Σαν να μην έφτανε η τεράστια καθυστέρηση που έχει σημειωθεί στην έναρξη της νέας προγραμματικής περιόδου, εμφανίζονται νέα εμπόδια, που όχι μόνο θα προκαλέσουν πρόσθετες καθυστερήσεις, αλλά και θα δυσχεράνουν την ομαλή εξέλιξη ακόμη και έργων που ήταν έτοιμα να ενταχθούν άμεσα. Ή όπως κατάλαβαν πολλοί φορείς και υπηρεσιακοί παράγοντες στην ημερίδα που διοργάνωσε προχθές η Περιφέρεια, ακόμη και έργα απόλυτα ώριμα, θα πρέπει να ελεγχθούν εκ νέου, από εξωτερικούς συμβούλους, έναντι αμοιβής που θα πρέπει τώρα, στο και πέντε του νέου πακέτου, να αναζητήσουν.
Εξαίρεση, οι μελέτες -μετρημένες στα δάκτυλα- που έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία τριάμισι χρόνια, οι οποίες και ανατέθηκαν με το καθεστώς του νόμου 3316/05. Σημειωτέον ότι ο μόνος φορέας που εδώ και λίγο διάστημα, μόλις στις αρχές Φεβρουαρίου, διαπίστωσε την αναγκαιότητα να «επικαιροποιήσει» τις μελέτες τους με νέο έλεγχο πληρότητας, όπως απαιτεί το Δ΄ ΚΠΣ, είναι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, που ήδη έχει ξεκινήσει τις σχετικές διαδικασίες για την ανάθεση.

«Έχουν έρθει τα πάνω-κάτω σε ό,τι ξέραμε και σε ό,τι προγραμματίζαμε», δηλώνει ο δήμαρχος Ευεργέτουλα, Μιχάλης Πολυπαθέλλης, απ’ τους πρώτους που αντιδρούν στα νέα δεδομένα. Και δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά όταν ο δήμος του έχει «ώριμες» δυο πολύ μεγάλες προτάσεις για το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013, που ξαφνικά έγιναν… άγουρες και δεν μπορούν να υποβληθούν αν δεν προηγηθεί νέος έλεγχος πληρότητας των μελετών, με απρόβλεπτο προς το παρόν, κόστος για το δήμο.

Όλες οι μελέτες
Σύμφωνα με την εγκύκλιο 30/2007 του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., οι μελέτες που έχουν ανατεθεί σε ιδιώτες μελετητές με τη διαδικασία του νόμου 716/1977, θα πρέπει να επανελεγχθούν προκειμένου να εξεταστεί η πληρότητά τους, πριν ενταχθούν σε πρόγραμμα του ΕΣΠΑ και δημοπρατηθούν τα αντίστοιχα έργα. Ο έλεγχος πληρότητας μπορεί να γίνει από εξωτερικούς συνεργάτες και εξαιρούνται απ’ αυτόν μόνο οι μελέτες που έχουν ανατεθεί με το νόμο Σουφλιά, τον 3316/2005.
Η εγκύκλιος του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. που μόλις προχθές το πρωί έγινε γνωστή στην πλειοψηφία των τοπικών φορέων, ανατρέπει τα όσα ήξεραν και σχεδίαζαν ως τώρα. Είναι ενδεικτικό για το μέγεθος του προβλήματος το γεγονός ότι απ’ το σύνολο των μελετών που έχει αναθέσει η Νομαρχία Λέσβου, ο φορέας με τα περισσότερα ώριμα έργα, μόνο μία έχει δημοπρατηθεί με το νέο νόμο ενώ όλες οι υπόλοιπες χρειάζεται να επανελεγχθούν.

