Ημερίδα-σύσκεψη πραγματοποιήθηκε προχθές το απόγευμα στην αίθουσα του Εμπορικού Επιμελητηρίου, διοργανωμένη από τη Β΄ Κυνηγετική Ομοσπονδία Αρχιπελάγους, προκειμένου να ανταλλαγούν απόψεις με επιδίωξη κοινή θέση επί της αρχής, στο θέμα επαναπροσδιορισμού των Καταφυγίων Άγριας Ζωής. Με προσκεκλημένους ομιλητές τον αναπληρωτή καθηγητή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Χρήστο Βλάχο, αλλά και τον επιστημονικό συνεργάτη της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Αρχιπελάγους Κυριάκο Σκορδά, τέθηκε έντονα το ζήτημα της ομαδικής διαβούλευσης και της εκπόνησης νέας, πιο εμπεριστατωμένης μελέτης, αφού η Β΄ Κυνηγετική Ομοσπονδία θεωρεί τη μελέτη που έχει εκπονηθεί από τη Δασική Υπηρεσία, όπως η νομοθεσία ορίζει, ανεδαφική και μη ολοκληρωμένη. Κατατέθηκαν πολλές απόψεις, αλλά και ενστάσεις για την απουσία στο πάνελ των ομιλητών, περιβαλλοντολόγων του Πανεπιστημίου Αιγαίου χωρίς, ωστόσο, οι συμμετέχοντες να καταλήξουν σε κάποια κοινή θέση.

Τη σύσκεψη άνοιξε ο πρόεδρος της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Αρχιπελάγους, κ. Γιώργος Ψαρρός, ο οποίος έκανε μια σύντομη αναφορά στο καθεστώς και το χρονικό των Καταφυγίων Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) και καλωσόρισε τους προσκεκλημένους και όσους παρευρίσκονταν στην αίθουσα.

Οι συμμετέχοντες
Προσκεκλημένοι ομιλητές στη σύσκεψη, ήταν ο αναπληρωτής διευθυντής της Διεύθυνσης Δασών Λέσβου, Φώτης Κράλης, ο αναπληρωτής καθηγητής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Χρήστος Βλάχος, καθώς και ο επιστημονικός συνεργάτης της Β΄ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Αρχιπελάγους, ειδικός σε θέματα χλωρίδας και πανίδας Κυριάκος Σκορδάς.
Στη σύσκεψη παρευρέθησαν ο πρόεδρος της Β΄ Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Αρχιπελάγους, Γιώργος Ψαρρός, ο γραμματέας, Παντελής Λεμάνης, ο εκπρόσωπος της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου Γιάννης Καρατζάς, ο δασολόγος Λευτέρης Κακαλής, ο οποίος εκπόνησε τη μελέτη των ΚΑΖ για λογαριασμό της Δασικής Υπηρεσίας, αλλά και ο Γιάννης Πολυχρόνης, από την Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας - Θράκης. Παρευρέθησαν, επίσης, ο δήμαρχος Θερμής, Δημήτριος Καμενής, ο δήμαρχος Μανταμάδου, Στέφανος Αποστόλου, ο δήμαρχος Ευεργέτουλα, Μιχάλης Πολυπαθέλλης, και ο δήμαρχος Αγιάσου, Χρύσανθος Χατζηπαναγιώτης, αλλά και μέλη της περιβαλλοντικής ομάδας «Ναυτίλος εν δράσει».

Οι απόψεις των ομιλητών για τη μελέτη
Οι εισηγήσεις των ομιλητών κινήθηκαν κυρίως γύρω από το θέμα των κριτηρίων σχεδιασμού των ΚΑΖ, καθώς και αυτό της «κοινωνικής συναίνεσης». Συγκεκριμένα, ο κ. Βλάχος, μιλώντας για τον αρχικό καθορισμό των καταφυγίων το 1969, τόνισε ότι θα έπρεπε να έχουν ακολουθήσει αξιολογήσεις, ολοκληρωμένες παρατηρήσεις και επανεκτιμήσεις, ώστε αυτά να εξυπηρετούν το σκοπό για τον οποίο σχεδιάστηκαν, λέγοντας ότι σήμερα, «μέσα με μια νύχτα, με μια νομοθεσία, μετατρέπονται σε ΚΑΖ». Τόνισε ότι τα ΚΑΖ έπρεπε να δημοσιευθούν και οι τροποποιήσεις να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο 2001. Αμφισβήτησε, επιπλέον, την αναγκαιότητα επέκτασης των ΚΑΖ, θεωρώντας την «αυθαίρετη απόφαση», θέτοντας το ερώτημα τού γιατί διχάζονται οι τοπικές κοινωνίες με ζητήματα προστατευόμενων περιοχών και τονίζοντας ότι δεν μπορούν να ορίζονται περιορισμοί στις ανθρώπινες δραστηριότητες, χωρίς να έχουν πειστεί πρώτα αυτές. «Γιατί να ορίζουμε προστατευόμενες περιοχές και να αυξάνονται οι κοινωνικές συγκρούσεις, από τη στιγμή που δεν προστατεύονται οι ήδη υπάρχουσες;», είπε χαρακτηριστικά. Αμφισβήτησε, επιπλέον, την πληρότητα της συγκεκριμένης μελέτης που εκπονήθηκε από τη Δασική Υπηρεσία, λέγοντας ότι δεν υπήρχε αρκετός χρόνος και δεν ακολουθήθηκε σωστή μεθοδολογία, με ποσοτικοποιημένα στοιχεία.
Στο θέμα της συναίνεσης των τοπικών κοινωνιών στάθηκε και ο κ. Σκορδάς, λέγοντας ότι δε θα έπρεπε να περιορίζονται οι ανθρώπινες δραστηριότητες και ότι «προστασία δε συνάγεται τοποθέτηση σε γυάλα», τονίζοντας ότι τα ΚΑΖ είναι ιδιαίτερη κατηγορία προστατευόμενων περιοχών, στις οποίες ισχύουν οι αυστηρότεροι περιορισμοί.

