίκυκλα και τα φορτηγά. Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες γνωρίζουν πολύ καλά ότι η μεταφορά των φορτηγών είναι ίσως η σημαντικότερη πηγή εσόδων τους και γι’ αυτό κάνουν ό,τι μπορούν για να διατηρούν καλή συνεργασία με τις μεταφορικές εταιρίες. Από την εξέλιξη της μεταφοράς οχημάτων το 2016, διαπιστώνουμε ότι το τέταρτο τρίμηνο του έτους καταγράφηκε κάμψη σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2015. Εδώ διαπιστώνουμε ότι η κάμψη της μεταφοράς οχημάτων ακολούθησε την κάμψη της επιβατικής κίνησης.

15,6 εκατ. οι επιβάτες του 2016

 

Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής δείχνουν ότι η επιβατική κίνηση στις γραμμές εσωτερικού διαμορφώθηκε στα 15,64 εκατ. επιβάτες. Ένα χρόνο πριν, το 2015 είχαν καταγραφεί 14,27 εκατ. επιβάτες και το 2012 13,6 εκατ. επιβάτες. Τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν ότι η επιβατική κίνηση στις γραμμές εσωτερικού ανακάμπτει.

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και στις γραμμές της Αδριατικής όπου η κάμψη συνεχίζεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι «Μινωικές Γραμμές» μετά από πολλές δεκαετίες παρουσίας στις συγκεκριμένες γραμμές, αποφάσισαν στα τέλη του 2016 την αποχώρηση τους. Πλέον στις γραμμές της Αδριατικής ο όμιλος δραστηριοποιείται μόνο με τα σήματα της μητρικής επιχείρησης «Grimaldi Group».

Για το 2017 δεν θα πρέπει να αναμένονται θεαματικές αλλαγές στον κλάδο. Μόνο μικρή ανάκαμψη της επιβατικής κίνησης αναμένεται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιχειρήσεων του κλάδου. Κι αυτή εκτιμάται ότι θα περιοριστεί στις γραμμές των Κυκλάδων και της Κρήτης.

Η βελτίωση της πληρότητας των πλοίων είναι μια σημαντική θετική εξέλιξη, ωστόσο δεν αρκεί για να καλύψει τις επιπτώσεις από την αύξηση των τιμών των ναυτιλιακών καυσίμων, του σημαντικότερου συντελεστή στην διαμόρφωση του κόστους λειτουργίας των πλοίων της ακτοπλοΐας. Οι ακτοπλόοι αναφέρουν πως την φετινή χρονιά διπλασιάστηκε το κόστος των καυσίμων. Οι επιπτώσεις ήδη εμφανίστηκαν στις οικονομικές καταστάσεις που δημοσίευσαν για το πρώτο τρίμηνο του έτους, οι εταιρείες του κλάδου.