Με το μήνυμα: «Για έναν καλύτερο κόσμο στα χέρια μας» έληξε την Κυριακή 3 Οκτωβρίου, στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις). Ένα σημαντικό και πολύ ενδιαφέρον πολιτιστικό γεγονός, που η δροσερή του αύρα βοήθησε να ξεσυννεφιάσει για λίγο η δύσκολη καθημερινότητά μας. Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του υπουργείου Εξωτερικών, του υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και την υποστήριξη των πρεσβειών Αργεντινής, Βενεζουέλας, Βραζιλίας, Κούβας, Ισπανίας, Μεξικού, Ουρουγουάης, Παναμά, Περού, Πορτογαλίας, Χιλής και του προξενείου της Κολομβίας.
Στις πέντε ημέρες που διήρκεσε το λογοτεχνικό αυτό γεγονός, προσέφερε ένα πλούσιο φάσμα δραστηριοτήτων, επικεντρωμένων, ως επί το πλείστον, στην ισπανική και λατινοαμερικανική λογοτεχνία. Όλοι ξέρουμε πως οι χώρες της Ιβηρικής και της Λατινικής Αμερικής είναι πολύ αγαπητές στην Ελλάδα, αλλά οι γνώσεις που υπάρχουν γι’ αυτές είναι αποσπασματικές. Τανγκό, σάλσα, φλαμένκο, τεκίλα, αμόρ, Λόρκα, Νερούντα, Μπολίβαρ, Πεσσόα, Μπόρχες, Σαραμάγκου, Γκαρσία Μάρκες, λέξεις γνωστές κι ονόματα πασίγνωστα! Όμως το ευρύ κοινό, μέχρι πρόσφατα, δεν είχε ένα κοινό πλαίσιο αναφοράς ικανό να συνδέσει όλες τις εκφάνσεις του μεγάλου ιβηροαμερικανικού πολιτισμού, από την ιστορία μέχρι το χορό, από την ποίηση μέχρι τη μουσική, από το μυθιστόρημα μέχρι τη ζωγραφική, από το μύθο μέχρι τη γαστρονομία.
Πολλά μάς είπαν και πολλά ακούσαμε για λογοτεχνία με ομιλίες, συζητήσεις, εργαστήρια, στρογγυλά τραπέζια, παρουσιάσεις βιβλίων. Για ιστορία με διαλέξεις και ντοκυμαντέρ. Πλαστικές τέχνες με εκθέσεις εικονογραφίας, ζωγραφικής και γελοιογραφίας. Μουσική με παραδοσιακούς και λαϊκούς χορούς, συναυλίες και εμφανίσεις τραγουδιστών και DJs. Κοινωνικά θέματα, θέατρο, μετάφραση, ακόμα και γαστρονομία με λιχουδιές, μεζέδες και ποτά από τις συμμετέχουσες χώρες. Επίσης, δραστηριότητες που απευθύνονταν σε μικρά παιδιά, όπως εργαστήρια, αφηγήσεις παραμυθιών, κουκλοθέατρο...
Καλεσμένος, μεταξύ άλλων, κι εγώ, πήρα μέρος την τελευταία μέρα στο στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Οι Έλληνες στη Λατινική Αμερική». Η αναφορά μου, φυσικά, για τους Έλληνες της Βενεζουέλας, μιας και για πολλά χρόνια έζησα σ’ αυτήν τη χώρα. Άλλοι, πριν από μένα, μίλησαν για τους Έλληνες της Ουρουγουάης, της Αργεντινής, της Βραζιλίας και του Παναμά. Χαρακτηριστικά θέλω να σταθώ σε δυο στιγμές.



Η μία, προς το τέλος της παρέμβασής μου, όταν στην ερώτηση του συντονιστή για τους ανθρώπους της Βενεζουέλας σε κάποιο σημείο ξέσπασα, κάνοντας τη σύγκριση μεταξύ ενός εύθυμου λαού με σεβασμό και ευγενικά αισθήματα εκεί, σε αντίθεση με τους τωρινούς αγέλαστους και αγενείς Νεοέλληνες εδώ. Άνθρωποι που σήμερα καμμιά σχέση δεν έχουν με εκείνους που άφησα και ήξερα από τότε που έφυγα… Προς στιγμή, ένιωσα να ξεπερνώ τα όρια, πιστεύοντας πως το ξέσπασμά μου θα μπορούσε να παρεξηγηθεί. Κι ας έλεγα την αλήθεια… Ζήτησα συγγνώμη μήπως και έθιγα κάποιους, όμως κάποιες φωνές από το ακροατήριο με ενθάρρυναν, δείχνοντας πως συμφωνούσαν μαζί μου. Στο τέλος μερικοί δε δίστασαν να μου το επιβεβαιώσουν και προσωπικά.
Η άλλη, ήταν στην έξοδο, όταν με τη γυναίκα μου και δυο - τρεις φίλους, αποτραβηγμένοι, συζητούσαμε και είδα απέναντί μου μια νέα κοπέλα να με κοιτά σα να ήθελε να μου μιλήσει. Μου έκαναν εντύπωση τα μάτια της. Κάποια στιγμή ζήτησε δειλά συγγνώμη και χαμηλόφωνα μου έκανε μια ερώτηση που με εξέπληξε: «Νομίζετε πως υπάρχει δυνατότητα να βρω δουλειά στη Βενεζουέλα;» Την κοίταξα με απορία και τη ρώτησα: «Μα γιατί στη Βενεζουέλα;» «Έχω δυο πτυχία, μιλάω και ισπανικά, αυτό που θέλω είναι να φύγω από εδώ», μου απάντησε. Φυσικά την απέτρεψα κι ένιωσα σα να της έκοβα τα φτερά. Της εξήγησα πολλά τα οποία δικαιολογούσαν το γιατί δε συμφωνούσα. Της μιλούσα με τη ματιά μου καρφωμένη στα μελιά της μάτια που δε θα τα ξεχάσω ποτέ, γιατί στο βάθος τους καθρεφτίζονταν η λαχτάρα, η απελπισία, η θλίψη, η αγωνία και η απόγνωση των νέων να φύγουν…