Σε ένα στενό πάνω στον κεντρικό δρόμο της Ερμού βρίσκεται, όπως είναι γνωστό, η Καθολική Εκκλησία των Φραγκισκανών της Μυτιλήνης. Πέρα από τη σημαντική συμβολή της στην ιστορία των Καθολικών πιστών και την πολυπολιτισμικότητα του νησιού, αποτελούσε έως το 1990, όπως το «Ε» αποκάλυψε τον περασμένο Φεβρουάριο, το χώρο όπου στεγάζονταν τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου, όταν ακόμη ο χώρος λειτουργούσε ως μοναστήρι των Φραγκισκανών. Σήμερα, μετά από προσπάθειες του Σεβασμιώτατου Νικολάου Αρχιεπισκόπου των νήσων Νάξου, Τήνου, Άνδρου και Μυκόνου, αποστολικού τοποτηρητή της Καθολικής Επισκοπής Χίου και μητροπολίτη Παντός Αιγαίου, τα λείψανα του αγίου βρίσκονται στην Αρχιεπισκοπή και είναι έτοιμα να επιστρέψουν και πάλι στην πόλη της Μυτιλήνης. Έχοντας, ωστόσο, να αντιμετωπίσουν ένα πολύ σημαντικό εμπόδιο: την αδυναμία φιλοξενίας τους στο χώρο της εκκλησίας, η οποία έχει υποστεί σοβαρές ζημιές και χρήζει άμεσης προστασίας και ανακαίνισης. Αλλά προπάντων χρήζει του σεβασμού των γειτόνων επιχειρηματιών και φυσικά όσων είναι υπεύθυνοι για την τήρηση κανόνων καθαριότητας και αστυνόμευσης ενός χώρου που, αν μη τι άλλο, αποτελεί μνημείο.

Στις 14 του περασμένου Φεβρουαρίου, έκπληκτη η κοινή γνώμη της Μυτιλήνης ενημερώθηκε από τις σελίδες του «Ε» ότι τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου βρίσκονταν μέχρι το 1990 μέσα στην Καθολική εκκλησία της Μυτιλήνης, τη γνωστή σε όλους μας «Φραγκοκλησιά» στην οδό Ερμού, κάτω από την Αγία Τράπεζα. Όπως αποκαλύφθηκε, το 1990 μεταφέρθηκαν από τον τότε εφημέριο της Καθολικής Εκκλησίας της Μυτιλήνης Φραγκισκανό μοναχό, π. Τορκουάτο Μορίνι, μια και ελλείψει πληρώματος της Εκκλησίας δε διέμενε πια στο νησί, αλλά στην Αθήνα και περιστασιακά εξυπηρετούσε και τη Μυτιλήνη. Κάποια τμήματα από αυτά τα λείψανα τοποθετήθηκαν στο παρεκκλήσι του Τάγματος των Καπουτσίνων, το αφιερωμένο στους Αγίους Φραγκίσκο και Κλάρα, στην οδό Γκυϊλφόρδου 7 στην πλατεία Βικτωρίας στην Αθήνα και κάποια άλλα λέγεται πως στάλθηκαν στην έδρα της Καθολικής Εκκλησίας στη Ρώμη.
Ο Αρχιεπίσκοπος Νικόλαος, ο οποίος ανέλαβε τη θέση του το 1993, βλέποντας ότι η Καθολική Κοινότητα της Μυτιλήνης είχε κυριολεκτικά ξαναζωντανέψει, θεώρησε σωστό να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες, προκειμένου τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου να επιστρέψουν στο νησί. Το Φεβρουάριο που μας πέρασε και ως απόρροια των δημοσιευμάτων υπήρξε θετικό αποτέλεσμα στις προσπάθειες αυτές. Τα λείψανα έχουν πλέον παραδοθεί στην Αρχιεπισκοπή, και είναι καθ’ οδόν προς τη Μυτιλήνη.
Ωστόσο, η σημερινή κατάσταση της Καθολικής εκκλησίας στην πόλη δεν επιτρέπει, μέχρι στιγμής, τη μεταφορά τους. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει την αποκατάσταση των σοβαρών ζημιών που έχει υποστεί ο ναός, ώστε τα λείψανα του Αγίου Βαλεντίνου να έρθουν και να τοποθετηθούν με τις δέουσες τιμές.


