Ένας δείκτης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφέρει ότι ένας στους δέκα ανθρώπους ανήκει στα «άτομα με ειδικές ανάγκες». Και αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι η παιδική θνησιμότητα, στις χώρες του ανεπτυγμένου κόσμου, μειώνεται συνεχώς, ότι αυξάνεται το όριο ηλικίας και ότι τα πάσης φύσεως ατυχήματα πολλαπλασιάζονται, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ποσοστά των ανάπηρων ανθρώπων θα μεγαλώνουν συνέχεια. Όμως το πρόβλημα των ατόμων με σωματικές και ψυχικές «αναπηρίες» εμφανίστηκε στη σύγχρονη εποχή; Μήπως ήταν μια πραγματικότητα που αντιμετώπισαν στο παρελθόν και άλλες κοινωνίες; Ιστορικά, τέτοιο πρόβλημα δεν υπήρξε, στο βαθμό τουλάχιστο που υφίσταται σήμερα. Όχι βέβαια επειδή δε γεννιόντουσαν παιδιά με νοητικές ή σωματικές «ανεπάρκειες»... Αλλά δεν υπήρξε επειδή ακριβώς αυτές οι καταστάσεις δε βιώνονταν ως πρόβλημα!!!
Το ότι δεν κυριαρχούσε η εμπορευματική παραγωγή, το ότι επικρατούσε οικιακή οικονομία με στενούς δεσμούς κοινωνικής αλληλεγγύης, έδινε μια ελάχιστη θέση στους ανθρώπους με κάποια μορφή «αναπηρίας». Η αναγωγή των «αναπήρων» σε πρόβλημα άρχισε με την εμφάνιση του νέου τρόπου παραγωγής. Ξεκίνησε με τις θεμελιώδεις αλλαγές του τρόπου εργασίας, καθώς και της ανθρώπινης συνύπαρξης, που υπαγορεύτηκαν από τη βιομηχανική επανάσταση, τη μισθωτή εργασία, την άνοδο και επέκταση του κράτους, τη ζωή στην πόλη. Είναι ακριβώς η εποχή του αστικού πολιτισμού η οποία εγκαινίασε την εποχή της κοινωνικής περιθωριοποίησης των πάσης φύσης «αναπήρων».
Σε μια σύγχρονη πόλη, ολόκληρος ο πολεοδομικός και χωροταξικός της ιστός είναι έτσι δομημένοι ώστε να εξυπηρετούν το αυτοκίνητο! Οι δρόμοι συνεχώς μεγαλώνουν, πλαταίνουν σε βάρος των πεζοδρομίων και μεγαλώνει η κυκλοφοριακή ροή. Οι δρόμοι γίνονται καρμανιόλες! Η κοινωνία μας που λάτρεψε το αυτοκίνητο σα νέο θεό, διαίρεσε τους ανθρώπους σε ικανούς και δυναμικούς λάτρεις της ταχύτητας και του σύγχρονου τρόπου ζωής και σε ευπαθείς περιθωριακές κοινωνικές ομάδες. Όμως η κυριαρχία του αυτοκινήτου είναι μονάχα μέρος του ζητήματος. Γιατί ολόκληρη η πόλη γίνεται για τους «αναπήρους» απόρθητο φρούριο! Γήπεδα, πανεπιστήμια, θέατρα, κινηματογράφοι, βιβλιοθήκες όλοι οι δημόσιοι χώροι φτιάχτηκαν για όλους τους ανθρώπους, αλλά όχι για τους «ανάπηρους». Οι τελευταίοι μπορούν κάλλιστα να απολαμβάνουν ακίνητοι στο καροτσάκι τους τη συντροφιά της τηλεόρασης, μακριά από τον κόσμο και τη ζωή, αθέατοι πίσω από τις κουρτίνες των διαμερισμάτων ή πίσω από τα κάγκελα των υγειονομικών σταθμών...
Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι δίπλα στη σωματική συχνά αναπτύσσεται και μια ψυχική αναπηρία, και ότι ένα μεγάλο ποσοστό «αναπήρων» εμφανίζει έντονα ψυχοπαθολογικά συμπτώματα. Η πόλη, που σήμερα πολύ λίγο θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει ως ορθολογικά δομημένη, αναπαράγει την κυρίαρχη ηθική. Μια ηθική που επιβάλλει τον κάθετο διαχωρισμό και τα γκέτο, είτε πρόκειται για φοιτητές, είτε για τρελούς, είτε για «αναπήρους», απαγορεύοντας την οριζόντια επικοινωνία μεταξύ τους. Η «αναπηρία» συγκαλύπτεται και αυτό δείχνει ακριβώς την αδυναμία της εμπορευματικής κοινωνίας να παράγει εκείνη την αλληλεγγύη που είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση και αποδοχή της «αναπηρίας» ως μιαν άλλης μορφής κανονικότητα. Τα διάφορα ιδρύματα εξυπηρετούν τη μετάθεση της ευθύνης για την περίθαλψη των «αναπήρων», από το στενό οικογενειακό περιβάλλον, στο κράτος ή σε άλλους φορείς, ιδιωτικούς ή... θρησκευτικούς! Από την προσωπική σχέση μεταξύ συγγενών και φίλων, στην απρόσωπη υπαλληλική σχέση του κράτους. Οι «ανάπηροι» τελικά, στην καλύτερη περίπτωση, αντιμετωπίζονται ως αιώνιοι καταναλωτές προϊόντων ιατρικής και κοινωνικών παροχών...
Οι «ανάπηροι», σε έναν κόσμο που μετράει μόνο εμπορεύματα, είναι άχρηστα εμπορεύματα! Επιβάλλεται η διεκδίκηση ενός πλαισίου μεταβολής της δόμησης της σύγχρονης πόλης. Και είναι συγχρόνως απαραίτητο να κατανοηθεί ότι χρειάζεται η συμμετοχή όλων μας, γιατί όλοι μας φέρουμε ευθύνη για την περιθωριοποίησή τους. Τα άσυλα και τα ιδρύματα χτίζονται μακριά από μας, γιατί εμείς τους θεωρούμε παρείσακτους και τους διώχνουμε! Οι ανάπηροι εξορίζονται και αφορίζονται, μη τυχόν και τους δει κανένα μάτι και χαλάσει η όμορφη εικόνα μας... Η μόνη θέση που τους ταιριάζει είναι μια άκρη στο πεζοδρόμιο να εκλιπαρούν τον οβολό μας... Χρειάζεται να αναπτυχθούν σχέσεις αλληλεγγύης, που να υπαγορεύουν να βλέπουμε τους «αναπήρους» ως ανθρώπους που έχουν ανάγκη την κοινωνική συμπαράσταση και αλληλεγγύη, στο βαθμό που την έχουμε ανάγκη και εμείς εξάλλου, για να αναπτύξουν τις ικανότητές τους... Μέσα από τον ανάπηρο λάκκο των λεόντων...