Η διαδικτυακή συμβουλευτική περιγράφει την αλληλεπίδραση που υπάρχει ανάμεσα σε έναν πελάτη-χρήστη και σε έναν ειδικό σύμβουλο, μέσω της χρήσης του διαδικτύου.
Σκοπός της συμβουλευτικής είναι η παροχή συστηματικής και επαγγελματικής υποστήριξης, προκειμένου να επιτευχθεί:
- η αλλαγή της προσωπικότητας των ατόμων προς την κατεύθυνση της αυτογνωσίας,
- η βελτίωση της σχέσης με τον εαυτό τους και τους άλλους,
- η ικανοποιητική αντιμετώπιση των προσωπικών και των κοινωνικών προβλημάτων ή κρίσεων και γενικότερα η προσωπική τους ανάπτυξη, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την κοινωνική ανάπτυξη.
Η διαδικτυακή συμβουλευτική περιγράφει την αλληλεπίδραση που υπάρχει ανάμεσα σε έναν πελάτη-χρήστη και σε έναν ειδικό σύμβουλο, μέσω της χρήσης του διαδικτύου. Πιο συγκεκριμένα, ορίζεται ως «επιστημονική πρακτική συμβουλευτικής και παροχής πληροφοριών, που λαμβάνει χώρα όταν οι χρήστες χρησιμοποιούν το διαδίκτυο». Στη βιβλιογραφία η διαδικτυακή συμβουλευτική αναφέρεται και ως e-therapy, e-mail counseling, cyber counseling.
Προσβασιμότητα: Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και υπηρεσίες του διαδικτύου μπορούν να διευκολύνουν σε μεγάλο βαθμό τα άτομα εκείνα που είναι εξοικειωμένα με την τεχνολογία, ιδιαίτερα τους νέους και εκείνους που έχουν δυσκολία πρόσβασης. Σε αυτή την ομάδα ατόμων μπορεί να ανήκουν τα άτομα με ειδικές ανάγκες, άτομα που ζουν σε αγροτικές ή απομακρυσμένες περιοχές, καθώς και παιδιά και έφηβοι. Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες χαρακτηρίζονται από ευελιξία, αφού μπορεί να απευθυνθεί κανείς σε σύμβουλο όχι μόνο εργάσιμες. Αυτό διευκολύνει και άτομα που εργάζονται σε βραδινές βάρδιες. Ωστόσο, η παροχή ηλεκτρονικών συμβουλευτικών υπηρεσιών δεν εξυπηρετεί εκείνα τα άτομα που δε χρησιμοποιούν την τεχνολογία και εκείνους που δε γνωρίζουν γραφή ή τη γλώσσα.
Διατήρηση Απορρήτου-Ανωνυμίας: Η προκατάληψη που επικρατεί σε ορισμένες κοινωνίες, απωθεί πολλούς από το να αναζητήσουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε πραγματικό συμβουλευτικό κέντρο και να συμμετάσχουν σε αυτές. Η προστασία της ιδιωτικής ζωής ενός ατόμου μπορεί να βελτιωθεί με την αποφυγή των πρόσωπο με πρόσωπο υπηρεσιών.
Η ηλεκτρονική επαφή με τον πελάτη δε σημαίνει μόνο την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή του διαδικτύου. Η ηλεκτρονική επαφή με τον πελάτη θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη συνεχή υποστήριξη του πελάτη-χρήστη, με παροχή σημειώσεων και πληροφοριών που τον ενδιαφέρουν. Συνεπώς, η διαδικτυακή συμβουλευτική παρέχει ευελιξία και ταχύτητα, χαμηλό κόστος, συναισθηματική άνεση και δυνατότητα ομαδικής στήριξης και αλληλεπίδρασης.
Τα μειονεκτήματα της ηλεκτρονικής παροχής υπηρεσιών αφορούν: την έλλειψη λεκτικών μηνυμάτων όσον αφορά την παροχή συμβουλών, την αποτελεσματικότητα, την εμπιστευτικότητα και την ασφάλεια. Η έλλειψη λεκτικής αλληλεπίδρασης έχει αρκετές επιπτώσεις τόσο στον πελάτη όσο και στο σύμβουλο. Μέσω της προσωπικής επαφής, ο σύμβουλος έχει την ικανότητα να παρατηρεί τους πελάτες, το οποίο δε συμβαίνει στην ηλεκτρονική συμβουλευτική. Αυτό θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο σε όλη τη συμβουλευτική και ψυχολογική διαδικασία. Η μαζεμένη στάση του σώματος, οι εκφράσεις, οι αντιδράσεις, οι μορφασμοί αποτελούν σημεία-κλειδιά για το σύμβουλο. Επιπλέον, ορισμένοι πελάτες μπορεί να μην είναι σε θέση να διατυπώσουν τα συναισθήματά τους και την ψυχολογική τους κατάσταση σε γραπτά κείμενα, γεγονός που καθιστά δύσκολο το έργο του συμβούλου-θεραπευτή. Πράγματι, ακόμη και ο πιο επικοινωνιακός πελάτης θα αποκαλύψει μόνο κάτι για το οποίο είναι συνειδητά ήσυχος.
* Η Αικατερίνη Μπαλάσα είναι κοινωνιολόγος, ΜΒΑ και ο Ευστράτιος Παπάνης είναι επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου.