Εμπρός Εβδομαδίαια Εφημερίδα Νομού Λέσβου - Γυμνασιάρχου Ολυμπίου 4 - Mυτιλήνη - 81100
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Απαγορεύεται η αναπαραγωγή με οποιονδήποτε τρόπο.
Από τις αρχές του φθινοπώρου στα μέσα ενημέρωσης, τοπικά και κεντρικά, γινόταν συνεχής αναφορά στη μεγάλη τάση για αποχή από τις εκλογές, στην αδιευκρίνιστη ψήφο και στο άκυρο/λευκό που δήλωναν πολλοί ότι πρόκειται να ψηφίσουν. Η αλήθεια είναι ότι οι κεντρικοί τηλεοπτικοί σταθμοί έκαναν ό,τι μπορούσαν για να υπερπροβάλουν αυτή την τάση των ψηφοφόρων, παρά το ότι οι δημοσκοπήσεις σε πολλές περιπτώσεις κινδυνεύουν να κάνουν μεγάλα λάθη. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί να πει κανείς ότι δεν είναι ισχυρό ένα κάποιο ρεύμα μεταξύ των ψηφοφόρων υπέρ της αποχής και υπέρ του λευκού/άκυρου.
Μελετήσαμε τα εκλογικά αποτελέσματα στο Νομό Λέσβου, όπως αυτά καταγράφονται στην ιστοσελίδα της Νομαρχίας, σε οκτώ εκλογικές αναμετρήσεις από το 2004 μέχρι σήμερα. Παρά το ότι υπάρχουν συνεχή σκαμπανεβάσματα από εκλογή σε εκλογή, είναι φανερό ότι υπάρχει μια μεσο-μακροχρόνια τάση μείωσης του αριθμού εκείνων που ψηφίζουν και ταυτόχρονα μια γενικότερη τάση - αν και δείχνει να είναι μικρότερη - αύξησης εκείνων που ψηφίζουν άκυρο ή λευκό.
«Ελληνικά παράδοξα»
Πόση είναι η αποχή στο νομό μας; Είναι οξύμωρο, την ώρα που έχουμε αναλυτική καταγραφή των εκλογικών αποτελεσμάτων, να μην μπορούμε να υπολογίσουμε ποιο είναι το ποσοστό της αποχής από τις εκλογές. Είναι κι αυτό ένα από τα ελληνικά παράδοξα. Διότι στους εκλογικούς καταλόγους παραμένουν εγγεγραμμένοι πολλοί άνθρωποι που έχουν αποβιώσει εδώ και χρόνια, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται μια πλασματική εικόνα.
Για παράδειγμα, στις βουλευτικές εκλογές τού 2004 το εκλογικό σώμα του Νομού μας (Λέσβος, Λήμνος και Άι-Στράτης) αποτελούνταν από 143.335 ψηφοφόρους. Όμως, ο πληθυσμός του Νομού, με βάση την απογραφή τού 2001, δεν ξεπερνάει τα 106.000 άτομα. Όταν σε ένα πληθυσμό 106.000 ατόμων ψηφίζουν στις εκλογές 82.157, σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για αποχή από τις εκλογές. Ή, ορθότερα, η αποχή ήταν εξαιρετικά περιορισμένη έως μηδαμινή. Διότι στους 106.000 κατοίκους πρέπει να συνεκτιμήσουμε πως περιλαμβάνονται οι πολίτες ηλικίας κάτω των 18 ετών, που δεν έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν, και οι υπερήλικες πολίτες, που δεν είναι υποχρεωμένοι να ψηφίσουν. Ακόμα, εκείνοι που για λόγους υγείας, εργασίας, σπουδών ή άλλους λόγους δεν μπορούν να ψηφίσουν. Συνεπώς, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η συμμετοχή 82.000 ψηφοφόρων σε μια εκλογική διαδικασία προσεγγίζει το 100% του εκλογικού σώματος.
