Η επανάληψη είναι η μητέρα της μαθήσεως μας λέγανε στο σχολείο και αυτό βολεύει τα κυρίαρχα μέλη της αγέλης, από την άλλη όμως είναι τόσο βαρετή που καταντάει σκέτη αηδία. Φυσικά και αυτό τα ίδια μέλη βολεύει…
Το να ακούμε, για παράδειγμα, πως δε θα παρθούν νέα μέτρα και λίγες ώρες μετά να μας ανακοινώνουν με στενάχωρο ύφος καινούργια μέτρα τα οποία «δεν μπορούμε να αποφύγουμε σε αυτήν τη συγκυρία», είναι πλέον ρουτίνα. Η συχνή επανάληψη του φαινομένου μάς φέρνει πιο κοντά σε αυτού του τύπου τη μάθηση. Παπαγαλίζουμε τα δεδομένα και περιμένουμε στωικά τα χειρότερα ή το έχουμε μάθει τόσο καλά, που αηδιάζουμε στη σκέψη και μόνο να ξαναδώσουμε το μάθημα…
Και στις δύο περιπτώσεις βολεύονται τα κυρίαρχα γομάρια, αν υποθέσουμε πως είμαστε ένα κοπάδι γομαριών.
Θυμάμαι τον καθηγητή μου στο ωδείο, που μου έκανε τα πρώτα και τελευταία μαθήματα, να με βάζει να παίζω ένα ρυθμό σε τρία τύμπανα, ενώ ο ίδιος έπαιζε στα υπόλοιπα δύο οτιδήποτε θα μπορούσε να με μπερδέψει. Δεν ήταν κακός άνθρωπος, απλά έπρεπε να ελέγξει το αν υπήρχε λόγος να συνεχίσει να ασχολείται μαζί μου ή αν θα με έστελνε πακέτο πίσω στο σπίτι μου ως ανεπίδεκτο μαθήσεως!
Θυμάμαι, λοιπόν, πως ενώ αρχικά δυσκολεύτηκα, γρήγορα πέρασα στο τελικό στάδιο, όπου μηχανικά κρατούσα το ρυθμό, αλλά κυρίως χάζευα με πολλή προσοχή το περίτεχνο παίξιμό του.
Αντίστοιχος τρόπος μάθησης χρησιμοποιείται και σήμερα, διαφορετικός από αυτόν της επανάληψης, αλλά με τα ίδια αποτελέσματα. Δηλαδή, μαθαίνουμε να κρατάμε το ρυθμό «έρχονται οι Κινέζικοι μισθοί» και ταυτόχρονα παρακολουθούμε με προσοχή το ήταν-ο-Παναγόπουλος-στη-συνάντηση; που παίζει ο καθηγητής μας!
Και με αυτόν τον τρόπο βολεύονται τα κυρίαρχα βοοειδή, αν υποθέσουμε πως αποτελούμε ένα μεγάλο κοπάδι από γελάδια, μοσχάρια και βόδια…
Κάθε τρεις και λίγο ψάχνουμε να βρούμε χαμένα δισεκατομμύρια, τρέχουμε να τα καλύψουμε πότε μέσα από τις συνεχείς αυξήσεις των τσιγάρων και των ποτών και πότε μέσα από περαιώσεις και τακτοποιήσεις ημιυπαίθριων χώρων.
Όταν οι ήρωες του Φώσκολου μοιράζανε κάθε απόγευμα στη «Λάμψη» τα δισεκατομμύρια σα μαρουλόφυλλα, τον κοροϊδεύαμε και τώρα παρακολουθούμε ανύπαρκτα χρήματα να χορεύουν πηδώντας από υπολογιστή σε υπολογιστή και να δημιουργούνε χρέη και μαύρες τρύπες.
Κάποτε οι ειδικοί λέγανε πως το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα στο οποίο συμμετέχουν 22 παίχτες και στο τέλος κερδίζουν οι Γερμανοί. Σε λίγα χρόνια θα λένε πως κάθε φορά που η Ευρώπη αντιμετωπίζει οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, τα αντιμετωπίζει μόνο και μόνο για να αποδειχθεί εκ νέου πως σ’ αυτήν την ήπειρο οι Γερμανοί είναι τα παλιοτόμαρα…
Δε θέλω να ρίξω όλα τα βάρη στους ξένους, αν και γυρίζοντας πίσω στους αιώνες και στη διαμάχη μας με τους «γείτονες» θα δούμε πως από την ώρα που σταθήκανε Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί στο πλευρό μας ως «σωτήρες», αρχίζουν και τα προβλήματά μας. Και οι δικές μας ευθύνες, όμως, είναι μεγάλες και δεν εξαντλούνται στο «όλοι μαζί τα φάγαμε». Θα επανέλθω σ’ αυτό το θέμα, προς το παρόν θέλω να μου συγχωρέσετε τα παραπάνω επιδερμικά μαθήματα ζωολογίας! Αλλά, δεν μπορεί να είναι άνθρωπος όποιος προσπαθεί να κυριαρχήσει με τέτοιο βάρβαρο τρόπο πάνω σε άλλους ανθρώπους, είτε Έλληνες είτε Ιρλανδούς…
Μάλλον μιλάμε για γομάρια και βόδια…