«Έγινε όπως ορίζει ο νόμος»
Ο κ. Κακαλής, ανταπαντώντας στους χαρακτηρισμούς της μελέτης που έγινε για τα ΚΑΖ ως «αυθαίρετης» ή «ελλιπούς», τόνισε ότι υπάρχει σαφής νομοθεσία, πάνω στην οποία έγινε εξέταση του υφιστάμενου δικτύου ΚΑΖ και πρόταση του καινούργιου. «Ορισμένες φορές μιλάμε εμπειρικά, γενικεύοντας, διαδικασία που περισσότερο περιπλέκει, παρά αποσαφηνίζει τα πράγματα», είπε χαρακτηριστικά, ζητώντας να παρουσιαστεί, αν υπάρχει, κάποια άλλη μελέτη με ποσοτικοποιημένα, επιστημονικά στοιχεία, τονίζοντας ότι βασίστηκε στα στοιχεία που υπήρχαν. Σε ερώτηση του δημάρχου Αγιάσου, Χρύσανθου Χατζηπαναγιώτη, για το εάν τα ΚΑΖ πρόκειται να δημιουργήσουν πρόβλημα στις τοπικές κοινωνίες, ο κ. Κακαλής απάντησε ότι σε διάφορες απαγορεύσεις που μπορεί να προκαλέσουν πρόβλημα, π.χ. για βόσκηση, μπορεί να προβεί το Δασαρχείο μόνο αν έχει συγκεκριμένα στοιχεία, κάτι που άλλωστε μέχρι στιγμής δεν έχει συμβεί.
Ο κ. Κράλης, λέγοντας ότι δεν είναι σωστό ένα τοπικό ζήτημα όπως το συγκεκριμένο, να συζητείται σε ευρύτερο πλαίσιο, τόνισε επίσης ότι υπάρχει σαφής νομοθεσία η οποία ορίζει τη Δασική Υπηρεσία ως αρμόδια για την εκπόνηση των εισηγητικών εκθέσεων, προκειμένου να ιδρυθούν νέα ΚΑΖ ή να τροποποιηθούν τα ήδη υφιστάμενα. «Η νομοθεσία προβλέπει συγκεκριμένο περιεχόμενο, το οποίο τηρήθηκε από τον κ. Κακαλή και δεν προκύπτει από πουθενά ότι επινοήθηκαν στοιχεία με κάποιο σκοπό. Η αξιολόγηση έχει να κάνει με συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία αναλύονται στις εισηγήσεις και αφορούν την παρουσία ειδών σπάνιων, απειλούμενων, μοναδικών ή αντιπροσωπευτικών τύπων βιοτόπων», δήλωσε ο κ. Κράλης. Ανέφερε, επίσης, τις απαγορεύσεις που προκύπτουν, τονίζοντας ότι έργα εκτελούνται μέσα στα ΚΑΖ από το 1998, χωρίς να έχει υπάρξει έως σήμερα καμμία πρόσθετη απαγόρευση. «Η Δασική Υπηρεσία δεν έχει εμπάθεια με συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, τα έργα που κάνει δεν εξυπηρετούν μόνο την προστασία των δασών, αλλά και τη διευκόλυνση ανθρώπινων δραστηριοτήτων», είπε κλείνοντας.
Ο κ. Καρατζάς ανέφερε ότι τα υφιστάμενα ΚΑΖ δεν εκπληρώνουν τους σκοπούς τους, συμπληρώνοντας ότι υπάρχει απόλυτη ανάγκη για επανασχεδιασμό τους, αφού σε ορισμένες περιοχές τα όριά τους πλησιάζουν τα όρια των οικισμών και με τα Σχέδια Χωρικής Οικιστικής Οργάνωσης Ανοιχτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ) θα δημιουργηθούν προβλήματα.