Πραγματικά νούμερα
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, μπορούμε να προσεγγίσουμε το πραγματικό μέγεθος της αποχής στις αυτοδιοικητικές εκλογές της 7ης και 14ης Νοέμβρη. Στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών, οι ψηφοφόροι που πήγαν στην κάλπη ήταν 60.642. Δηλαδή, πάνω από ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους που ψήφισαν στις βουλευτικές εκλογές τού 2004, δεν ψήφισαν στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου - ποσοστό 26%. Αν, λοιπόν, η αποχή το 2004 ήταν 5%, τώρα πρέπει να έφθασε στο 31%. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο ποσοστό.
Το ποσοστό αυτό τη δεύτερη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών αυξήθηκε, καθώς η συμμετοχή έπεσε στους 53.315 ψηφοφόρους. Δηλαδή, το ποσοστό της αποχής φθάνει στο 35% και προσθέτοντας το αρχικό 5% που κατ’ εκτίμηση υπολογίσαμε, βλέπουμε ότι η αποχή ανήλθε στο 40%.
Αν τώρα σε αυτούς συνυπολογίσουμε και τους 5.433 ψηφοφόρους που επέλεξαν να ψηφίσουν άκυρο ή λευκό την πρώτη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών, διαμορφώνεται ένα σώμα που αντιστοιχεί στο 42% των ψηφοφόρων των βουλευτικών εκλογών τού 2004. Τη δεύτερη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 48%.
Η συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές που διεξήχθηκαν στις 7 και τις 14 Νοεμβρίου ήταν σημαντικά πολύ μεγαλύτερη από τις περιφερειακές εκλογές.
Ορισμένοι από τους λόγους που συνέβη αυτό είναι:
- Οι αιρετές περιφέρειες είναι νέα όργανα, που κανείς δε γνωρίζει το ρόλο και τις αρμοδιότητες που θα έχουν.
- Στις δημοτικές εκλογές συμμετέχουν πάρα πολλοί υποψήφιοι, οι οποίοι εκ των πραγμάτων παρακινούν ο καθένας δεκάδες ψηφοφόρους να τους ψηφίσει.
Άκυρο/λευκό «δαγκωτό»
Ανάμεσα στα άκυρα ψηφοδέλτια του πρώτου γύρου υπάρχουν πάρα πολλά που βγήκαν άκυρα από λάθη των ψηφοφόρων κατά τη σταυροδοσία. Στη δεύτερη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών τα 6.268 άκυρα και λευκά ψηφοδέλτια ήταν πολύ περισσότερο συνειδητά.
Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι «γραμμή» για άκυρο και λευκό έδωσε το Κ.Κ.Ε.. Την ίδια επιλογή έκανε και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, δίνοντας όμως ως επιλογή και την αποχή, αφού η θέση ήταν: «δεν επιλέγουμε κανέναν από τους διαχειριστές της αντιλαϊκής πολιτικής». Προς το λευκό, το άκυρο και την αποχή έκλειναν και ορισμένες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, αν και η επίσημη θέση των συνδυασμών που στήριξε στο Δήμο και την Περιφέρεια ήταν «ψήφος κατά συνείδηση».
Όμως, σίγουρα δεν ήταν μόνο αριστεροί εκείνοι που επέλεξαν να πάνε και τη δεύτερη Κυριακή στην κάλπη και να ψηφίσουν άκυρο/λευκό, την ώρα που κάλλιστα μπορούσαν να επιλέξουν μια ωραία εκδρομή στις εξοχές της Λέσβου και της Λήμνου για να χαρούν το μικρό καλοκαιράκι του φετινού Νοέμβρη.
Επί των ψηφισάντων τα άκυρα και τα λευκά της δεύτερης Κυριακής αντιστοιχούσαν στο 12%, ποσοστό τεράστιο, που θα μπορούσε να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα αν κατευθυνόταν υπέρ του ενός εκ των δύο υποψηφίων. Το αντίστοιχο ποσοστό στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών ήταν 9%.
Δεδομένου ότι σε απόλυτο αριθμό ψήφων στον πρώτο γύρο των εκλογών οι συνδυασμοί που στηρίχθηκαν από Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, Κ.Κ.Ε. και ΣΥΡΙΖΑ μέτρησαν απώλειες ψήφων, τα άκυρα και τα λευκά δίνουν ένα πολύ πιο σαφές πολιτικό μήνυμα. Πρώτα δηλώνει μια σαφή αποστοίχιση από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα, αλλά και μια άρνηση αποδοχής των πολιτικών προτάσεων των μικρότερων κομμάτων.
