«Καλά βρε Ξτεμ’, δε μ’ είπις π’ θα πεις τ’ Καρέκου να μ’ αφήσ’ να πάγου στα μπάνια;
Τι πα να πει τ’ είπις αλλά δεν τ’ είπις να μ’ πει;
Εμ γι’ αυτό σ’ ήθελα.
Τόσις μέρις τώρα του κουβεντιάζουμι.
Τάζου σι ‘σένα, τσι σι προυσνώ κι οι άλλες ούλες μι τσ’ αγιοί, τα καταφέραν.
Άκσι μι να σ’ πω: Κοίταξι καημένεμ’ να πάγου, γιατί αλλιώς μ’σουφέγγαρα θα γεμίσου τ’ν κάμαρα».
Ιούλιος του 1950 στην Καλλονή κι ήταν συναρπαστικό όταν είδα κι άκουσα την κυρά-Βρυδίκη την Καρέκαινα, τη γιαγιά μου, ένα απόγευμα να προσεύχεται στο εικόνισμα της κρεβατοκάμαράς της, στο Xριστό, για τα πολυπόθητα θερμά λουτρά στον Πολιχνίτο. Τα ‘χε ανάγκη για τους ρευματισμούς της, αλλά και για ξεκούραση-φυγή απ’ τα χωράφια, απ’ τη σπιτική λάτρα κι απ’ το κουμάντο που ‘χε όλο το χρόνο για όλους και για όλα. Μ’ ανακάλυψε να κρυφακούω και δεν πρόλαβα επτάχρονος πιτσιρικάς να κατέβω την ξυλόγλυπτη σκάλα. Είχε οργισθεί από την ανίερη παρεμβολή μου και γλύκανε όταν ξεστόμισα:
- Θα πω εγώ στον παππού να πάμε, μ’ αγαπά ξέρεις.
Φύγαμε την επαύριο για τα δεκαπενθήμερα μπάνια. Εφτά η ώρα το πρωί με το Κουστέλ’ του Μουτσουλέλ’, με το φορτηγό του Λινάρδου, ανάμεσα σε σαράντα γυναίκες στην καρότσα με τους πρόχειρους πρόσθετους πάγκους. Τραγούδια, αφλογιές, ανέκδοτα, ιστορίες, γυναικεία χαχανητά, πειράγματα με παρέσυραν σε άλλους κόσμους μέχρι το μεσημέρι που φθάσαμε στις θερμές ιαματικές πηγές.
Την άλλη μέρα το πρωί, πάλι μ’ ανακάλυψε, αυτή τη φορά να κρυφοκοιτώ το μπάνιο τους. Αντί οργής, εισέπραξα το γλυκό της κάλεσμα:
- Έλα μέσα βρε…
Οι σαράντα γυμνές γυναίκες στο θολωτό λουτρό με τις άχνες του τρεχούμενου καυτού νερού, χαλαρωμένες, αλειμμένες μ’ ανατολίτικα μυρωδικά κι απελευθερωμένες εκεί μέσα από τα εγκόσμια βάσανά τους, με είδαν σαν παιγνίδι. Κοκκίνισα, κουλουριάστηκα, κρύβοντας τη δική μου γύμνια κι ένιωθα περίεργα κατά πως με πετούσε η μια στην άλλη, απ’ αγκαλιά σ’ αγκαλιά. Δεν καταλάβαινα τι εννοούσαν μ’ αυτά που ‘λεγαν και ξεκαρδιζόντουσαν. Στην τρίτη στροφή, ο ρυθμός του παιγνιδιού που ‘γινε αργός μ’ έκανε να αναθαρρήσω και να εισπράξω καλοδεχούμενα τα χάδια τους.
Πρώτος μου ανεπανάληπτος, αξέχαστος ερωτικός ερεθισμός.
- Μουροί ‘σεις αγκρισμένες, αφήστι του μουρό.
Διέταξε-διέκοψε η κυρα-Βρυδίκη. Μ’ έντυσε στα γρήγορα και βγαίνοντας έξω μου είπε:
- Άκσι μι, μιγάλουσις. Απ’ αύριου θα παγαίν’ς για μπάνια στ’ θάλασσα...
***
Το παραπάνω διήγημα το μεταφέρω σήμερα από το βιβλίο μου: «Αναζητώντας την Ερατώ», «Δωδώνη» 1996, με αφορμή την ξενάγηση που έκανα στην Ερατώ το περασμένο καλοκαίρι στις ιαματικές πηγές της Λέσβου: Στο Λισβόρι, στον Πολιχνίτο, στην Εφταλού, στη Θερμή και στα Θερμά Γέρας.
Από την περιήγησή μας, προτιμήσαμε να κάνουμε μπάνιο στα Θερμά Γέρας επειδή έχει δυο, μεγαλύτερες από τις άλλες περιοχές, κλειστές πισίνες, μία για τους άνδρες και μία για τις γυναίκες, φτιαγμένες από την τουρκοκρατία, με καθαρό τρεχούμενο νερό που ανανεώνεται και στις δύο από δυο μεγάλους κρουνούς, στην αποδεκτή για το σώμα θερμοκρασία των 41 βαθμών Κελσίου.
Βρήκαμε επίσης αυτά τα λουτρά σε καλύτερη κατάσταση από τις άλλες πηγές, αν και δεν υπάρχει η εξυπηρέτηση νυκτερινής διαμονής και φαγητού, αφού ο παλιός ξενώνας έχει ερημώσει και ο δήμος Μυτιλήνης που τα διαχειρίζεται, δεν έχει προχωρήσει σε αντικατάστασή του με κάποιο σύγχρονο ανάλογο οίκημα.
Πριν επισκεφθούμε τις εγκαταστάσεις θελήσαμε να δοκιμάσουμε ένα μπάνιο στη θάλασσα, στον πανέμορφο Κόλπο της Γέρας, στην ερημική διπλανή παραλία, όπου καταλήγουν τα νερά από τις πηγές. Στη συνέχεια πήγαμε ο καθένας στην πισίνα του φύλου του, όπου και στις δυο δεν υπήρχαν άλλοι επισκέπτες και απολαύσαμε ξεχωριστά την ημίωρη χαλάρωσή μας.
Μετά το απαραίτητο μασάζ που έκανε ξεχωριστά στον καθένα μία μασέρ, την οποία κάλεσε από τη Μυτιλήνη, ο υπεύθυνος των εγκαταστάσεων, ελλείψει κλειστού καταλύματος για να επανέλθουμε στο πρότερον σφρίγος, καθίσαμε για λίγο στο αυτοκίνητο και αναπόφευκτα συγκρίναμε καταστάσεις, με την Ερατώ να ρωτά:
- Στην Αιδηψό της Εύβοιας και στα Καμένα Βούρλα της Στερεάς Ελλάδας, υπάρχουν σύγχρονα αξιοπρεπή ή πολυτελή ξενοδοχεία δημοτικά ή ιδιωτικά που εκμεταλλεύονται τα ιαματικά λουτρά. Εδώ;
- Στη Λέσβο υπήρχαν πριν ξεκινήσουν εκείνοι!
- Eδώ δεν τα φτιάχνουν επειδή δεν έρχεται ο κόσμος;
- Δεν έρχεται ο κόσμος επειδή δεν τα φτιάχνουν!
Άρης Κυριαζής
astromereia@ath.forthnet.gr