Και στο ΕΣΠΑ, όπως και τις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, το Βόρειο Αιγαίο και οι φορείς του καλούνται να… επιταχύνουν ρυθμούς και να απορροφήσουν σημαντικά κονδύλια, πολύ περισσότερα από τις άλλες φορές. Δεδομένης της οικονομικής ύφεσης και των στόχων του Προγράμματος Σταθερότητας, η υποχρέωση που έχει τεθεί για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κρήτης - Νήσων Αιγαίου 2007-2013», είναι το Βόρειο Αιγαίο να απορροφήσει σε δαπάνες για δημόσια έργα συνολικά 38,8 εκατ. ευρώ.

Βάσει των στοιχείων που ανακοινώθηκαν στην προχθεσινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, έως σήμερα έχουν απορροφηθεί περίπου εννέα εκατομμύρια ευρώ, οπότε και προκύπτει η ανάγκη έως το τέλος τού 2011 να έχουν πληρωθεί λογαριασμοί ακόμη 30 εκατ. ευρώ για έργα. Τα παραπάνω έγιναν γνωστά στο πλαίσιο της συζήτησης που έγινε στο Συμβούλιο πάνω στο θέμα της ενημέρωσης για το ΕΣΠΑ, στο οποίο και φάνηκε η αισιοδοξία των υπηρεσιακών παραγόντων ότι είναι εφικτό να καλυφθεί ο συγκεκριμένος στόχος.

«Όλοι μαζί…»
Η συνεδρίαση ξεκίνησε με την εισήγηση του περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, Νάσου Γιακαλή, που περιγράφοντας τα δεδομένα του Προγράμματος τόνισε ότι με την ανάληψη της αρμοδιότητας του ΕΣΠΑ την 1η Ιουλίου, «έχουμε προχωρήσει σε μια σειρά από ενέργειες που αφορούν την άμεση υλοποίησή του και την αύξηση των ποσοστών της απορροφητικότητας του Προγράμματος».
Σε αυτό το πλαίσιο, περιφερειακή αρχή και διαχειριστική αρχή πραγματοποίησαν επαφές σε όλα τα νησιά με τους φορείς που είναι τελικοί δικαιούχοι και προσπάθησαν επί τόπου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που μπλοκάρουν τα έργα. «Επισκέφτηκα και προσωπικά έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη και θα συνεχίσω να το κάνω και στη συνέχεια, γιατί πιστεύω ότι το ΕΣΠΑ αποτελεί βασικό εργαλείο ανάπτυξης για τα νησιά μας. Και σας καλώ όλους να δούμε το ΕΣΠΑ στη διάσταση που πρέπει, με τις επισημάνσεις σας και τις προτάσεις σας να βοηθήσουμε όλοι μαζί στην ταχύτερη και την αποτελεσματικότερη υλοποίησή του», κατέληξε ο κ. Γιακαλής.
Ακολούθησε η ενημέρωση-παρουσίαση του Προγράμματος απ’ τον προϊστάμενο της διαχειριστικής αρχής, οι ερωτήσεις και οι τοποθετήσεις συμβούλων, που κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ανάγκη να μην εξαντληθεί η συζήτηση σε μία και μόνο συνεδρίαση, αλλά να επανέλθει το θέμα και σε επόμενες. Μάλιστα, ο επικεφαλής της «Λαϊκής Συσπείρωσης», Στρατής Κόρακας, καταθέτοντας αντίγραφο της ενημέρωσης που έγινε σε ανάλογη συζήτηση στο Νότιο Αιγαίο, πρότεινε - και έγινε δεκτή η πρότασή του απ’ τον κ. Γιακαλή - να διανεμηθεί σε επόμενη συνεδρίαση και πλήρης κατάλογος με τα ενταγμένα έργα.

Ανταγωνιστικό…
Απ’ το διάλογο που διήρκεσε πάνω από τρεις ώρες, φάνηκε ότι δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο ποιες «δεσμεύσεις» υπάρχουν απ’ τα τομεακά προγράμματα για χρηματοδότηση έργων στο Βόρειο Αιγαίο. Φάνηκε ακόμη ότι πολλοί περιφερειακοί σύμβουλοι δε συμφωνούν ή δεν έχουν κατανοήσει το σύστημα και τη διαδικασία ένταξης έργων στο Πρόγραμμα, που είναι ανταγωνιστικό. Μεγάλη συζήτηση έγινε για το «όραμα» και το ποιος επιλέγει τα έργα που θα ενταχθούν, αφού - όπως τόνισε ο κ. Γιακαλής - με δεδομένη την ανταγωνιστικότητα των πράξεων το Συμβούλιο δεν μπορεί παρά να ακολουθήσει τα «οράματα» που είχαν χαράξει οι τέως νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις για τις προτεραιότητες των έργων. Ο περιφερειάρχης επεσήμανε την ανάγκη να υπάρξει προγραμματισμός και η στοχοθέτηση οράματος απ’ το Περιφερειακό Συμβούλιο για την επόμενη περίοδο.
Απ’ την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που είχε ζητήσει να γίνει ειδική συνεδρίαση για το ΕΣΠΑ, ο περιφερειακός σύμβουλος Θεόδωρος Βαλσαμίδης κατέθεσε στη συζήτηση τις προτάσεις της παράταξής του για την επιτάχυνση και την καλύτερη αξιοποίηση του ΕΣΠΑ, τονίζοντας την ανάγκη να ενεργοποιηθεί το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα για το Βόρειο Αιγαίο, αλλά και να προσδιοριστούν οι διαθέσιμοι πόροι σε επίπεδο τομεακών προγραμμάτων, καθώς και των προγραμμάτων για την Αγροτική Ανάπτυξη και την Αλιεία, που θα χρηματοδοτήσουν έργα στην περιοχή.
«Όπως μας παρουσίασαν την κατάσταση, η Περιφέρεια δεν έχει τη δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης, πέρα από το να κάνει τον “τροχονόμο” διακίνησης και προώθησης των φακέλων των υποψήφιων για ένταξη έργων, μη λαμβάνοντας καθόλου υπόψη τις προτεραιότητες από την άποψη σκοπιμότητας, αναγκαιότητας και συμβολής τους στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της Περιφέρειας και της βελτίωσης της θέσης της Περιφέρειας από πλευράς ανάπτυξης», είπε ο Βασίλης Τεντόμας, που ομοίως είχε ζητήσει συνεδρίαση για το ΕΣΠΑ, προσθέτοντας ότι παρ’ όλα αυτά κατά την άποψή του υπάρχουν και τώρα περιθώρια ώστε να αλλάξει η φιλοσοφία τού ΕΣΠΑ, ώστε να μη συνεχιστεί να γίνεται η διαχείρισή του με τα φθαρμένα εργαλεία του παρελθόντος και με την καταστροφική αντίληψη της πελατειακής διάθεσης των κονδυλίων.