Νέο πρόβλημα
«Το κουβεντιάζουμε σήμερα (σ.σ.: χθες) μεταξύ μας οι αυτοδιοικητικοί και οι συνεργάτες μας όλη μέρα το θέμα -ανέφερε ο κ. Πολυπαθέλλης- και το μόνο που μπορούμε να διαπιστώσουμε, είναι πως ανοίγει ένα καινούργιο και πολύ σοβαρό πρόβλημα. Για παράδειγμα αναφέρω, αν βγει πρόσκληση για τους βιολογικούς, πώς θα μπορέσω να προτείνω το ανάλογο έργο για το δήμο μου, προϋπολογισμού 13,5 εκατομμυρίων ευρώ, αν προηγουμένως δεν βρω κονδύλια, για να αναθέσω τον έλεγχο πληρότητας της μελέτης του; Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος και αναρωτιέμαι γιατί δεν μας προετοίμασαν έγκαιρα. Πού θα βρούμε κονδύλια για τους ελέγχους; Αλήθεια τι γίνεται σε άλλες περιφέρειες, που ήδη έχουν εντάξει ένα σωρό έργα; Εμείς θα πρέπει να τηρήσουμε στο ακέραιο το γράμμα του νόμου;».
Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης απ’ τα στελέχη της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής και του υπουργείου Οικονομίας, στην ημερίδα της Περιφέρειας, υπήρξαν διαμαρτυρίες και από υπηρεσίες του δημοσίου, όπως της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής ή ακόμη και την ΤΥΔΚ για τα νέα δεδομένα και κυρίως για το γεγονός ότι δεν είχαν ενημερωθεί οι φορείς.
«Όταν ο νομάρχης Παύλος Βογιατζής έθετε το ίδιο θέμα στο συμβούλιο της ΕΝΑΕ, στις αρχές του χρόνου, διαπιστώσαμε πως δεν ήταν γνωστό και στην υπόλοιπη Ελλάδα», σημείωσε ο αντινομάρχης Θεόδωρος Βαλσαμίδης, προσθέτοντας πως η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, απ’ το Φεβρουάριο του 2009, όταν και διαπίστωσε την αναγκαιότητα ανάθεσης του ελέγχου των μελετών σε Τεχνικούς Συμβούλους, άρχισε να οργανώνει το πώς θα γίνει αυτή η διαδικασία, ενώ ενημέρωσε σχετικά και το Νομαρχιακό Συμβούλιο για τα καινούργια δεδομένα. Βέβαια η Νομαρχία έχει και τα οικονομικά μέσα (Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους) αλλά και τις υπηρεσίες για να μεθοδεύσει τη σε σύντομο χρόνο ανάθεση των μελετών σε εξωτερικούς συμβούλους.
Οι δήμοι -και κυρίως εκείνοι που έχουν μεγάλα έργα ώριμα, όπως για παράδειγμα ο βιολογικός της Νέας Κούταλης- θα πρέπει εκτός όλων των άλλων προβλημάτων, όπως το ποιος φορέας θα υλοποιήσει για λογαριασμό τους το έργο, να βρουν και πόρους για τον έλεγχο της μελέτης.

Γιάννης Λέκκας
«Όπου μπορούμε, θα βοηθήσουμε…»

Η Περιφέρεια, σύμφωνα με το γενικό γραμματέα Γιάννη Λέκκα, «απ’ το τέλος του 2007 είχαμε ενημερώσει τους φορείς για την ανάγκη ελέγχου πληρότητας των μελετών». Ο ίδιος αναφέρει ότι έστω και τώρα οι δήμοι θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τα υπόλοιπα -ή τροποποιήσεις- του ΘΗΣΕΑΣ, για να αναθέσουν τις μελέτες σε εξωτερικούς συμβούλους, ή να βρουν κονδύλια απ’ άλλους πόρους.
Διευκρινίζοντας ότι δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη δυνατότητα απ’ την πλευρά της Περιφέρειας για να χρηματοδοτηθούν αυτές οι διαδικασίες (π.χ. τεχνική βοήθεια ΠΕΠ) ο κ. Λέκκας υπογράμμισε ότι «όπως πάντα, εμείς όπου μπορούμε, θα βοηθήσουμε τους φορείς. Και πάλι εδώ είμαστε».