Πολλά έχουν γραφτεί για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΑΕΙ) της χώρας μας. Αντιλαμβανόμαστε όλοι και συμφωνούμε ότι απαιτούνται ριζοσπαστικές τομές και μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Ωστόσο, τίθεται ένα κρίσιμο ερώτημα: μπορεί ένας απόφοιτος λυκείου να εισάγεται στο ανώτατο εκπαιδευτικό σύστημα (σε πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ) με βαθμό μικρότερο από τη βάση του «10»;
Η εμπειρία μάς δείχνει ότι η καθιέρωση του μέτρου εισαγωγής της βάσης του «10» ήταν από εκπαιδευτικής άποψης ένα εξαιρετικό μέτρο. Ένα μέτρο που έχει σε μεγάλο βαθμό αποδώσει, διότι: (α) βασίστηκε σε αμιγώς ακαδημαϊκά κριτήρια, (β) απέτρεψε την εισαγωγή μαθητών με βαθμούς 5 και 6 (sic!) κάτι που ήταν απαράδεκτο και (γ) ανέδειξε ότι πολλά τμήματα πανεπιστημίου και ακόμη περισσότερα των ΤΕΙ δεν είναι ελκυστικά, δεν προσφέρουν σήμερα στα παιδιά ευκαιρίες για το μέλλον, ούτε ευκαιρίες επαγγελματικής εξέλιξης και αποκατάστασης.
Σήμερα, δυστυχώς, ακούμε ότι η νέα κυβέρνηση θέλει να καταργήσει τη βάση του «10»! Γιατί; Για να απορροφηθεί μέρος των «αποτυχημένων» μαθητών; Μα τότε θα ασκήσει λάθος εκπαιδευτική πολιτική κι ακόμη πιο εσφαλμένη κοινωνική πολιτική. Μήπως οι λόγοι είναι ίδιοι μ’ αυτούς που ίσχυαν τότε που επί χρόνια δεν ίσχυε η βάση: δηλαδή να αποτελεί μέσο «ανακατανομής του πλούτου», για περισσότερα «ενοίκια», «ανάπτυξη στην περιφέρεια» κ.τ.λ.;
Αν αυτό το δεύτερο είναι που ισχύει, τότε ΟΧΙ. Όχι στην κατάργηση της βάσης του «10», που είναι ένα εξαιρετικό μέτρο. Κανονικά η βάση εισαγωγής στα ΑΕΙ θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλότερη (αλλά και τα τμήματα πανεπιστημίου και ΤΕΙ θα έπρεπε να είναι τρεις φορές λιγότερα!)…
Πολλοί μίλησαν για καταστροφή. Για μεγάλη καταστροφή τότε που εισήχθη αυτή η βάση. Ποια καταστροφή; Αυτό το μέτρο ήταν από τα καλύτερα που έχουν γίνει τα τελευταία 20 χρόνια στα ΑΕΙ, μαζί και με τα μέτρα της αξιολόγησης των ΑΕΙ, της διαφάνειας των εκλεκτορικών σωμάτων και της μείωσης της ψήφου των φοιτητών.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι στη Γερμανία σήμερα σπουδάζει το 15% των παιδιών (αποφοίτων λυκείου) στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας αυτής. Αναρωτιέται ο μέσος Έλληνας πολίτης: Υπάρχει τελικά σ’ αυτήν τη χώρα σωστό εκπαιδευτικό σύστημα; Ή απλά η «Παιδεία» αποτελεί έναν καλό «σάκκο του μποξ», που όλοι επιζητούν να παίζουν μαζί του… καθένας για το δικό του λόγο;
Επιτρέψτε μας σ’ όλα τα παραπάνω μια σύντομη τοποθέτηση για τη δημόσια εκπαίδευση. Πρώτη διευκρίνιση που οφείλουμε να κάνουμε είναι ότι τα προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης δεν περιορίζονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Απλά συσσωρεύονται, μαζεύονται στην τριτοβάθμια. Η αιτία δηλαδή του προβλήματος, τουλάχιστον εν μέρει, εντοπίζεται στη δευτεροβάθμια και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
Πριν από 30 χρόνια, το εκπαιδευτικό μας σύστημα ήταν πάρα πολύ καλύτερο. Το σύστημα δούλευε. Οι εκπαιδευτικοί, σχεδόν όλοι, αγαπούσαν τη δουλειά τους, έβλεπαν τη δουλειά τους ως λειτούργημα. Όχι ως δημοσιοϋπαλληλική θέση, μ’ ό,τι αυτό συνεπάγεται…
