Πρόεδρος του παραρτήματος Αιγαίου του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου, κτηνίατρος αλλά και πρώην αντιδήμαρχος (επί δημαρχίας Νότη Παναγιώτου αρχικά και Θεόδωρου Χοχλάκα στη συνέχεια), ο Γιάννης Τσακίρης μιλάει σήμερα στο «Ε». Σε μια ανοιχτή συζήτηση για όλα τα θέματα, μας αποκαλύπτει ότι υπό προϋποθέσεις ενδιαφέρεται να ασχοληθεί ξανά με την τοπική αυτοδιοίκηση. Επίσης εκτιμά ότι οι τιμές του γάλακτος θα μείνουν σταθερές και παράλληλα περιμένει να δει τα δείγματα γραφής της νέας ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Από την πρώτη στιγμή της συζήτησης μας ξεκαθαρίζει ότι το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο είναι κατά κύριο λόγο επιστημονικός φορέας που συμβουλεύει το κράτος σε θέματα πρωτογενούς παραγωγής και δευτερευόντως συνδικαλιστικός φορέας. Πιστεύει ότι πρώτο μέλημα των γεωτεχνικών είναι να προασπίσουν την ύπαρξη και την ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγής και στη συνέχεια τα ιδιαίτερα συνδικαλιστικά τους αιτήματα. Χαρακτηριστικά λέει: «Αν δεν υπάρχει πρωτογενής παραγωγή, δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουν και οι γεωτεχνικοί.»


Κύριε Τσακίρη, κλείνετε αυτή την περίοδο δύο χρόνια από τη στιγμή που εκλεχθήκατε πρόεδρος στο παράρτημα Αιγαίου του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου. Σε ποια κατάσταση βρίσκεται η πρωτογενής παραγωγή στα νησιά του Αιγαίου;
«Αν η κατάσταση είναι δύσκολη για τον πρωτογενή τομέα στην ηπειρωτική Ελλάδα όπου υπάρχουν πεδινές περιοχές, μπορεί κανείς εύκολα να καταλάβει πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα στα νησιά. Αυτός είναι ο λόγος που η παρέμβασή μας έχει δύο στόχους, από τη μια η στήριξη του πρωτογενή τομέα και από την άλλη η ισόρροπη ανάπτυξη των νησιών.
Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να κρατήσουμε τον πληθυσμό των νησιών. Είναι οξύμωρο να δίνουμε τόσα χρήματα για τουριστική διαφήμιση για να φέρουμε τον Ευρωπαίο τουρίστα στη Μυτιλήνη, και να τον ταΐζουμε προϊόντα που έχουμε φέρει από τη Γερμανία και μπορεί να τα βρει στη χώρα του.»

Τι περιμένετε από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης στο ζήτημα της στήριξης της παραγωγής στο νησιωτικό χώρο;
«Κοιτάξτε, έχουμε βάσιμες ελπίδες, ωστόσο μέχρι τώρα δεν έχουμε δει δείγματα γραφής. Ελπίζουμε η νέα ηγεσία του υπουργείου να ακούσει τη φωνή των γεωτεχνικών. Δηλαδή των καθ’ ύλη αρμόδιων επιστημόνων για το θέμα. Είμαι επιφυλακτικός γιατί η εμπειρία μας από προηγούμενες ηγεσίες δεν ήταν η καλύτερη δυνατή. Ο κ. Κοντός είχε βάλει στην μπάντα τους γεωτεχνικούς και βρίσκονταν σε μόνιμη αντιπαράθεση με όλο το γεωτεχνικό κλάδο. Ο κ. Χατζηγάκης πολλά υποσχό,ταν αλλά τίποτα δεν έκανε. Χωρίς να ξεχνάμε και την ατυχή θητεία Δρυ επί ΠΑΣΟΚ. Περιμένουμε λοιπόν να δούμε τα δείγματα γραφής της νέας ηγεσίας του υπουργείου.»

