Κύλησαν κιόλας 36 χρόνια από την εξέγερση των φοιτητών και των εργατών στο Πολυτεχνείο στις 17 Νοεμβρίου 1973. Σήμερα το «Ε» ανέτρεξε στον καθημερινό μυτιληνιό Τύπο της εποχής και παρουσιάζει μια ανασκόπηση του τι έγραφαν εκείνες τις ημέρες οι εφημερίδες της Λέσβου. Ο «Δημοκράτης» και ο «Λεσβιακός Κήρυξ» που κυκλοφορούσαν καθημερινά, και τα 15νθήμερα «Πολιτικά». Μέσα από τις εφημερίδες εκείνων των ημερών θέλουμε να μεταφέρουμε στους σημερινούς αναγνώστες το κλίμα που επικρατούσε στη Λέσβο σχετικά με την εξέγερση, αλλά και τις γενικότερες πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες στη Λέσβο της εποχής.

«Προφητική» θα μπορούσαμε να πούμε πως στάθηκε η μονόφυλλη εφημερίδα «Λεσβιακός Κήρυξ», αφού το Σάββατο 17 Νοεμβρίου 1973, λίγες ώρες πριν ξεκινήσουν τα γεγονότα που σηματοδότησαν έκτοτε την ημέρα εκείνη, είχε ως πρώτο θέμα της και με τίτλο «Το απευχόμεθα, αλλά το φοβούμεθα», την ανησυχία της για τους «ύποπτους προειδοποιητικούς τριγμούς», που «ήρχισαν να ακούωνται εις τα θεμέλια του καθεστώτος της εσωτερικής μας γαλήνης».
Παράλληλα, δημοσίευε ρεπορτάζ για τη ΔΕΗ, ως «Οργανισμό εις την υπηρεσίαν του Λαού», καθώς και το «Κήρυγμα της Κυριακής» και «διαγωνισμό προς πλήρωσιν θέσεων τελωνοφυλάκων».
«Η καθαριότης είναι πολιτισμός», διαβάζουμε στην κάτω δεξιά γωνία της πρώτης σελίδας, ενώ στην πίσω σελίδα ανακοινώνεται εκτός άλλων και ότι «ο ιατρός Νικόλαος Βέτσος επέστρεψεν εξ Αθηνών και δέχεται ως και πρότερων εις το ιατρείον του». Οι αρραβώνες της ημέρας: Μιχαήλ Κόπανος και Τούλα Μπαρμπαρή.
Την ίδια μέρα, η εφημερίδα «Δημοκράτης» δεν έκανε καμμία αναφορά στις δύο της σελίδες στις αναταραχές των τελευταίων ημερών. Ως πρώτο της θέμα έχει το πρώτο μέρος ενός άρθρου του οικονομολόγου Δημήτριου Δημητριάδη, με τίτλο «Το ελαιόλαδον και η προστασία του», που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική» και ο εκδότης της έκρινε σκόπιμο να το δημοσιεύσει, καθώς «ορθές σκέψεις διατυπώνονται […] επί της εν γένει ασκουμένης παρά των εκάστοτε Κυβερνήσεων ελαιϊκής πολιτικής…».
Παράλληλα, περιλαμβάνεται άρθρο με τίτλο «Το πανηγύρι του Ταξιάρχη και ο δρόμος προς το Καγιάνι», ενώ ανακοινώνεται η τιμή του φωτιστικού πετρελαίου, που «από προχθές, ωρίσθη σε 4,10 δραχμ. ανά χιλιόγραμμον, του δε δοχείου σε 71 - 50 δραχμ.»…
«Συλληφθείς και παραπεμφθείς εις δίκην», ήταν το αστυνομικό θέμα της ημέρας, αναφερόμενο σε κάτοικο που κατηγορήθηκε «ότι αφήρεσεν 55 τεμάχια απολιθωμένων κορμών δένδρων εκ της περιοχής Σιγρίου», ωστόσο κρίθηκε αθώος από δικαστήριο.
Στην πρώτη σελίδα, μαζί με την ειδησεογραφία, και το αισθησιακό μυθιστόρημα «Η αγάπη ξανάρχεται» της Μάριον Κόκρελ, που έμπαινε σε συνέχειες στην εφημερίδα.
Στις διαφημίσεις εκτός άλλων και το ιστορικό πλοίο «Σαπφώ», που ως «το καμάρι της Ελληνικής Ακτοπλοΐας, το μεγαλύτερο - το ταχύτερο - πολυτελέστερο πλοίο της γραμμής μας, αναχωρεί δια Χίον - Πειραιά…».