Ενημέρωση απ’ τον προϊστάμενο της διαχειριστικής αρχής για τα βασικά στοιχεία, τη δομή και τους στόχους του Προγράμματος
Όλο το ΕΣΠΑ σε μία συνεδρίαση

Σαφή εικόνα του Προγράμματος που αφορά στο Βόρειο Αιγαίο, έδωσε ο προϊστάμενος της διαχειριστικής αρχής, Δημήτρης Φυτάς, που στη συνέχεια απάντησε και στις πολλές διευκρινιστικές ερωτήσεις των περιφερειακών συμβούλων, απ’ τις οποίες και φάνηκε ότι η επίσημη ενημέρωση για την εξέλιξη του ΕΣΠΑ ήταν κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη - και για όσους γνώριζαν τα βασικά στοιχεία του Προγράμματος, αλλά και για εκείνους που ουδέποτε είχαν ασχοληθεί με τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης.

Λόγω τεχνικού προβλήματος δεν κατέστη δυνατόν η παρουσίαση να συνοδεύεται και από την προβολή που είχαν ετοιμάσει τα στελέχη της διαχειριστικής αρχής, τα οποία και ευχαρίστησαν όλοι όσοι πήραν το λόγο, και για τη συμμετοχή τους στη συνεδρίαση, αλλά και για τη βοήθεια που έχει χρόνια τώρα προσφέρει στους τοπικούς φορείς ο υποστηρικτικός αυτός μηχανισμός.


Για πολλή ώρα απαντούσε στις ερωτήσεις των περιφερειακών συμβούλων ο Δημήτρης Φυτάς, στην πρώτη ενημέρωση που είχε το όργανο για το Περιφερειακό Πρόγραμμα του ΕΣΠΑ

Υπερδέσμευση…
Σύμφωνα λοιπόν με τον κ. Φυτά, απ’ τον Ιούλιο ό,τι αρμοδιότητες είχε ο διορισμένος περιφερειάρχης έχουν περάσει στον αιρετό, ενώ το Περιφερειακό Συμβούλιο θα εγκρίνει τη σκοπιμότητα υλοποίησης έργων με δικαιούχο την Περιφέρεια. Σε ό,τι αφορά στα στοιχεία του Προγράμματος, το ύψος των κονδυλίων που αφορούν στο Βόρειο Αιγαίο είναι πλέον, μετά την αναθεώρηση, 362 εκατ. ευρώ και ως δημόσια δαπάνη θα διατεθούν σε έργα υποδομών και υπηρεσιών προσπελασιμότητας (οδοποιία, λιμενικά) και έργα αειφόρου ανάπτυξης και ποιότητας ζωής (περιβάλλον, τουρισμός, πολιτισμός, υγεία, παιδεία, δράσεις για τα μικρά νησιά). Οι μέχρι τώρα εντάξεις ανέρχονται σε περίπου 300 εκατ. ευρώ ή στο 78% του Προγράμματος, οι συμβάσεις σε 154,2 εκατ. ευρώ ή 40% του Προγράμματος και οι δαπάνες σε 60 εκατομμύρια ή 16% του Προγράμματος, όταν πανελλαδικώς ο μέσος όρος απορρόφησης ξεπερνά το 20%.
Απ’ την ίδια παρουσίαση προκύπτει ότι σε επίπεδο προσκλήσεων έχουν «ανοιχτεί» ως διαθέσιμα ποσά της τάξης τού 125% του Προγράμματος, ενώ φαίνεται, σύμφωνα με τον κ. Φυτά, πως δε θα απενταχθούν ως «ανενεργά» πολλά απ’ τα ήδη ενταγμένα έργα. Κι αυτό γιατί, όπως εξήγησε, σημαντικό ποσοστό των ενταγμένων πολύ σύντομα θα έχει συμβασιοποιηθεί.
Αναφορικά με τον προγραμματισμό της επόμενης περιόδου, ο κ. Φυτάς εξήγησε ότι προέχει η πλήρης ενεργοποίηση Προγράμματος, ενώ συμπλήρωσε πως έως το τέλος Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί Επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κρήτης και Νήσων Αιγαίου 2007 - 2013» υπό την προεδρία του περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, Νάσου Γιακαλή.