Για τις προοπτικές
Είστε απαισιόδοξος για τις προοπτικές τις πρωτογενούς παραγωγής στα νησιά.
«Είναι αλήθεια ότι βρισκόμαστε σε δύσκολη φάση. Αλλά όπου υπάρχει ένα πρόβλημα, υπάρχει και μια ευκαιρία. Για παράδειγμα, πριν λίγο καιρό το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνώρισε την ιδιαιτερότητα των ορεινών και νησιωτικών προϊόντων. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα προϊόντα στα νησιά έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και για αυτό το λόγο έχουν μεγάλη ζήτηση. Για παράδειγμα, τα μυτιληνιά αρνιά είναι περιζήτητα στην αγορά του Ρέντη.
Αν κάνουμε μια σοβαρή προσπάθεια να τυποποιήσουμε τα προϊόντα που παράγουμε, τότε θα έχουν και οι παραγωγοί καλύτερο εισόδημα. Δε θέλω να σας φέρω ως παράδειγμα τη μαστίχα της Χίου που είναι ένα μονοπωλιακό προϊόν. Αλλά μπορούμε να δούμε την πολύ καλή πορεία που έχουν τα κρασιά της Λήμνου, της Σάμου ακόμα και της Ρόδου, επειδή έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες να τυποποιηθούν και να αποκτήσουν ένα καλό όνομα στην αγορά. Τέτοιες προσπάθειες, καλύτερα οργανωμένες και συγκροτημένες, πρέπει να γίνουν για όλα τα προϊόντα. Για παράδειγμα, η αδραμυτινή ελιά καλλιεργείται μόνο στη Μυτιλήνη, σε ευρωπαϊκό έδαφος, το λάδι της είναι κάτι μοναδικό. Δυστυχώς το λάδι αυτό δεν το έχουμε τυποποιήσει και αναδείξει όσο θα έπρεπε.
Την ίδια στιγμή βλέπουμε ότι ορισμένοι μικροί παραγωγοί που έχουν τυποποιήσει τα ελαιόλαδα που οι ίδιοι παράγουν, παρά τις δυσκολίες, καταφέρνουν να πετύχουν καλές τιμές.»

Ο νομός Λέσβου έχει το μοναδικό προνόμιο να είναι μεταξύ εκείνων που μπορούν να παράγουν φέτα, αλλά και μια σειρά από άλλα τυριά με ονομασία προέλευσης. Όμως μέχρι τώρα τα τυριά της Λέσβου (ως σύνολο) δεν είναι αναγνωρίσιμα από το ευρύ καταναλωτικό κοινό. Γιατί συμβαίνει αυτό;
«Όλοι ξέρουμε ότι υπάρχουν στη Λέσβο τυροκομεία, όπου εμείς οι Μυτιληνιοί ζητάμε το τυρί που παράγουν με το όνομά τους. Όμως δεν παράγουν όλα τα τυροκομεία το ίδιο τυρί.
Αν δε φθάσουμε σε ένα σημείο όπου όλα τα τυροκομεία της Λέσβου και της Λήμνου θα παράγουν ποιοτικό τυρί, δε θα μπορέσουμε να προωθήσουμε τα τυροκομικά μας προϊόντα στην αγορά της Αθήνας και αλλού, και έτσι δε θα μπορέσουμε να πετύχουμε καλύτερες τιμές για το γάλα.»

Για το γάλα
Αυτή την περίοδο ξεκινούν οι διαβουλεύσεις μεταξύ τυροκόμων και συνεταιρισμών για το γάλα της φετινής χρονιάς. Πού εκτιμάτε ότι θα κυμανθούν οι τιμές παραγωγού για το γάλα;
«Δυστυχώς οι προοπτικές για τους κτηνοτρόφους μας δεν είναι πολύ καλές. Πιστεύω ότι οι τιμές θα είναι πολύ κοντά στα περσινά επίπεδα. Ίσως να μείνουν αμετάβλητες.»

Πού στηρίζετε αυτή την εκτίμηση;
«Κοιτάξτε, από τη μία μεριά έχουμε ένα “κάθισμα” στη ζήτηση για τα ακριβά τυροκομικά προϊόντα, λόγω της οικονομικής κρίσης. Από την άλλη, έχουμε μια μείωση στις τιμές των ζωοτροφών. Αυτό εκτιμώ ότι θα το εκμεταλλευτούν οι τυροκόμοι για να δώσουν χαμηλότερες τιμές ή για να κρατήσουν τις τιμές στα ίδια επίπεδα με πέρυσι.
Βέβαια το γάλα σε άλλες περιοχές της χώρας πουλιέται σε υψηλότερες τιμές. Αλλά στη Λέσβο, παρά το ότι το εύχομαι, δε βλέπω ότι μπορούμε να πάμε σε υψηλότερες τιμές.
Εδώ πρέπει να συνεκτιμήσουμε και κάτι ακόμα. Πέρυσι και τα προηγούμενα χρόνια, κάποιες ποσότητες γάλακτος έφευγαν έξω από το νησί, αυτό έδινε μια μικρή ώθηση προς τα πάνω των τιμών. Φέτος αυτό δε θα γίνει, ως αποτέλεσμα του κανονισμού που δίνει εξτρά επιδότηση στο γάλα που μεταποιείται στα νησιά του Αιγαίου. Η αρχική απόφαση προβλέπει ότι η εξτρά επιδότηση θα ανέλθει στα 0,10 ευρώ ανά κιλό γάλακτος, αλλά στην πραγματικότητα δεν πιστεύω ότι θα δοθούν περισσότερα από 0,02 ευρώ ως 0,03 ευρώ. Αυτό προκύπτει από το κονδύλι που υπάρχει διαθέσιμο και το οποίο δεν μπορεί να αυξηθεί και από τις ποσότητες γάλακτος που παράγονται στα νησιά του Αιγαίου.
Από αυτήν τη σκοπιά τελικά η ρύθμιση ίσως να λειτουργήσει αρνητικά, αφού οι τυροκόμοι θα την εκμεταλλευτούν για να μη δώσουν αυξήσεις στις τιμές.»

