Διπλό ονοματεπώνυμο κυβερνητικών στελεχών έχει για υπογραφή η προσπάθεια που ευοδώθηκε και φέρνει στο Βόρειο Αιγαίο ένα ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους 63 εκατ. ευρώ. Η γενική γραμματέας της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Σοφία Θεολογίτου, και ο υφυπουργός Οικονομίας Σταύρος Αρναουτάκης έχουν βάλει τη σφραγίδα τους ώστε να εγκριθεί ένα τέτοιο πρόγραμμα στο Βόρειο Αιγαίο, σύμφωνα με πληροφορίες το δεύτερο κατά σειρά μετά το αντίστοιχο της Κρήτης. Το πρόγραμμα, που θα έχει διάρκεια πέντε χρόνια, θα χρηματοδοτήσει παρεμβάσεις στα μεγάλα νησιά του Βορείου Αιγαίου και σε όλα τα χωριά, πλην των μεγάλων πόλεων. Σημειωτέον ότι ανάλογα προγράμματα διεκδικούν και οι 13 Περιφέρειες, δίχως ακόμη να διαφαίνεται ότι θα υπάρξει δυνατότητα να εγκριθούν και άλλα.

Η φιλοσοφία που διέπει την παρέμβαση είναι να υποστηριχθούν οι περιοχές που δεν ευνοούνται από άλλου είδους ειδικές παρεμβάσεις - η Μυτιλήνη και η Μύρινα έχουν τα ολοκληρωμένα αστικά, ενώ ο Άγιος Ευστράτιος το πρόγραμμα για τα μικρά νησιά που συνεχίζεται στο ΕΣΠΑ -, για να κάνουν έργα που επιτακτικά χρειάζεται να γίνουν. Αναλογικά, τα χωριά της Λέσβου και της Λήμνου μπορούν να προσδοκούν σε παρεμβάσεις συνολικού ύψους 35 εκατ. ευρώ περίπου.

Χωρίς αποκλεισμούς
Όπως ανακοινώθηκε χθες απ’ την Περιφέρεια κι ενώ η κ. Θεολογίτου πετούσε απ’ τη Σάμο - όπου είχε σπεύσει μετά την εκδήλωση πυρκαγιάς στο Κοκκάρι - για τη Χίο για την επίσκεψη της Κατερίνας Μπατζελή, μετά από πολύμηνες και συγκροτημένες προσπάθειές της σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και ειδικότερα με τον υφυπουργό Σταύρο Αρναουτάκη, εγκρίθηκε ένα Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα για την Περιφέρεια με τίτλο «Βόρειο Αιγαίο: Βιώσιμη και Χωρίς Αποκλεισμούς Ανάπτυξη». «Είναι πολύ σημαντικό για την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου να έχουμε επιπρόσθετους πόρους 63 εκατ. ευρώ, πόροι οι οποίοι θα μας βοηθήσουν, με ένα σοβαρό σχεδιασμό, να συμπληρώσουμε την αναπτυξιακή παρέμβαση στα νησιά του Βορείου Αιγαίου», ανέφερε σε γραπτή δήλωση η Σοφία Θεολογίτου, εξηγώντας πως πρόκειται για ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτείται αμιγώς από εθνικούς πόρους και συγκεκριμένα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.), με 63 εκατ. ευρώ για διάστημα πέντε χρόνων.
Η κ. Θεολογίτου στην ίδια δήλωση ανέφερε πως «θα αξιοποιήσουμε αυτούς τους πόρους που φέρνουμε στο Βόρειο Αιγαίο, σε συνεργασία με όλους τους φορείς της Περιφέρειας, ενισχύοντας την αναπτυξιακή προσπάθεια που υλοποιείται με το ΠΕΠ».

Συμπληρώνει το ΠΕΠ
Όντως ο στόχος και η δομή του προγράμματος είναι η ενίσχυση του συνόλου της αναπτυξιακής προσπάθειας, επιπρόσθετα και συμπληρωματικά των δράσεων που περιλήφθηκαν και θα περιληφθούν στο ΕΣΠΑ, είτε μέσω του ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου είτε μέσω των τομεακών προγραμμάτων, αποσκοπώντας έτσι στη μεγιστοποίηση του αναπτυξιακού αποτελέσματος.
Στόχος του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος είναι η συμπλήρωση των υποδομών μικρής κλίμακας που λείπουν από την νησιωτική ενδοχώρα, η αναβάθμιση των κοινωνικών υπηρεσιών, καθώς και η υποστήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας. Μ’ αυτό τον τρόπο επιδιώκεται, όχι μόνο η αναβάθμιση της νησιωτικής ενδοχώρας, αλλά και η λειτουργική σύνδεσή της με την πρωτεύουσα κάθε νησιού.
Ο κεντρικός στόχος του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος για «βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» αναλύεται σε τρεις επιμέρους και αλληλένδετους στόχους ή «άξονες προτεραιότητας», ως εξής:
- Βιώσιμη Ανάπτυξη: περίπου το 48% των πόρων του προγράμματος θα διατεθεί για υποδομές μικρής κλίμακας σε έργα μεταφορών, περιβάλλοντος και πολιτισμού.
- Κοινωνική Συνοχή: περίπου 20% των πόρων θα διατεθεί για την αναβάθμιση των υποδομών εκπαίδευσης, των κοινωνικών υπηρεσιών υγείας - πρόνοιας και καταπολέμησης του αποκλεισμού, καθώς και για την ανάπτυξη της ψηφιακής υποδομής της δημόσιας διοίκησης, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και ειδικά του πολίτη που ζει μακριά από τα αστικά κέντρα του κάθε νησιού.
- Εξωστρέφεια: περίπου 28% των πόρων θα δοθεί για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, παραδοσιακής και καινοτόμου, καθώς και για τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος.
Το υπόλοιπο των πόρων θα διατεθεί σε δράσεις «τεχνικής βοήθειας», με στόχο την άμεση ενεργοποίηση του προγράμματος.

