Τη μνήμη του προσκόπου Πέτρου Γκεργέτσου, που εκτελέσθηκε από τα γερμανικά ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής στις 4 Μαΐου 1942, τίμησε για πρώτη φορά στο σημείο της εκτέλεσής του στο αλσύλλιο της Μυτιλήνης «Τσαμάκια», η Περιφερειακή Εφορεία Προσκόπων Λέσβου.
Τη μνήμη ενός άγνωστου μικρού ήρωα, του προσκόπου Πέτρου Γκεργέτσου, που εκτελέσθηκε από τα γερμανικά ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής στις 4 Μαΐου 1942, τίμησε για πρώτη φορά, προχθές Κυριακή, στο σημείο της εκτέλεσής του στο αλσύλλιο της Μυτιλήνης «Τσαμάκια», η Περιφερειακή Εφορεία Προσκόπων Λέσβου.
Ας σημειωθεί ότι το δένδρο πάνω στο οποίο δέθηκε ο Πέτρος Γκεργέτσος και εκτελέσθηκε, απέχει λίγα μέτρα από την προσκοπική εστία του 2ου Συστήματος Προσκόπων Μυτιλήνης. Με φροντίδα της Προσκοπικής Κίνησης έχει ήδη δημιουργηθεί ένα απέριττο μνημείο, που θυμίζει σε όλους τη θυσία του νέου αυτού αλλά και όλων των άλλων προσκόπων της Λέσβου που έπεσαν την περίοδο 1940 - 1944.
Κι άλλοι
Η έρευνα των αρχείων της Προσκοπικής Κίνησης έδειξε ότι εκτός του προσκόπου της 2ης Ομάδας Προσκόπων Μυτιλήνης Πέτρου Γκεργκέτσου, μέλη προσκοπικών συστημάτων της Μυτιλήνης ήταν οι: Τσόλας Θεόδωρος της 3ης Ομάδας, που έπεσε στα βουνά της Αλβανίας το Δεκέμβριο του 1940. Νικολαΐδης Δημήτριος της 1ης Ομάδας, που πέθανε εξ αιτίας τραυματισμού του στην Αλβανία το Νοέμβριο του 1941. Καραφύλας Μιχάλης, υπαρχηγός της 2ης Ομάδας, που πέθανε μέσα στο Διδασκαλείο της Μυτιλήνης από τα βασανιστήρια το Δεκέμβριο του 1942. Και, τέλος, Ζλατόγλου Γεώργιος, της 2ης Ομάδας, που εκτελέσθηκε και αυτός στα Τσαμάκια στις 14 Σεπτεμβρίου 1943.
Η Περιφερειακή Εφορεία Προσκόπων Λέσβου καθιέρωσε την πλησιέστερη στην 4η Μαΐου Κυριακή, μέρα εκτέλεσης του Γκεργκέτσου, ως μέρα Μνήμης των Προσκόπων της Μυτιλήνης που έπεσαν στη μάχη των λαών ενάντια στον ιταλικό φασισμό και το γερμανικό ναζισμό 1940 - 1944. Η πρώτη δε μεγάλη εκδήλωση θα ενταχθεί στις εκδηλώσεις της Περιφέρειας για την 100ετηρίδα του Ελληνικού Προσκοπισμού το 2010.
«Το απέριττο τούτο μνημείο», είπε στους συγκεντρωμένους προσκόπους μέλη του ίδιου Συστήματος με τον εκτελεσμένο Πέτρο ο Περιφερειακός Έφορος Προσκόπων Λέσβου, Στρατής Μπαλάσκας, «μας θυμίζει τους αδελφούς μας προσκόπους, σαν κι εμάς, που τίμησαν την υπόσχεσή τους να εκτελούν το καθήκον τους στην πατρίδα δίνοντας για αυτήν την ίδια τους τη ζωή. Ο Θεός, παίζοντας θαρρείς μαζί μας ένα παιχνίδι, μας έφερε να στήσουμε την εστία σας εδώ δίπλα από το δέντρο της εκτέλεσης του Πέτρου, το δέντρο με το γλυπτό σταυρό, το δέντρο των ηρώων προσκόπων της Εθνικής Αντίστασης, το δέντρο της Προσκοπικής Υπόσχεσης, το δέντρο της Προσκοπικής Τιμής. Μας θυμίζει πως η πατρίδα, που δε μας ζητά πια να δώσουμε τη ζωή μας για αυτήν, μας χρειάζεται. Να κάνουμε κάτι για αυτήν. Να δώσουμε σε αυτήν την προσπάθειά μας να την κάνουμε καλύτερη, να προστατέψουμε και να βαθύνουμε τη Δημοκρατία, να καλυτερέψουμε τους όρους ζωής όλων των Ελλήνων. Μας θυμίζει ακόμα την περηφάνια μας για το ότι είμαστε μέλη της Ελληνικής Προσκοπικής Κίνησης, μιας Κίνησης που έδωσε για την πατρίδα. Ακόμα και τη ζωή μελών της, όποτε αυτό χρειάστηκε.»
