ΒΗΜΑ ΔΙΑΛΟΓΟΥ

Πριν από ενάμιση χρόνο ήταν οι ανεύθυνοι Έλληνες, απέναντι σε μια υπεύθυνη κυβέρνηση και μια υπεύθυνη Ευρώπη. Σήμερα, η Ευρώπη βρίσκεται λίγο ως πολύ στη δική μας θέση. Δε φταίνε οι τεμπέληδες Έλληνες που άλλες δύο χώρες, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, βρίσκονται και αυτές δεμένες πίσω από το όχημα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Δε φταίει ο «τεράστιος» δημόσιος τομέας που εδώ και δεκαετίες μάς είχαν «τρελάνει». Οι αγορές και το κεφάλαιο, στην προσπάθειά τους να βγάλουν τα σπασμένα της κρίσης, έχουν πέσει πάνω στα κράτη. Και τα κράτη, μετακυλύουν το βάρος στους αδύναμους κρίκους. Στους μισθούς, τις κοινωνικές παροχές και το δημόσιο πλούτο.
Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι οι σημερινές ευρωπαϊκές ηγεσίες δεν έχουν τη διάθεση, ούτε την επάρκεια, να κάνουν έστω και την παραμικρή διαρθρωτική αλλαγή ενάντια στα συμφέροντα του κεφαλαίου. Αρνούνται να καταλάβουν ότι η Ευρώπη τού Μάαστριχτ πέθανε. Η Ευρώπη στο σημείο που έχει φτάσει έχει δύο δρόμους: Ή αλλάζει ή διαλύεται.
Όλα τα πιθανά σενάρια των λύσεων που μας προτείνουν, έχουν ένα μοναδικό κοινό παρονομαστή. Την άσκηση συντριπτικής πίεσης πάνω στην κοινωνία, και την κατάργηση κάθε κοινωνικού δικαιώματος που κατακτήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι σαφές ότι είτε με ευρώ, είτε με ευρώ δύο ταχυτήτων, είτε χωρίς ευρώ, όλες οι εξελίξεις σχεδιάζονται στην πλάτη των λαών, και με την πιο σκοτεινή προοπτική. Το δίλημμα, λοιπόν, δεν μπορεί να είναι παραμονή στο ευρώ της κοινωνικής εξαθλίωσης ή επιστροφή στη δραχμή της κοινωνικής καταστροφής.

Το πραγματικό δίλημμα είναι η συνέχεια ή η ανατροπή της σημερινής κατάστασης. Ή οι κοινωνίες ή οι αγορές. Η διάλυση ή η επανίδρυση της Ευρώπης στη βάση της ουσιαστικής δημοκρατίας, της πλήρους απασχόλησης, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της εθνικής αξιοπρέπειας και της ισότιμης συνεργασίας είναι μονόδρομος.
Οι λαοί έχουν αρχίσει ήδη να ξεσηκώνονται. Οι λαοί δεν πρέπει να υποταχθούν στους σημερινούς συσχετισμούς δύναμης. Με τους αγώνες μας πρέπει να τους ανατρέψουμε. Κάθε αγώνας στην Ελλάδα, είναι ταυτόχρονα αγώνας για τη ζωή και την αξιοπρέπεια όλων των λαών της Ευρώπης· κάθε αγώνας στην Ευρώπη, είναι αγώνας για ζωή και αξιοπρέπεια στην Ελλάδα.
Οι δυνάμεις που αντιμάχονται το μνημόνιο από προοδευτική σκοπιά συγκλίνουν μέρα με τη μέρα στους αγώνες. Αναμφισβήτητα ένας νέος συνασπισμός κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων αναδεικνύεται. Με τα συνδικάτα, την αριστερά, τα κινήματα των πολιτών. Ο συνασπισμός κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων έχει έρθει για να μείνει. Έχει έρθει για να αψηφήσει το φόβο και να αλλάξει το μέλλον. Έχει έρθει και θα συγκροτηθεί σε ένα Νέο Συνασπισμό Εξουσίας.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η Αριστερά σε όλες τις συνιστώσες της δυναμώνει. Αλλά οι απαιτήσεις αυξάνονται ακόμα περισσότερο. Δεν αρκεί και δεν πρέπει να αρκεί η καταγραφή αυξημένων εκλογικών ποσοστών. Η κοινωνία δεν περιμένει αυτό από την αριστερά. Αυτό που έχουμε να κάνουμε, είναι να συγκρουστούμε με τους συσχετισμούς δύναμης. Και να τους αλλάξουμε.
Η αριστερά πρέπει να δώσει τη μάχη σε τρία μέτωπα. Στο πεδίο των κοινωνικών αντιστάσεων, στην υπεράσπιση της δημοκρατίας και την οικοδόμηση της εναλλακτικής λύσης.

