Tα υψηλά βουνά προέρχονται από σεισμούς ή πάσης φύσεως γεωλογικές ανακατατάξεις: δηλαδή από λύσεις εντάσεων.
Αλλά και η φιλοσοφική στάση του ανθρώπου, η οποία είναι μία από τις πολλές στάσεις του πνεύματος.
Πρόθεσή της είναι να συνειδητοποιήσουμε τις λησμονημένες αρχέγονες πηγές του, να ακυρώσει τις εκπτωτικές ροπές και να τις αναστρέψει προς τις πηγές, δηλαδή προς τις αυθεντικές αφετηρίες.
Αυτό επιδιώκει ο φιλοσοφικός στοχασμός: να καταστήσει τον κόσμο διαφανή∙ να άρει το πυκνό και το συμπαγές της εμπειρικής συστάσεώς του.
Και η επιστήμη φωτίζει∙ αλλά τους διαδρόμους του λαβυρίνθου, όχι τους γρανιτώδεις τοίχους του. Μας λέγει το «πώς» όχι όμως το «γιατί». Το «πώς» αναφέρεται στο επί μέρους∙ το «γιατί» στο όλον. Και τα επί μέρους δεν συνιστούν το όλον. Αυτή είναι η ριζική και ακατάλυτη διαφορά ανάμεσα στην επιστήμη και στη φιλοσοφία.
Η επιστήμη όταν γενικεύει, γενικεύει τα επί μέρους. Η φιλοσοφία όταν μερικεύει, μερικεύει το όλον. Και τούτο δεν οφείλεται σε διαφορά μεθόδου, αλλά σε διαφορά στάσεως.
Οι φιλοσοφικές αναζητήσεις είναι οι ηράκλειες στήλες οι οποίες ορίζουν τους ορίζοντες της ανθρώπινης δυνατότητας και τα φιλοσοφικά θεωρήματα δεν είναι ενδιαιτήματα της καθημερινότητας.
Γεννιούνται σε προνομιακές στιγμές και οικούνται σε προνομιακό χώρο. Μέσα στον ιστορικό χρόνο, πολλαπλασιασμένον με το πλήθος των υπάρξεων, προβαίνουν ως αλπικές εξάρσεις επάνω από τα ατελεύτητα διαστήματα ταπεινών πεδιάδων.
Αν η φιλοσοφία δεν ασχολείται με τα καίρια και κρίσιμα ερωτήματα της υπάρξεως και του υπάρχοντος, τότε προδίδει την αποστολή της: να αναδείξει την κραυγή του σφαγιαζόμενου ή του οδεύοντος προς σφαγή, δηλαδή αυτού που άγεται και φέρεται μέσα στους μηχανισμούς μιας απανθρωποποιημένης ιστορικής ζωής. Και να υψωθεί εκ νέου το διαιώνιο αίτημα των ποιητών και φιλοσόφων για την επανάκτηση της αυθεντικής ζωής του πνεύματος.
Μη λησμονείται: η ύπαρξη χωρίς επίγνωση του βάθους της, είναι μία εκδοχή ανυπαρξίας.
Οι καιροί είναι χαλεποί και δεν δικαιολογείται η αδράνεια. Κι αν αυτά που λέγω συνιστούν τη φωνή του βοώντος εν ερήμω καταμεσίς του ιστορικού χειμώνα, ωστόσο έχουν το συνειδησιακό εύρος να οραματίζονται και ανοίξεις.
Ακόμη και στη διψώσα έρημο μπορεί να ανθίσει ένα κρίνο - έστω κι αν γνωρίζει ότι θα διψάσει.

*Ο Εμμανουήλ Μαρώλιας είναι ποιητής, ζει και εργάζεται στη Συκαμιά Λέσβου.