Εφαλτήριο ανάπτυξης
Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα προβλέπει, μεταξύ άλλων, και την υλοποίηση καινοτόμων δράσεων στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας και του εθελοντισμού, ο οποίος στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος και συγκροτημένος. Με αυτό αποδεικνύεται, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση της Περιφέρειας, ότι έχει γίνει προσπάθεια να ενεργοποιηθούν όλες οι «κρυμμένες» και μέχρι σήμερα ανεκμετάλλευτες πτυχές του δυναμικού των νησιών, αφού «το πρόγραμμα στοχεύει στην αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων τοπικών πόρων, ανθρώπινων και μη, ώστε να αναδειχθεί όλο το φάσμα των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών του Βορείου Αιγαίου, στη λογική της ολοκληρωμένης, αυτοτροφοδοτούμενης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης». Το πρόγραμμα στηρίζεται στη λογική της αειφορίας, της «πράσινης» ανάπτυξης.
Σύμφωνα με την Περιφέρεια, η προστιθέμενη αξία του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος έγκειται στο ότι εξασφαλίζει, με τις δράσεις που θα χρηματοδοτήσει, τη δυναμική ανάπτυξης της νησιωτικής ενδοχώρας και μάλιστα προσθετικά των παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας (για τα νησιωτικά μεγέθη του Βορείου Αιγαίου) που την αφήνουν επί της ουσίας ακάλυπτη.
Σύμφωνα με τη δήλωση της κ. Θεολογίτου, «το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα (ΕΑΠ) αποτελεί ένα πραγματικό εφαλτήριο ανάπτυξης, ειδικά στη σημερινή οικονομική συγκυρία. Χρέος μου να ευχαριστήσω θερμά την υπουργό Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, κ. Λούκα Κατσέλη, αλλά και να κάνω ειδική αναφορά στην αποφασιστική συμβολή του υφυπουργού Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας κ. Σταύρου Αρναουτάκη για την έγκριση του ΕΑΠ, ενός ανθρώπου ιδιαίτερα ευαίσθητου στις αναπτυξιακές ανάγκες, αλλά και ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου του Βορείου Αιγαίου».

Τι προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί
Έργα για τα χωριά

Με κεντρικό στόχο την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας για τη διασφάλιση βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, το πρόγραμμα θα βοηθήσει τα χωριά, τη λεσβιακή και λημνιακή ύπαιθρο, με έργα σε όλους σχεδόν τους τομείς.
Στον πρώτο του άξονα, που αφορά στη βιώσιμη ανάπτυξη, το πρόγραμμα ως επιλέξιμα περιλαμβάνει έργα προσπελασιμότητας και μικρά έργα μεταφορών, που θα διευκολύνουν τις τοπικές κοινωνίες, συμβάλλοντας έτσι στην ενεργοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας. Περιλαμβάνει ακόμη υποδομές αγροτικής οδοποιίας και άρδευσης, καθώς και έργα ολοκληρωμένου χαρακτήρα στη λογική των ΟΠΑΑΧ, όπως και παρεμβάσεις για την ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων, των στερεών και υγρών αποβλήτων, αλλά και δράσεις για την ανακύκλωση και την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κινδύνων, που έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Στον ίδιο άξονα ανήκουν και τα έργα πολιτισμού, όπου προβλέπονται χρηματοδοτήσεις για την αναβάθμιση μνημείων και την αποκατάσταση εμβληματικών χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στον τομέα της κοινωνικής συνοχής προβλέπονται έργα στις υποδομές εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων, με στόχο τον περιορισμό της πρόωρης αποχώρησης από την εκπαίδευση και την αναβάθμιση των υπηρεσιών του τομέα. Ακόμη θα γίνει αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (Τ.Π.Ε.), τόσο για την εξυπηρέτηση του πολίτη όσο και για τη συνολική αναβάθμιση των κρατικών υπηρεσιών με τυποποιημένο ψηφιακό περιεχόμενο. «Ενεργός Πολίτης» τιτλοφορείται ακόμη μια κατηγορία δράσεων, που αποσκοπεί στην κοινωνική αλληλεγγύη και περιλαμβάνει παρεμβάσεις για ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, τόσο στους τομείς της κατάρτισης και απασχόλησης όσο και των υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας, με στόχο την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Τέλος, σε ό,τι αφορά στην ανταγωνιστικότητα, προβλέπεται η υποστήριξη όλου του φάσματος της τοπικής και παραδοσιακής επιχειρηματικότητας, με αντίστοιχες δράσεις προβολής και δικτύωσης για την ενίσχυση της εξωστρέφειας. Ακόμη θα υπάρξουν στοχευμένες δράσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας χαρακτηριστικών αγροτικών προϊόντων των νησιών του Βορείου Αιγαίου, αλλά και στήριξη καινοτόμων δράσεων που θα προταθούν απ’ την επιχειρηματική κοινότητα των νησιών, με στόχο τη διείσδυση σε υπερτοπικές, εθνικές και διεθνείς αγορές. Η διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος θα επιδιωχθεί με την εξειδίκευση της τουριστικής προσφοράς και τη διαφοροποίησή της τόσο θεματικά, όσο και χωρικά και χρονικά.