Αυτές τις μέρες έχει φουντώσει και πάλι η συζήτηση για τη διαχείριση των αποβλήτων των τυροκομείων, των ελαιοτριβείων και των οινοποιείων στα νησιά. Ποια είναι η δική σας θέση για το ζήτημα αυτό;
«Η σωστή διαχείριση των αποβλήτων των παραγωγικών μονάδων στα νησιά μας είναι πρωταρχικής σημασίας. Δεν μπορεί στα σοβαρά να μιλήσουμε για τουριστική ανάπτυξη αν δε λύσουμε το ζήτημα αυτό. Αλλά γίνονται κάποια λάθη. Τα απόβλητα των ελαιοτριβείων για πολλές δεκαετίες κατέληγαν στη θάλασσα ή απορροφούνταν από το έδαφος. Σήμερα ξέρουμε πως τα απόβλητα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως λίπασμα για τις ελιές. Συνεπώς μπορεί να γίνει υπεδάφια διάθεσή τους σε ελαιώνες. Αυτό ενδεχομένως σημαίνει ότι θα μπορεί να λυθεί ταυτόχρονα το ζήτημα της άρδευσης (ως ένα βαθμό) του ελαιώνα και παράλληλα να δοθεί λύση και στο ζήτημα της διάθεση του κατσίγαρου. Πέρα από αυτό, τα διφασικά ελαιοτριβεία μπορούν να αποτελέσουν λύση.
Για το τυρόγαλο υπάρχει ένας φυσικός τρόπος διαχείρισής του. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τα πρόβατα μπορούν να καταναλώσουν μέχρι πέντε κιλά τυρόγαλο την ημέρα. Κι αυτό να έχει θετική επίπτωση στην παραγωγή γάλακτος και κρέατος. Αν λοιπόν ο κάθε παραγωγός που πηγαίνει το γάλα του στο τυροκομείο παίρνει πίσω το αντίστοιχο τυρόγαλο, δε θα αντιστοιχεί περισσότερο από ένα με ενάμιση κιλό τυρόγαλο σε κάθε πρόβατο. Στη συνέχεια το τυρόγαλο μπορεί να αναμιχθεί με το νερό και να διατεθεί στα πρόβατα. Αυτό είναι κάτι που επιτρέπεται από το νόμο, αφού τα πρόβατα και οι κατσίκες πρέπει να λαμβάνουν κάποιες πρωτεΐνες. Έτσι λύνεται το ζήτημα της διάθεσης του τυρόγαλου χωρίς άλλα προβλήματα. Κάποιοι κτηνοτρόφοι ήδη το εφαρμόζουν. Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό δεν καθιερώνεται ως μια μόνιμη πρακτική.»

Από τις προτάσεις καταλαβαίνω ότι προσεγγίζετε το θέμα διαφορετικά από τον τρόπο που επιχειρείται να λυθεί στο νομό μας.
«Δε νομίζω ότι είναι σωστό ο κάθε ελαιοτριβέας, τυροκόμος ή συνεταιρισμός να προσπαθεί μόνος του να ανακαλύψει την Αμερική. Το ζήτημα πρέπει να το δούμε σε επίπεδο νομού, δηλαδή σε μια λογική συλλογικής αντιμετώπισής του. Σε πάρα πολλές χώρες όλα τα οργανικά απόβλητα μπαίνουν σε μια διαδικασία επεξεργασίας που παράγει βιοαέριο, το οποίο χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Αυτό γίνεται στη Γερμανία, αυτό γίνεται στη Σουηδία. Αυτό αναφέρουν τα στοιχεία του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σε μια τέτοια μονάδα μπορούν να οδηγηθούν όλα τα οργανικά απόβλητα των σφαγείων, των τυροκομείων, των ελαιουργείων, των οινοποιείων ακόμα και της λάσπης των βιολογικών καθαρισμών.
Χρειάζεται να μελετηθεί οικονομοτεχνικά η μελέτη για τη δημιουργία μας τέτοιας μονάδας και στη Λέσβο.»