Το Β΄ μέρος του άρθρου «Το ελαιόλαδον και η προστασία του» και η ομιλία του υφυπουργού Σπύρου Ζουρνατζή, στο πρωτοσέλιδο του Δημοκράτη της Τρίτης 20 Νοεμβρίου, το πρώτο φύλλο που κυκλοφόρησε μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου

Στις 19 Νοεμβρίου…
«Ανάγκη να συνεργασθώμεν και να συνυπάρξωμεν», είναι το κεντρικό θέμα της εφημερίδας «Λεσβιακός Κήρυξ» τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου και αφορά τις ναυτιλιακές εταιρίες Λέσβου και Χίου. Δύο μέρες μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, ωστόσο, η εφημερίδα σχολιάζει τα γεγονότα, μιλώντας για την «αναρχική ανταρσία των Αθηνών» και τονίζοντας ότι «η αναταραχή του Πολυτεχνείου είναι το προσάναμμα μιας ευρυτέρας αναφλέξεως, την οποίαν ο αναρχικός κόσμος θα επεχειρή…».
Συμπληρώνει, ότι «η χώρα εκηρύχθη εις κατάστασιν πολιορκίας», αφού οι φοιτητικές ταραχές «μετεβλήθησαν εις αληθινήν στάσιν, έπειτα από την κάθοδον 10.000 περίπου διαφόρων αναρχικών οικοδόμων και άλλων…».
Δημοσιεύεται, επιπλέον, η είδηση για νέα κλινική για καρδιοπαθείς στο Μόναχο, για τη νέα αναμνηστική ταχυδρομική σφραγίδα, καθώς και για την έκδοση «Κοντά στη Φύση».
«Η ηθική της δραχμής» και ο πληθωρισμός είναι, αυτήν τη Δευτέρα, το βασικό θέμα της τετρασέλιδης εφημερίδας «Πολιτικά», που δεν έχει καμμία αναφορά στα γεγονότα των ημερών. Αντίθετα, δημοσιεύεται ανακοίνωση από την «Αγροτική Λήμνο» για τις ευεργετικές επιδράσεις του πινγκ-πονγκ και παρουσίαση της Βιομηχανίας Ιχθυηρών του Δούκα Δουκάκη, που είχε εγκαινιαστεί πρόσφατα. Μία εβδομάδα πριν, ωστόσο, τη Δευτέρα 12 Νοεμβρίου, στα «Πολιτικά», είχε δημοσιευτεί, ως βασικό θέμα και με τίτλο «Η φωνή της νεολαίας, επιστολή με την υπογραφή «Έλλην Νέος», που αφορούσε τα γεγονότα των τελευταίων εκείνων ημερών. Ο συντάκτης της επιστολής, ο οποίος υπογραμμίζει ότι ανήκει ιδεολογικά «εις την εθνικόφρονα παράταξιν», τίθεται εναντίον της «αχαλίνωτης ασυδοσίας» των φοιτητών.


«Το απευχόμεθα, αλλά το φοβούμεθα», ήταν ο τίτλος του «προφητικού» άρθρου της εφημερίδας «Λεσβιακός Κήρυξ» το Σάββατο 17 Νοεμβρίου, λίγες ώρες πριν την εξέγερση των φοιτητών και των εργατών

