Κοντά ένα εκατομμύριο ευρώ κόστισε η ανάδειξη και οργάνωση του ιερού των Μέσσων, ενός απ’ τα πλέον αξιόλογα μνημεία του νησιού, απ’ τους λίγους - αν όχι ο μοναδικός - διαμορφωμένους επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους. Αυτό το μνημείο το τελευταίο διάστημα παρουσιάζει σε πολύ μεγάλο τμήμα του την αντιαισθητική εικόνα της όψης του «μαδημένου», προκαλώντας την αίσθηση στους επισκέπτες ότι έχει αρχίσει ήδη να καταστρέφεται. Η έφορος της Κ  Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων διαβεβαιώνει πως δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος ανησυχίας, αφού αυτός είναι και ο ρόλος του υλικού με το οποίο κι έχουν επικαλυφθεί τα αρχαία τμήματα· να τα προστατεύει. Να καταστρέφεται το πρόσθετο υλικό αντί για το μνημείο.

Η συντήρηση του μνημείου γίνεται σχεδόν σε ετήσια βάση, με τη συμπλήρωση του αδρανούς υλικού που έχει φύγει όλο το προηγούμενο διάστημα. Ήδη, σύμφωνα με την έφορο Όλγα Φιλανιώτου, έχει κληθεί και προγραμματίζεται τις επόμενες μέρες να έρθει στη Λέσβο ο διευθυντής Συντήρησης Αρχαίων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, για να «ανανεωθεί» η προστασία του χώρου. Οι επισκέπτες, όμως, του καλοκαιριού προς το παρόν βλέπουν ένα αντιαισθητικό… μαδημένο αρχαίο μνημείο!

Προστατευτικό «κάλυμμα»
Η ανάδειξη και η οργάνωση του αρχαιολογικού χώρου του ιερού των Μέσσων στη Λέσβο εντάχθηκε τον Ιούνιο του 2002 στο ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου και ήταν ένα απ’ τα πρώτα έργα που ολοκληρώθηκαν στο Γ΄ Κ.Π.Σ. σε όλη τη Λέσβο. Υλοποιήθηκε από την Κ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων και ολοκληρώθηκε σε διάστημα περίπου τριών χρόνων, με κόστος 880.410 ευρώ.
Την ίδια μέρα, με λίγο μικρότερο προϋπολογισμό, εντάχθηκε, ομοίως με τελικό δικαιούχο την Κ΄ ΕΠΚΑ, και το έργο της ανάδειξης και αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου της Ηφαιστίας Μούδρου.
Όπως αναφέρει το υπουργείο Πολιτισμού για το μνημείο της Λέσβου, «πρόκειται για ιερό πιθανόν αφιερωμένο στη Λεσβιακή Τριάδα (Ζευς, Διόνυσος, Ήρα), μολονότι η θεωρία ότι ήταν αφιερωμένο στην Αφροδίτη βρίσκει πολλούς υποστηρικτές. Η λατρεία εκεί είχε παλλεσβιακό χαρακτήρα ήδη από τα αρχαϊκά χρόνια. Οι φιλολογικές μαρτυρίες (Αλκαίος, Σαπφώ) αναφέρονται σε “τέμενος μέγα ξύνον” και από επιγραφικές μαρτυρίες γνωρίζουμε ότι το ιερό αποτελούσε έδρα του κοινού των λεσβιακών πόλεων. Στον πυρήνα του αρχαιολογικού χώρου βρίσκεται ο ιωνικός ψευδοδίπτερος ναός του 4ου αι. π.Χ., διαστάσεων 45 Χ 26 μ., μοναδικό μνημείο αυτού του τύπου στον ελλαδικό χώρο.»
Η πρώτη σχεδιαστική τεκμηρίωση οφείλεται στον Koldewey, ενώ ο καθαρισμός, η φύλαξη και η ανάδειξη του χώρου, που άρχισαν το 1967, οφείλονται στην Κ΄ ΕΠΚΑ.
Τα έργα ανάδειξης κι οργάνωσης που χρηματοδοτήθηκαν απ’ το ΠΕΠ, περιελάμβαναν την περίφραξη του απαλλοτριωθέντος χώρου, τη δημιουργία πάρκινγκ, αλλά και τη δημιουργία ημιυπαίθριου εκθεσιακού χώρου, καθώς και διαδρομών από ξύλο για τις ανάγκες άνετης πρόσβασης των επισκεπτών στον ημιυπαίθριο μουσειακό χώρο με τα αρχιτεκτονικά μέλη του ναού και στο υπαίθριο αμφιθέατρο εκδηλώσεων.


Χαρακτηριστικό τμήμα του δαπέδου του αρχαίου ναού

«Έντυσαν» το μνημείο
Μία απ’ τις παρεμβάσεις που έγιναν αφορούσε στο «ντύσιμο» του μνημείου με πλαστικό πλέγμα, το οποίο και καλύφθηκε από αδρανές υλικό.
Το υλικό αυτό, όπως ανέφερε η κ. Φιλανιώτου, έχει ως αποστολή την προστασία των αρχαίων μελών, αφού φθείρεται αυτό αντί για εκείνα. «Είναι κατανοητό», επισήμανε η αρχαιολόγος, «πως δημιουργείται ένα ζήτημα εικόνας, αφού ο χώρος γίνεται αντιαισθητικός. Για αυτό και σε τακτά χρονικά διαστήματα, το αργότερο ανά διετία, γίνεται, με μικρό κόστος, συντήρηση του μνημείου, διαδικασία που έχουμε προγραμματίσει για το επόμενο διάστημα.»
Η κ. Φιλανιώτου ανέφερε πως και πέρυσι είχε γίνει το ίδιο, αφού όχι μόνο για το συγκεκριμένο αλλά και για άλλα «ανοιχτά» μνημεία η συντήρηση αποτελεί μία διαρκώς απαραίτητη για την προστασία τους διαδικασία.