Πριν μερικά χρόνια έγιναν κάποιες πρώτες διερευνητικές επαφές για τη δημιουργία εργοστασίου παραγωγής πρωτεΐνης από τυρόγαλο. Τελικά δεν προχώρησε ούτε αυτός ο σχεδιασμός.
«Θα μπορούσε να γίνει αυτή η μονάδα, αν και οι ποσότητες τυρόγαλου που έχουμε είναι περιορισμένες. Σίγουρα θα έχει κάποιο κόστος για τις τυροκομικές μονάδες, αλλά θα είναι μικρότερο από το κόστος που συνεπάγεται η ρύπανση του περιβάλλοντος.»

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική που ήδη εφαρμόζεται, αλλά και η Κοινή Αγροτική Πολιτική που θα εφαρμοστεί μετά το 2013, θα κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την επιβίωση των αγροτών στα νησιά;
«Δυστυχώς στην ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία δε δόθηκε το έναυσμα να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται. Φοβάμαι ότι θα βρεθούμε μπροστά σε αδιέξοδες καταστάσεις.
Διαρθρωτικές αλλαγές δεν έγιναν, τα χρήματα που δόθηκαν δε δαπανήθηκαν για αναπτυξιακούς σκοπούς, αλλά για καταναλωτικούς.
Το τελευταίο χτύπημα ήρθε με την ενιαία ενίσχυση και το λεγόμενο ιστορικό μοντέλο το οποίο δεν ισχύει σήμερα. Κι αυτό γιατί τα δεδομένα στην παραγωγή έχουν αλλάξει. Αρκεί να σας πω ότι σήμερα το 20% των αγροτών λαμβάνουν το 80% των επιδοτήσεων και το 80% των παραγωγών λαμβάνουν το 20% των επιδοτήσεων. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, πόσο μεγάλη είναι η ανισοκατανομή των επιδοτήσεων.
Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης οφείλει έστω και την τελευταία ώρα να μας χτυπήσει το καμπανάκι του κινδύνου. Μόνο έτσι θα γίνει αντιληπτό ότι πρέπει να αλλάξουν οι λογικές και οι νοοτροπίες. Αν δε γίνει αυτό, θα βρεθούμε μπροστά σε δυσάρεστες εκπλήξεις.»

Για την αυτοδιοίκηση
Έχετε διατελέσει αντιδήμαρχος δύο τετραετίες, πρώτα με δήμαρχο το Νότη Παναγιώτου και στη συνέχεια με το Θεόδωρο Χοχλάκα. Έχετε, συνεπώς, μεγάλη εμπειρία στα ζητήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σήμερα ο δήμος Μυτιλήνης είναι πολύ διαφορετικός από το παρελθόν, έχει μεγαλώσει αρκετά. Ίσως μέχρι να γίνουν οι επόμενες δημοτικές εκλογές να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο και να είναι πλέον ένας από τους μεγάλους αγροτικούς δήμους του Αιγαίου. Θα αντιμετωπίζατε θετικά μια πρόταση για συμμετοχή σας σε ένα σχήμα που θα διεκδικήσει τη δημοτική αρχή;
«Θεωρώ ότι η περίοδος των δημάρχων Νότη Παναγιώτου και Θεόδωρου Χοχλάκα ήταν μεταβατική σε θέματα που άλλαξαν το χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Τι εννοώ; Η ενασχόληση με τα δημαρχιακά πράγματα στην εποχή του “δάσκαλου” (σ.σ. εννοεί τον Απόστολο Αποστόλου) ήταν μεράκι και διάθεση για προσφορά. Υπήρξε μια μεταβατική περίοδος όπου άλλαξαν πάρα πολλά πράγματα. Τώρα βλέπω ότι έχουμε πάει σε μια πιο επαγγελματική μορφή ενασχόλησης με τα κοινά.
Θεωρώ πως αν υπάρξει ένα σχήμα, μια κίνηση, που θα θέσει ένα όραμα για την πόλη... Δε θέλω να μπω σε ένα σχήμα που θα αναλωθεί στη διαχείριση της μιζέριας.»