«Να παραμείνουν τα όρια των ΚΑΖ»
Ο κ. Βλάχος, πάντως, επέμεινε στο να παραμείνουν τα όρια των ΚΑΖ ως έχουν και να γίνει αναβάθμισή τους και συζήτηση από μηδενική βάση, αφού δε θεωρεί ότι η αύξηση της έκτασής τους θα οδηγήσει και σε μεγαλύτερη προστασία.
Σε ερώτηση του κ. Στέλιου Κραουνάκη, από την περιβαλλοντική ομάδα «Ναυτίλος εν δράσει», για το εάν θεωρεί ότι έτσι όπως είναι σήμερα τα ΚΑΖ λειτουργούν και το εάν η μελέτη του Δασαρχείου δεν είναι όντως απαραίτητη, ο κ. Βλάχος απάντησε και πάλι ότι μελέτες τέτοιου είδους χρειάζονται, είναι απαραίτητη όμως η έκδοση σχετικής προκήρυξης, η σύνταξη ειδικής επιστημονικής ομάδας, καθώς και αξιολόγηση της πρότασης και των αποτελεσμάτων, η οποία να άπτεται του κοινωνικού συνόλου.
Ο Κώστας Ζορμπάς, από την ομάδα «Ναυτίλος εν δράσει» έθεσε, πάντως, το ερώτημα για το κατά πόσο είναι ευσταθές το επιχείρημα πως «η τοπική κοινωνία δεν είναι έτοιμη», προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική προστασία μιας περιοχής, θυμίζοντας και την περίπτωση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης της Καλλονής, που για τον ίδιο λόγο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Ακούστηκε, επίσης, ένσταση για το ότι δεν είχαν προσκληθεί, ως ομιλητές, επιστήμονες περιβαλλοντολόγοι του Πανεπιστημίου Αιγαίου, οι οποίοι σαφώς γνωρίζουν καλύτερα τα περιβαλλοντικά θέματα του νησιού, αλλά και της τοπικής κοινωνίας.

Ζήτησαν παράταση…
Οι κυνηγοί, πάντως, επιμένουν στο ότι η μελέτη εκπονήθηκε χωρίς να ερωτηθούν οι ίδιοι, θεωρώντας ότι το χρονικό διάστημα που τους δόθηκε ώστε να απαντήσουν δεν ήταν αρκετό.
Σε χθεσινή μας ερώτηση, για το εάν η Κυνηγετική Ομοσπονδία Αρχιπελάγους έχει καταθέσει κάποια συγκεκριμένη πρόταση στη διαβούλευση, ο πρόεδρος της Κυνηγετικής Ομοσπονδίας Αρχιπελάγους, κ. Γιώργος Ψαρρός, απάντησε: «Έχουμε καταθέσει ήδη τις απόψεις μας για αυτήν τη μελέτη, της οποίας τα στοιχεία αμφισβητούμε, αφού δεν τη θεωρούμε ολοκληρωμένη. Έχουμε θέσεις, θέλουμε να κάνουμε διαβούλευση, ώστε να καταθέσει ο καθένας τις απόψεις του.» Όσο για το εάν ως Ομοσπονδία σκέφτονται να ζητήσουν παράταση, απάντησε ότι έχουν ήδη ζητήσει από την Περιφέρεια να δοθεί παράταση στο θέμα των ΚΑΖ. «Δεν είναι επείγον να καθοριστεί αύριο, έχουμε προτάσεις άμεσες και επιστημονικούς συνεργάτες, καθώς και στοιχεία και παρατηρήσεις. Αν έχουν και οι υπόλοιποι παρατηρήσεις, να καταλήξουμε κάπου και να γίνει μία μελέτη από την αρχή.»
Παράταση, πάντως, σκέφτεται να εισηγηθεί - από ό,τι μας είπε - και ο κ. Κράλης, ο οποίος, δυσαρεστημένος από το ότι το θέμα των ΚΑΖ της Λέσβου ανάχθηκε σε πανελλαδικό επίπεδο, τόνισε ότι δε θεωρεί πως οι όποιες ελλείψεις υπάρχουν στη νομοθεσία δεν επιτρέπουν την τοπική Δασική Υπηρεσία να προβεί σε εμπεριστατωμένη δουλειά. Τόνισε, επίσης, ότι θα ήταν καλό να μνημονευθούν τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης μελέτης για τα ΚΑΖ, τα οποία είναι η απομάκρυνσή τους από τους οικισμούς, αλλά και από ανθρώπινες δραστηριότητες, αφού μπαίνει πλέον μεγαλύτερη δασική έκταση, αλλά και η ένταξη και υγροτόπων, όπως οι αλυκές της Καλλονής και η βελτίωση της οριοθέτησής τους με διακριτά όρια, τα οποία θα επιτρέπουν τον καλύτερο έλεγχό τους και τη μέγιστη προστασία της βιοποικιλότητας. «Οι μελέτες έχουν πίσω τους συγκεκριμένη μεθοδολογία», τόνισε και πάλι ο κ. Κράλης. «Από τη Δασική Υπηρεσία δεν υπάρχει εμπάθεια, αλλά θέληση προκειμένου να βρεθεί μια κοινά αποδεκτή λύση.»