Πέραν αυτού, αυτή η πολιτική επιλογή εκφράζει και τη γενικότερη αποστασιοποίηση από τη συμμετοχή στα κοινά.
Σωτήρης Χτούρης, καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Όταν η πολιτική αφορά τους «ειδικούς»
Σχολιάζοντας το φαινόμενο της αποχής από τις εκλογές, αλλά και της ψήφου με άκυρο και λευκό, ο καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Σωτήρης Χτούρης μάς διευκρίνισε ότι η αποχή είναι ένα φαινόμενο των δυτικών κοινωνιών, καθώς όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι η πολιτική είναι ένα ζήτημα που αφορά κάποιους «ειδικούς» και παράλληλα είναι ένα είδος αλλοτρίωσης που βιώνουν πολίτες στις χώρες μας. Πολλοί θεωρούν ότι η πολιτική δεν τους αφορά, τους είναι κάτι άχρηστο, και για αυτό προτιμούν να πιουν έναν καφέ αντί να περιμένουν σε μια ουρά για μισή ώρα προκειμένου να ψηφίσουν. Φυσικά η αποχή από τις εκλογές δεν έχει κάθε φορά τα ίδια κίνητρα. Ειδικά αυτήν την περίοδο, που οι Έλληνες νιώθουν αλλοτριωμένοι και απαλλοτριωμένοι, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο κ. Χτούρης.
Η επιλογή της λευκής ψήφου είναι πιο πολιτικοποιημένη στάση, σημαίνει ότι ο ψηφοφόρος δε συμφωνεί με κανέναν από τους υποψηφίους που έχει να επιλέξει.
Η Λήμνος πρώτη σε αποχή
Στην πρώτη θέση πανελλαδικά βρίσκεται το ποσοστό αποχής στη Λήμνο, που έφτασε το 72,74%. Από τη μία οι ετεροχρονισμένοι εκλογικοί κατάλογοι, από την άλλη η μικρή μετακίνηση των ετεροδημοτών, καθώς και η μεγάλη απροθυμία των πολιτών της Λήμνου να προσέλθουν στις κάλπες, έφεραν σε πολύ υψηλά ποσοστά την αποχή στη Λήμνο. Αν στέλνει ή όχι το μεγάλο νούμερο της αποχής ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα, οφείλουν να το εξετάσουν οι ενδιαφερόμενοι συμμετέχοντες στις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Α.Σπυ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΨΗΦΟΙ ΑΚΥΡΑ / ΛΕΥΚΑ
Μελετήσαμε τα εκλογικά αποτελέσματα στο Νομό Λέσβου, όπως αυτά καταγράφονται στην ιστοσελίδα της Νομαρχίας, σε οκτώ εκλογικές αναμετρήσεις από το 2004 μέχρι σήμερα. Παρά το ότι υπάρχουν συνεχή σκαμπανεβάσματα από εκλογή σε εκλογή, είναι φανερό ότι υπάρχει μια μεσο-μακροχρόνια τάση μείωσης του αριθμού εκείνων που ψηφίζουν και ταυτόχρονα μια γενικότερη τάση - αν και δείχνει να είναι μικρότερη - αύξησης εκείνων που ψηφίζουν άκυρο ή λευκό.
«Ελληνικά παράδοξα»
Πόση είναι η αποχή στο νομό μας; Είναι οξύμωρο, την ώρα που έχουμε αναλυτική καταγραφή των εκλογικών αποτελεσμάτων, να μην μπορούμε να υπολογίσουμε ποιο είναι το ποσοστό της αποχής από τις εκλογές. Είναι κι αυτό ένα από τα ελληνικά παράδοξα. Διότι στους εκλογικούς καταλόγους παραμένουν εγγεγραμμένοι πολλοί άνθρωποι που έχουν αποβιώσει εδώ και χρόνια, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται μια πλασματική εικόνα.