Η Πολιτεία πρόσθετα και εύστοχα είχε θέσει προϋποθέσεις, είχε θεσπίσει εξετάσεις - σταθμούς. Οι μαθητές της ΣΤ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου υφίσταντο πραγματική αξιολόγηση που σε μεγάλο βαθμό ήταν και δίκαιη. Δεν μπορούσαν έτσι να εισαχθούν χωρίς γνώσεις στο τότε γυμνάσιο. Υπήρχαν το «7», το «8», το «9» και βέβαια το άριστα «10», για τους λίγους. Τι υπάρχει σήμερα; Χθες πήραμε τους βαθμούς στο δημοτικό. ΟΛΟΙ είχαν άριστα, όλοι οι μαθητές της Ε΄ τάξης είχαν δεκάρια. Αισθανθήκαμε πολύ άσχημα, απαίσια. Ένα παιδί που θα έπρεπε να παίρνει 8, σήμερα βαθμολογείται με 10. Γιατί; Γιατί αυτή η ισοπέδωση;
Είμαι βέβαιος ότι όλα αυτά δε συμβαίνουν σε άλλη χώρα του πλανήτη. Μόνο εμείς έχουμε αυτό: όλοι οι μαθητές να έχουν «10» στο δημοτικό! Και «19» στο λύκειο…
Έχει αποδειχτεί - οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το γνωρίζουν πολύ καλά - ότι μεγάλο μέρος των μαθητών που εισάγεται σήμερα στο γυμνάσιο δεν έχει βασικές γνώσεις στην ελληνική γλώσσα, δε γνωρίζει καλά γραμματική, ορθογραφία. Πρόσθετα, πριν από χρόνια υπήρχαν εξετάσεις εισαγωγής στο λύκειο. Οι εξετάσεις αυτές ήταν σημαντικές και κεφαλαιώδους σημασίας. Κρίμα που καταργήθηκαν. Μέγα εκπαιδευτικό ολίσθημα! Εδώ φτάσαμε μετά από 30 χρόνια. Τότε το ποσοστό των αποφοίτων λυκείου που εισάγονταν στα ΑΕΙ ήταν περίπου 40% του συνόλου των υποψηφίων. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει φτάσει στο 80%. Ποτέ το υπουργείο Παιδείας δεν «άκουσε» τα τμήματα· να μειώσει τον αριθμό των εισακτέων, να μην εισαγάγει αποφοίτους σε ορισμένα τμήματα για τρία - πέντε έτη, αν και υπήρχε πληθώρα εισακτέων δεν υπήρχε απορρόφηση στην αγορά εργασίας.
Είπαμε και τονίσαμε ότι το δημόσιο πανεπιστήμιο πρέπει και επιβάλλεται να διατηρήσει το δημόσιο, «δωρεάν» χαρακτήρα του. Πρέπει, όμως, να προσφέρεται σε όλους; ΟΧΙ βέβαια. Πρέπει να προσφέρεται (έτσι γίνεται σε όλο τον κόσμο, ειδικά στην Ευρώπη) μόνο σε εκείνους που έχουν τις γνώσεις, την κατάλληλη προετοιμασία και εν τέλει τη θετική αξιολόγηση. Ας μην τα ισοπεδώνουμε όλα σε αυτήν τη χώρα. Μας «ισοπέδωσε» η πολλή δημοκρατία…
Αν ο μέσος Έλληνας πολίτης, ο πολίτης που απεφοίτησε από το γυμνάσιο ή το λύκειο του ‘60 ή του ’70, γνώριζε το μαθησιακό επίπεδο, το επίπεδο γνώσεων του μεγάλου μέρους των σημερινών φοιτητών, θα απογοητευόταν οικτρά. Και θα απογοητευόταν από το επίπεδο γνώσεων των περισσοτέρων εξ αυτών σε θέματα ελληνικής γλώσσας, ιστορίας, μαθηματικών, φυσικής, χημείας, χωρίς να επιχειρήσουμε καν να αναφερθούμε στα αρχαία ελληνικά! Γιατί κάθε χρόνο πάμε ακόμη και χειρότερα σε όλους τους διεθνείς διαγωνισμούς σε διάφορα μαθήματα, όταν οι απόφοιτοί μας «ανταγωνίζονται» παιδιά-αποφοίτους από άλλες χώρες;
Όχι στην κατάργηση της βάσης του «10»! Τη βάση του «10» μην τη θεωρείτε σαν ένα συμβατικό και τυπικό όριο· να τη λάβετε υπ’ όψιν σας με το ουσιαστικό της περιεχόμενο. Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς ένας μαθητής -σήμερα φοιτητής- που δε συγκέντρωσε τη βάση στις εισαγωγικές εξετάσεις, να είναι σε θέση -ή να έχει τη διάθεση!- να παρακολουθήσει μαθήματα πανεπιστημιακού επιπέδου;
Σήμερα έχει γίνει φανερό, μετά από τέσσερα χρόνια εφαρμογής της βάσης του «10», ότι στα ΤΕΙ έχει βελτιωθεί πολύ σημαντικά το μαθησιακό επίπεδο των εισακτέων αποφοίτων λυκείου σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, αν και ο αριθμός των εισακτέων μπορεί και να μειώθηκε σε αρκετά τμήματα. Ωστόσο, η εκπαίδευση έχει γίνει σαφώς πολύ καλύτερη. Για όλα αυτά τα παραπάνω εμμένουμε: ΟΧΙ στην κατάργηση της βάσης του «10»!

* Ο Γεώργιος Μαντάνης είναι καθηγητής στο Τμήμα Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και Επίπλου - Τ.Ε.Ι. Λάρισας (Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.).