Ο χώρος της αυτοδιοίκησης μπαίνει ξανά σε φάση αναδιάταξης. Προχωράμε σε νέες συνενώσεις δήμων αλλά και νομαρχιών. Θα βλέπατε θετικά τη συμμετοχή σας σε ένα σχήμα που θα διεκδικούσε τη διοίκηση της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου;
«Με τους όρους που έθεσα νωρίτερα, ναι θα με ενδιέφερε. Κι επιπλέον πιστεύω ότι το σχήμα που θα δημιουργηθεί πρέπει να αποτελείται από ανθρώπους που δε θα λειτουργούν ανταγωνιστικά μεταξύ τους, αλλά θα συνεργάζονται για το καλό του τόπου.»

Πώς είδατε τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στο νομό μας;
«Νομίζω ότι το εκλογικό αποτέλεσμα της 4η Οκτωβρίου ήταν ανέλπιστο ακόμη και για τα πιο αισιόδοξα μέλη του ΠΑΣΟΚ. Κανείς δεν περίμενε ότι θα κερδίζαμε με διαφορά 10 ποσοστιαίων μονάδων.
Το ΠΑΣΟΚ υπερψηφίστηκε από τον κόσμο ως μια τελευταία ευκαιρία διατήρησης του πολιτικού συστήματος που έχουμε.
Ευχόμαστε όλοι να πετύχει, γιατί δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική λύση.»

Στο νομό πέτυχε πολύ καλό ποσοστό, αλλά σε επίπεδο ψήφων δεν πέτυχε θεαματικά πράγματα.
«Όντως, ο κόσμος είναι κάπως επιφυλακτικός. Η νέα κυβέρνηση πρέπει να πείσει ότι κάτι αλλάζει στη χώρα μας.»

Τι περιμένετε να κάνει η κυβέρνηση στο νομό μας;
«Θα μιλήσω συνολικά για το Αιγαίο. Υπάρχει το ζήτημα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, της στήριξης της νησιωτικής παραγωγής. Γενικά θα έλεγα ότι χρειαζόμαστε ένα σύνολο μέτρων και δράσεων που θα βοηθήσουν το νησιώτη να ζήσει στον τόπο του. Οι κρίσιμοι τομείς είναι: οικονομία, υγεία, παιδεία, συγκοινωνίες.»

Με την υπάρχουσα οικονομική κρίση και με δεδομένη την προσπάθεια να μειωθούν οι κρατικές δαπάνες, νομίζω δεν μπορούμε να περιμένουμε πολλά πράγματα.
«Σίγουρα καλές προθέσεις υπάρχουν, αλλά δεν υπάρχουν χρήματα. Όμως μπορούν να δοθούν κάποια δείγματα γραφής.»

Τι εννοείτε;
«Εδώ και χρόνια είμαστε σε μία κατάσταση συνεχούς λιτότητας, χωρίς να βλέπουμε φως από πουθενά. Αν ο Έλληνας πεισθεί ότι κάνει θυσίες με ένα συγκεκριμένο στόχο, αν δει ότι στο βάθος του τούνελ υπάρχει φως, είμαι βέβαιος ότι μπορεί να μεγαλουργήσει. Και θα δεχθεί τις θυσίες.»

Σχετικά πρόσφατα άνοιξε μια αντιπαράθεση για την προσπάθεια επαναπροσδιορισμού των Καταφυγίων Άγριας Ζωής. Επίσης παρατηρούμε ότι εδώ και χρόνια έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 βιότοποι της Λέσβου και της Λήμνου για να προστατευθούν. Τελικά, όμως, ούτε οι βιότοποι προστατεύονται κι απ’ την άλλη οι αγρότες παραπονιούνται πως τους επιβάλλονται συνεχώς περιορισμοί που καθιστούν ασύμφορη τη συνέχιση των καλλιεργητικών τους προσπαθειών.
«Η μελέτη για τα Καταφύγια Άγριας Ζωής έγινε με καθαρά επιστημονικά κριτήρια, χωρίς να ληφθούν υπόψη κοινωνικές παράμετροι. Πιστεύω ότι ο νόμος κακώς προβλέπει ότι μπορεί να γίνει προσδιορισμός τους με μια απλή απόφαση του περιφερειάρχη. Τέτοια θέματα πρέπει να περνούν από κοινωνική διαβούλευση.
Σε μια χώρα που δεν υπάρχουν δασικοί χάρτες, δεν υπάρχει κτηματολόγιο, είναι πολυτέλεια να ζητάμε να υπάρχει προστασία των βιοτόπων που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura. Δυστυχώς αυτή είναι η πραγματικότητα στην Ελλάδα και πρέπει να την αποδεχθούμε.»