… στις 20 Νοεμβρίου 1973
Την Τρίτη που ακολούθησε, τρεις μέρες μετά τα αιματηρά γεγονότα του Πολυτεχνείου, ο «Δημοκράτης» δημοσιεύει την ομιλία του υφυπουργού Τύπου Σπύρου Ζουρνατζή προς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο οποίος ανακοίνωνε τους 866 συλληφθέντες, καλώντας τους δημοσιογράφους στο Πολυτεχνείο και παροτρύνοντάς τους «να τα φωτογραφήσουν και να τα σημειώσουν όλα».
Την ίδια μέρα ανακοινώνεται διαγωνισμός για την ανάδειξη υποτρόφου του κληροδοτήματος Γρηγορίου Χατζηπαναγιώτου Σκορδά, ενώ περιλαμβάνεται και ανακοίνωση της Ναυτιλιακής Εταιρείας Λέσβου προς τους μετόχους της.
Συνεχίζεται το μυθιστόρημα «Η αγάπη ξανάρχεται», ενώ στην πίσω σελίδα ανακοινώνονται οι τιμές του λαδιού, από το Εμπορικό Επιμελητήριο Μυτιλήνης.
Οι διαφημίσεις αφορούν στην «Ποτοποιία Ματθαίου» και το βερμούτ της, την Coca-Cola και το ΠΡΟΠΟ.
Ο «Λεσβιακός Κήρυξ», με τίτλο «Ομιλούμεν την σκληράν γλώσσαν που υπαγορεύει η πραγματικότης», αναφέρεται στο «έγκλημα» που διαπράχθηκε τις ημέρες εκείνες, ενώ επικροτεί την ψυχραιμία που ο λαός αντιμετώπισε «την τελευταίαν αναρχικήν εκδήλωσιν των Αθηνών», λίγες μέρες πριν.
Οι αρραβώνες της ημέρας: Δήμητρα Σουλάκη και Παναγιώτη Παπάζογλου.


Τα πλοία «Σαπφώ» και «Αιολίς» ήταν ανάμεσα στις βασικές διαφημίσεις των ημερών του Πολυτεχνείου

Και στις 21 Νοεμβρίου 1973
Στο «Δημοκράτη» κεντρικό θέμα είναι και πάλι το Πολυτεχνείο. Μάλιστα, ο εκδότης της εφημερίδας, μένοντας στο γεγονός ότι «το 50% περίπου της εξέγερσης δεν ήσαν φοιτηταί ή μαθηταί, αλλά εργάτες και οικοδόμοι», επιχειρεί μια κοινωνικο-πολιτική ανάλυση των γεγονότων, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «δεν πρόκειται για καθαρή διαμαρτυρία σπουδαστών, αλλά για πολιτική ενέργεια, στρεφόμενη κατά του καθεστώτος». Τονίζει, μάλιστα, ότι «ο μισθός των επιστημόνων που μόχθησαν να σπουδάσουν, δεν φτάνει ούτε το ένα τρίτο του μισθού των οικοδόμων».
Την ίδια μέρα, στο «Δημοκράτη» περιλαμβάνεται άρθρο για τη Λεσβιακή Παροικία και την απελευθέρωση της Λέσβου, βιβλιοκριτική και περιστατικό παράνομης αλιείας στη Σκάλα Πολιχνίτου.
Στο Δημοτικό Θέατρο παίζονται τα έργα «Τρόμος στο άσυλο της οργής» και «Το κορίτσι του ποταμού», ενώ οι τρεις κινηματογράφοι της Μυτιλήνης «Αρίονας», «Σαπφώ» και «Ορφεύς», παίζουν από δύο ταινίες. Ανάμεσα σε αυτές «Η λέσχη των μοντέρνων γυναικών», «20 γυναίκες κι εγώ», «Η απόπειρα» και «Τρόμος μέσα στη νύχτα».


«Η ηθική της δραχμής», το κεντρικό θέμα των «Πολιτικών», τη Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 1973

Την ίδια μέρα, ο «Λεσβιακός Κήρυξ» θυμίζει σε όσους «σπουδάζουν τέκνα στην Αθήνα» ότι έχουν καθήκον και χρέος απέναντι στους ίδιους και στα παιδιά τους «να λάβουν θέση έναντι της δημιουργηθείσης καταστάσεως, καθώς και ευθύνας προς συγκράτησιν και του εαυτού των και των παιδιών των επί της Εθνικής γραμμής».
Στο ίδιο φύλλο, μεταξύ άλλων, ανακοινώνεται η εισφορά για τη δακοκτονία, που ορίζεται στα 40 λεπτά της δραχμής, ανά χιλιόγραμμο παραγόμενου ελαιολάδου, ενώ παρουσιάζεται η συμβολή των Γεωργικών Συνεταιριστικών Οργανώσεων στη γεωργική εκβιομηχάνιση της Ελλάδας.