Στην εκδήλωση της περασμένης Κυριακής, εκτός από τα μέλη του 2ου Συστήματος της Μυτιλήνης, παρευρέθηκαν στελέχη της Περιφερειακής Εφορείας και βαθμοφόροι άλλων συστημάτων, αντιπροσωπεία του αδελφού Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού και ο φιλοπρόσκοπος δήμαρχος Ευεργέτουλα, Μιχάλης Πολυπαθέλλης. Μαρτυρία
Ο Πέτρος Γκεργκέτσος, ψαράς στο επάγγελμα, πιάστηκε από τους Γερμανούς την ώρα που περνούσε στην απέναντι ακτή σκοπεύοντας να φτάσει στη Μέση Ανατολή για να πολεμήσει για την πατρίδα του. Εκτελέστηκε στις 4 Μαΐου του 1942. Αυτόπτης μάρτυρας από το γειτονικό καφενείο «του Απελή», ο πατέρας του. Μια μαρτυρία που δημοσιεύτηκε σε έρευνα του Γιώργου Γαλέτσα, λέει:
«Το πρωί της παραμονής κάθε εκτέλεσης που θα γινόταν στα Τσαμάκια, Γερμανός αξιωματικός επισκεπτόταν τον καφετζή και του ζητούσε χωρίς άλλες εξηγήσεις, ότι το καφενείο από νωρίς το απόγευμα μέχρι το μεσημέρι της επομένης έπρεπε να παραμείνει κλειστό και να μην υπάρχει κανείς μέσα σ’ αυτό το χρονικό διάστημα. Ούτε ο ίδιος ή μέλος της οικογενείας του ή οποιοσδήποτε άλλος. Αφού οι “γενναίοι” άνδρες του Τρίτου Ράιχ δεν ήθελαν κανένα αυτόπτη μάρτυρα στα ανδραγαθήματά τους.
Βλέπετε, το καφενείο αυτό… είχε και ένα μειονέκτημα, την άμεση οπτική επαφή με τον τόπο των εκτελέσεων και οι Γερμανοί θέλανε αυτοί και μόνο να ‘ναι αυτόπτες μάρτυρες…
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας, ο καφετζής του “Απελλή” δέχεται την επίσκεψη του γνωστού και φίλου του Γκεργκέτσου Γιώργη, πούχε υπόδικο το γιο του και υποψήφιο για εκτέλεση. Έπεσε στα πόδια του φίλου του, με κλάματα, παρακαλώντας τον να του επιτρέψει να μείνει στο καφενείο το βράδυ για να είναι παρών στην εκτέλεση του γιου του που θα γίνει τις πρωινές ώρες. Τον είχε από δω, τον είχε από κει, όρκοι ότι κανείς δεν θα τον πάρει είδηση, έπεισε τον καφετζή. Το απόγευμα στις 5 το καφενείο κλείνει πόρτες, παράθυρα κρύβοντάς μέσα το δύστυχο πατέρα. Δεν έχει ακόμη ξημερώσει και δυο γερμανικά καμιόνια φτάνουν στα Τσαμάκια για την εκτέλεση. Ο πατέρας από τις γρίλιες ξεχωρίζει ανάμεσα στους τρεις μελλοθανάτους την σιλουέτα του γιου του. Δεν το πιστεύει… Και πού δεν είχε τρέξει… Και ποιους δεν παρακάλεσε. Του ‘χαν δώσει ελπίδες… Θολώνει, ξεχνά τους όρκους πού ‘χε δώσει στον Απελλή. Θέλει να τρέξει κοντά στο γιο του, να παρακαλέσει τους Γερμανούς...
- «Ένα λάθος, μια επιπολαιότητα καμαράτ…»
Μα οι πόρτες είναι κλειδωμένες απ’ έξω, δεν ανοίγει. Ξανακοιτά απ’ τις γρίλιες, οι τρεις σιλουέτες έχουν δεθεί σε τρία πεύκα. Μόνο βήματα στρατιωτικής μπότας που σβαρνά τα λιθάρια ακούγονται… Κι αυτός αιχμάλωτος στο κλουβί του “Απελλή”. Ξαφνικά σαν αστραπή τούρχεται η σκέψη, τα κλουβιά έχουν και παράθυρα κι αυτά δεν κλειδώνουν απ’ έξω. Αυτό ήταν. Σε δευτερόλεπτα ο Γκεργκέτσος βρίσκεται στην αυλή του “Απελλή”… Λεύτερος πια, τρέχει προς τις τρεις δεμένες σκιές ολοφυρόμενος… 30 μέτρα, 20 μέτρα τον χωρίζουν απ’ το γιο… Πέντε - έξι Γερμανοί πέφτουν επάνω του κι όλοι μαζί ένα κουβάρι τον απομακρύνουν… Ενώ το στρατιωτικό τζιπ με τον πατέρα φτάνει στο ύψος του αρχοντικού “Μουζάλα”, το κροτάλισμα του πολυβόλου σταματά το παραλήρημα του πατέρα…
Η Γερμανική Διοίκηση έχει θορυβηθεί… Η απόφαση άμεση. Το καφενείο του “Απελλή”, ο μοναδικός, άψυχος μάρτυρας των εκτελέσεων πρέπει να εξαφανισθεί!
Πώς; Να κατεδαφιστεί άμεσα!
Πράγματι, μέχρι το τέλος της εβδομάδας το καφενείο του “Απελλή” θα υπάρχει μόνο στα καρτ ποστάλ. Τίποτε δεν πρέπει να υπάρχει και να θυμίζει τον άψυχο αυτόπτη μάρτυρα των 12 μέχρι εκείνη την ώρα εκτελεσμένων.»
Λίγες μέρες μετά την εκτέλεση του Πέτρου Γκεργκέτσου, φίλοι του μέλη της 2ης Ομάδας των Προσκόπων της Μυτιλήνης, που να σημειωθεί ότι είχε διαλυθεί από τη δικτατορία του Μεταξά, μαζί με τον πατέρα του χάραξαν στην επιφάνεια του δένδρου στο σημείο της εκτέλεσης ένα σταυρό.