Για παράδειγμα, στις βουλευτικές εκλογές τού 2004 το εκλογικό σώμα του Νομού μας (Λέσβος, Λήμνος και Άι-Στράτης) αποτελούνταν από 143.335 ψηφοφόρους. Όμως, ο πληθυσμός του Νομού, με βάση την απογραφή τού 2001, δεν ξεπερνάει τα 106.000 άτομα. Όταν σε ένα πληθυσμό 106.000 ατόμων ψηφίζουν στις εκλογές 82.157, σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για αποχή από τις εκλογές. Ή, ορθότερα, η αποχή ήταν εξαιρετικά περιορισμένη έως μηδαμινή. Διότι στους 106.000 κατοίκους πρέπει να συνεκτιμήσουμε πως περιλαμβάνονται οι πολίτες ηλικίας κάτω των 18 ετών, που δεν έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν, και οι υπερήλικες πολίτες, που δεν είναι υποχρεωμένοι να ψηφίσουν. Ακόμα, εκείνοι που για λόγους υγείας, εργασίας, σπουδών ή άλλους λόγους δεν μπορούν να ψηφίσουν. Συνεπώς, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι η συμμετοχή 82.000 ψηφοφόρων σε μια εκλογική διαδικασία προσεγγίζει το 100% του εκλογικού σώματος.
Πραγματικά νούμερα
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, μπορούμε να προσεγγίσουμε το πραγματικό μέγεθος της αποχής στις αυτοδιοικητικές εκλογές της 7ης και 14ης Νοέμβρη. Στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών, οι ψηφοφόροι που πήγαν στην κάλπη ήταν 60.642. Δηλαδή, πάνω από ένας στους τέσσερις ψηφοφόρους που ψήφισαν στις βουλευτικές εκλογές τού 2004, δεν ψήφισαν στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου - ποσοστό 26%. Αν, λοιπόν, η αποχή το 2004 ήταν 5%, τώρα πρέπει να έφθασε στο 31%. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο ποσοστό.
Το ποσοστό αυτό τη δεύτερη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών αυξήθηκε, καθώς η συμμετοχή έπεσε στους 53.315 ψηφοφόρους. Δηλαδή, το ποσοστό της αποχής φθάνει στο 35% και προσθέτοντας το αρχικό 5% που κατ’ εκτίμηση υπολογίσαμε, βλέπουμε ότι η αποχή ανήλθε στο 40%.
Αν τώρα σε αυτούς συνυπολογίσουμε και τους 5.433 ψηφοφόρους που επέλεξαν να ψηφίσουν άκυρο ή λευκό την πρώτη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών, διαμορφώνεται ένα σώμα που αντιστοιχεί στο 42% των ψηφοφόρων των βουλευτικών εκλογών τού 2004. Τη δεύτερη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 48%.
Η συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές που διεξήχθηκαν στις 7 και τις 14 Νοεμβρίου ήταν σημαντικά πολύ μεγαλύτερη από τις περιφερειακές εκλογές.
Ορισμένοι από τους λόγους που συνέβη αυτό είναι:
- Οι αιρετές περιφέρειες είναι νέα όργανα, που κανείς δε γνωρίζει το ρόλο και τις αρμοδιότητες που θα έχουν.
- Στις δημοτικές εκλογές συμμετέχουν πάρα πολλοί υποψήφιοι, οι οποίοι εκ των πραγμάτων παρακινούν ο καθένας δεκάδες ψηφοφόρους να τους ψηφίσει.
Άκυρο/λευκό «δαγκωτό»
Ανάμεσα στα άκυρα ψηφοδέλτια του πρώτου γύρου υπάρχουν πάρα πολλά που βγήκαν άκυρα από λάθη των ψηφοφόρων κατά τη σταυροδοσία. Στη δεύτερη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών τα 6.268 άκυρα και λευκά ψηφοδέλτια ήταν πολύ περισσότερο συνειδητά.
Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι «γραμμή» για άκυρο και λευκό έδωσε το Κ.Κ.Ε.. Την ίδια επιλογή έκανε και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, δίνοντας όμως ως επιλογή και την αποχή, αφού η θέση ήταν: «δεν επιλέγουμε κανέναν από τους διαχειριστές της αντιλαϊκής πολιτικής». Προς το λευκό, το άκυρο και την αποχή έκλειναν και ορισμένες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ, αν και η επίσημη θέση των συνδυασμών που στήριξε στο Δήμο και την Περιφέρεια ήταν «ψήφος κατά συνείδηση».