Πρέπει να γίνει σαφές στους εργαζομένους ότι εναλλακτική λύση υπάρχει, αρκεί να πεισθούμε ως εργαζόμενοι και ως αριστερά ότι μπορούμε να αναμετρηθούμε με τους συσχετισμούς δύναμης και τους μηχανισμούς εξουσίας, στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Εναλλακτική λύση είναι να μπει φρένο στους κερδοσκόπους και τις αγορές. Αυτοί είναι σήμερα το μεγάλο πρόβλημα. Αυτοί είναι που χτίζουν την κυριαρχία τους, κρατώντας υποταγμένους τους λαούς με τη θηλιά του χρέους. Εναλλακτική λύση είναι το να φορολογηθεί ο πλούτος και το κεφάλαιο, είναι το να επιβληθεί δημόσιος κοινωνικός έλεγχος στο τραπεζικό σύστημα και πολλά άλλα που κατά καιρούς έχουμε προτείνει, είτε ως ΣΥΡΙΖΑ είτε ως κίνημα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, με επιμονή και υπομονή, προβάλλει την ανάγκη να υπάρξει η ευρύτερη δυνατή συνεννόηση όλων όσοι αγωνίζονται ενάντια στο ήδη συσπειρωμένο κόμμα του Μνημονίου, γύρω από ένα κοινό πολιτικό και κοινωνικό σχέδιο.
Οι δυνάμεις της Αριστεράς, αλλά και κάθε προοδευτική δύναμη που αρνείται να τοποθετήσει τον εαυτό της στο κόμμα του Μνημονίου, οι δυνάμεις της Οικολογίας, οι δυνάμεις που από θέση αρχών και αξιών κόβουν τους παλιούς δεσμούς τους με το ΠΑΣΟΚ, πρώτα και κύρια όμως οι δυνάμεις του τεράστιου και πολύμορφου κινήματος κοινωνικών αντιστάσεων, αφού αυτές δε βλέπουν τον εαυτό τους και τις πολιτικές τους αξίες να συμβιβάζονται πια με το απογυμνωμένο και υπό κατάρρευση δικομματικό σύστημα, μπορούν να συγκλίνουν και να αποτελέσουν το μεγάλο συνασπισμό εξουσίας, το μεγάλο συνασπισμό άμυνας και υπεράσπισης των κατακτήσεων της κοινωνίας μας.