Όμως, σίγουρα δεν ήταν μόνο αριστεροί εκείνοι που επέλεξαν να πάνε και τη δεύτερη Κυριακή στην κάλπη και να ψηφίσουν άκυρο/λευκό, την ώρα που κάλλιστα μπορούσαν να επιλέξουν μια ωραία εκδρομή στις εξοχές της Λέσβου και της Λήμνου για να χαρούν το μικρό καλοκαιράκι του φετινού Νοέμβρη.
Επί των ψηφισάντων τα άκυρα και τα λευκά της δεύτερης Κυριακής αντιστοιχούσαν στο 12%, ποσοστό τεράστιο, που θα μπορούσε να ανατρέψει το εκλογικό αποτέλεσμα αν κατευθυνόταν υπέρ του ενός εκ των δύο υποψηφίων. Το αντίστοιχο ποσοστό στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών ήταν 9%.
Δεδομένου ότι σε απόλυτο αριθμό ψήφων στον πρώτο γύρο των εκλογών οι συνδυασμοί που στηρίχθηκαν από Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, Κ.Κ.Ε. και ΣΥΡΙΖΑ μέτρησαν απώλειες ψήφων, τα άκυρα και τα λευκά δίνουν ένα πολύ πιο σαφές πολιτικό μήνυμα. Πρώτα δηλώνει μια σαφή αποστοίχιση από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα, αλλά και μια άρνηση αποδοχής των πολιτικών προτάσεων των μικρότερων κομμάτων.
Πέραν αυτού, αυτή η πολιτική επιλογή εκφράζει και τη γενικότερη αποστασιοποίηση από τη συμμετοχή στα κοινά.
Σωτήρης Χτούρης, καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Όταν η πολιτική αφορά τους «ειδικούς»
Σχολιάζοντας το φαινόμενο της αποχής από τις εκλογές, αλλά και της ψήφου με άκυρο και λευκό, ο καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Σωτήρης Χτούρης μάς διευκρίνισε ότι η αποχή είναι ένα φαινόμενο των δυτικών κοινωνιών, καθώς όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι η πολιτική είναι ένα ζήτημα που αφορά κάποιους «ειδικούς» και παράλληλα είναι ένα είδος αλλοτρίωσης που βιώνουν πολίτες στις χώρες μας. Πολλοί θεωρούν ότι η πολιτική δεν τους αφορά, τους είναι κάτι άχρηστο, και για αυτό προτιμούν να πιουν έναν καφέ αντί να περιμένουν σε μια ουρά για μισή ώρα προκειμένου να ψηφίσουν. Φυσικά η αποχή από τις εκλογές δεν έχει κάθε φορά τα ίδια κίνητρα. Ειδικά αυτήν την περίοδο, που οι Έλληνες νιώθουν αλλοτριωμένοι και απαλλοτριωμένοι, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο κ. Χτούρης.
Η επιλογή της λευκής ψήφου είναι πιο πολιτικοποιημένη στάση, σημαίνει ότι ο ψηφοφόρος δε συμφωνεί με κανέναν από τους υποψηφίους που έχει να επιλέξει.
Η Λήμνος πρώτη σε αποχή
Στην πρώτη θέση πανελλαδικά βρίσκεται το ποσοστό αποχής στη Λήμνο, που έφτασε το 72,74%. Από τη μία οι ετεροχρονισμένοι εκλογικοί κατάλογοι, από την άλλη η μικρή μετακίνηση των ετεροδημοτών, καθώς και η μεγάλη απροθυμία των πολιτών της Λήμνου να προσέλθουν στις κάλπες, έφεραν σε πολύ υψηλά ποσοστά την αποχή στη Λήμνο. Αν στέλνει ή όχι το μεγάλο νούμερο της αποχής ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα, οφείλουν να το εξετάσουν οι ενδιαφερόμενοι συμμετέχοντες στις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Α.Σπυ
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΨΗΦΟΙ ΑΚΥΡΑ / ΛΕΥΚΑ