Η κοινή δράση της Αριστεράς αποτελεί σήμερα όχι απλώς καθήκον, αλλά όρο για την επιβίωση του ελληνικού λαού. Η Αριστερά, ιδιαίτερα σήμερα, έχει καθήκον να γίνει η πρωτοπορία για την ανατροπή της υπάρχουσας κατάστασης με στρατηγικό στόχο το σοσιαλισμό. Η κοινή δράση, ο δημόσιος διάλογος, η κατάκτηση ευρύτερων μορφών συνεργασίας, με τελικό στόχο μια Αριστερά ενιαία, δημοκρατική και επαναστατική, πρέπει να είναι ο δικός μας μονόδρομος, ειδάλλως είμαστε περιττοί και ό,τι είναι περιττό η φύση και η κοινωνία έχου την τάση να το απορρίπτουν. Ίσως, βέβαια, αυτό να ανοίξει δρόμους για την αναδιατύπωση των απελευθερωτικών απόψεων…
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κάνει λόγο για τη γραμμή της ενότητας, ούτε για να φανεί απλά ενωτικός ούτε για να αποκομίσει οφέλη στον εσωτερικό ανταγωνισμό της Αριστεράς. Αν διακηρύσσουμε την ανάγκη για ενότητα, είναι γιατί πιστεύουμε ότι αυτό είναι σήμερα το καθήκον μας προς την κοινωνία, γιατί αυτό είναι που περιμένει από εμάς η κοινωνία. Κάποιες ηγεσίες αισθάνονται άβολα με μια προοπτική ενότητας. Η δυσπιστία, η επιφύλαξη και ο ανταγωνισμός υπάρχουν ακόμα και ανάμεσα στην Αριστερά. Πρέπει να ξεπεραστούν και να ξεπεραστούν απ’ τα αριστερά. Δεν έχουμε την αυταπάτη ότι από τη μια στιγμή στην άλλη η Αριστερά, με την ευρεία της έννοια, θα ξεπεράσει τη συσσώρευση αγκυλώσεων διαστρεβλώσεων και έχθρας δεκαετιών στο εσωτερικό της, ούτε ότι οι αριστεροί μπορούμε να ξεπεράσουμε τις ανεπάρκειές μας. Η ενότητα δεν μπορεί να υπάρξει αν η κάθε συλλογικότητα στην αριστερά δεν υπερβεί τον εαυτό της, αν δε στραφεί με πολιτικούς όρους προς την κοινωνία αρνούμενη την ομφαλοσκόπηση.

Σίγουρα θα μπορούσαν να βρεθούν τα minima για ένα μεγάλο συνασπισμό εξουσίας, που όμως δε θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αυτόν, αφού ναι μεν το εφικτό είναι το minimum, το αναγκαίο όμως είναι το maximum. Οι κοινωνίες σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο αναζητούν δημοκρατία - ισονομία - κοινωνική δικαιοσύνη, έννοιες που δε χωρούν στα ελάχιστα αλλά στα μέγιστα, που είναι εφικτά για την Αριστερά, ή μπορούν να γίνουν εφικτά.
Ωστόσο, όμως, η ανάγκη προς αυτή την κατεύθυνση είναι περισσότερο ώριμη στην κοινωνία από κάθε άλλη φορά (δεν είναι εξάλλου πρώτη φορά στην ιστορία που η κοινωνία ξεπερνά τα πολιτικά υποκείμενα). Είναι αυτή η ανάγκη που ωριμάζει στα κοινωνικά μέτωπα, στους δρόμους και στους χώρους δουλειάς, και πρέπει να περάσει και μέσα στα πολιτικά γραφεία των συλλογικοτήτων της αριστεράς και του κινήματος. Ένα βήμα πίσω στην κομματική αυτοσυντήρηση και πολλά βήματα προς στη σωτηρία του λαού μας. Η κοινωνία ξέρει, προχωράει πιο γρήγορα από τις ηγεσίες, ανταποκρίνεται ήδη στις νέες ανάγκες. Όποιος επιμένει να κλείνει τα μάτια, ψάχνοντας να βρει αριστερούς οπορτουνιστές, δεξιούς αναθεωρητές, υπερασπιστές τού Μάαστριχτ και αναχώματα του δικομματισμού ή αριστεριστές κ.ο.κ., αργά ή γρήγορα θα έρθει αντιμέτωπος με το αδιέξοδο. Δεν είναι λοιπόν ώρα να εγκλωβιζόμαστε σε αδιέξοδα. Είναι η ώρα να αντιστοιχηθούμε με τις απαιτήσεις των καιρών. Η ευθύνη και το χρέος της Αριστεράς είναι να βρεθεί στην πρώτη γραμμή ενός γιγάντιου κοινωνικού κινήματος, που θα κάνει επιτέλους το νεοφιλελευθερισμό παρελθόν και θα θέσει στην πρώτη γραμμή την κοινωνική δικαιοσύνη και ευημερία.

* Ο Νίκος Χρυσάφης είναι συντονιστής ΣΥΡΙΖΑ Λέσβου, μέλος τής ΠΣΕ ΣΥΡΙΖΑ.