Η Καθολική Εκκλησία των Φραγκισκανών σήμερα
Η Καθολική Εκκλησία των Φραγκισκανών αποτελεί, αυτήν τη στιγμή, ένα χώρο λατρείας για τους Καθολικούς πιστούς του νησιού. Σύμφωνα με τον Αρχιεπίσκοπο Νικόλαο, η Καθολική Κοινότητα της Μυτιλήνης «συνεχίζει να γράφει ταπεινά τη λαμπρή Ιστορία του χθες…». Αυτήν τη στιγμή, οι καταγεγραμμένοι στους καταλόγους πιστοί είναι περίπου 100, παρ’ όλο που είναι πολλοί και οι μετανάστες Καθολικοί, κυρίως από την Αλβανία, οι οποίοι μπορεί να μην παρίστανται στις συνάξεις, αλλά ανεβάζουν τον αριθμό αυτό περίπου στους 300.
Εφόσον δεν υπάρχει μόνιμος ιερέας στο νησί, κάθε 15 μέρες παρίσταται κάποιος ιερέας ο οποίος έρχεται στη Μυτιλήνη από την Τήνο, τη Θεσσαλονίκη ή αλλού. Ωστόσο, η Κοινότητα των Καθολικών της Λέσβου είναι τόσο οργανωμένη, ώστε οι πιστοί συνάγονται μόνοι τους κάθε Κυριακή σχεδόν και προετοιμάζονται, μελετώντας το κήρυγμα που τους αποστέλλει κάθε εβδομάδα ο Αρχιεπίσκοπος, αφού από την αρχή του χρόνου σχεδιάζεται ένα πρόγραμμα λατρείας.
Σύμφωνα με τον ίδιο: «η Καθολική Επισκοπή Χίου ανέλαβε τη συνέχιση της Ιστορίας, που γράφεται μέχρι σήμερα, απλά και ταπεινά, ώστε να εξυπηρετούνται οι πιστοί. Ως Καθολική Εκκλησία της Μυτιλήνης, δεν έχουμε άλλο σκοπό από το να είμαστε ένας επιπλέον άμβωνας αγάπης, μαζί με αυτούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας.».


Σοβαρές ζημιές στο χώρο της εκκλησίας
Δυστυχώς, η φθορά του χρόνου έχει αφήσει έντονα τα σημάδια της, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό της εκκλησίας.
Τόσο ο θόλος, όσο και τα εσωτερικά και εξωτερικά τοιχώματα, έχουν υποστεί σημαντικές φθορές και ρωγμές, κυρίως από την υγρασία. Συγκεκριμένα, η ψευδοροφή από σοβαντισμένα ξύλα, το γνωστό «μπαγδατί» σήμερα, λόγω της υγρασίας, κυριολεκτικά μαδάει ενώ είναι εμφανής και η γενικότερη καθίζηση του θόλου.
Πολύ σημαντικό είναι το ότι πίσω από τα επιζωγραφισμένα ντουβάρια της εκκλησίας υπάρχουν αγιογραφίες. Μάλιστα, οι εργασίες αποκάλυψαν και δεύτερο στρώμα αγιογραφιών. Σύμφωνα με τον Αρχιεπίσκοπο Νικόλαο, εφόσον αποκαλυφθεί το σύνολο της αγιογράφησης το οποίο αυτήν τη στιγμή καλύπτεται, θα αποτελέσει κάτι το εξαιρετικό και εντυπωσιακό για το νησί. Υπάρχει και το δίλημμα τού εάν θα διατηρηθούν οι πρώτες ή οι δεύτερες αγιογραφίες, κάτι που θα αποφασίσουν οι ειδικοί.
Με τη βοήθεια πολιτικού μηχανικού ήδη έχουν ξεκινήσει εργασίες με στόχο την αποκατάσταση του ναού. Ειδικά συνεργεία καταγράφουν τις ζημιές, ενώ σχεδιάζεται και ο τρόπος αποκατάστασής τους.
«Πρόκειται για ένα μνημείο που χρειάζεται προσοχή και ιδιαίτερη φροντίδα από μέρους της Εκκλησίας», λέει ο Αρχιεπίσκοπος. «Ως Καθολική Εκκλησία, δυστυχώς, δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να αναλάβουμε την αποκατάσταση και την ανακαίνισή της, παρά μόνο εάν ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα από μέρους της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής ή του υπουργείου Πολιτισμού. Εφόσον γίνουν οι αποκαλύψεις των αγιογραφιών και η ανακαίνιση, το αποτέλεσμα θα είναι τέτοιο, ώστε το χώρο να επισκέπτεται κόσμος από όλη την Ελλάδα, αλλά και από το εξωτερικό.»


Βανδαλισμοί γειτόνων…
Την κατάσταση της εξωτερικής εικόνας του ναού, πάντως, επιβαρύνουν και οι αυθαιρεσίες των ιδιοκτητών των διπλανών κτηρίων, αλλά και οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων, οι οποίοι μοιράζονται τον αύλειο χώρο του ναού. Και οι οποίοι, παρά τις επί δέκα χρόνια εκκλήσεις της Εκκλησίας, δεν φροντίζουν να τον διατηρούν καθαρό και ελεύθερο από αντικείμενα που δεν ταιριάζουν εκεί.





Οι τελευταίες εξελίξεις….
Ο Αρχιεπίσκοπος Νικόλαος βρισκόταν χθες στην πόλη της Μυτιλήνης, για ποιμαντικούς λόγους, προκειμένου να τελέσει θεία λειτουργία και να συναντηθεί με τους τοπικούς παράγοντες για το θέμα της αποκατάστασης του ναού.
Στο πλαίσιο αυτό, συναντήθηκε με το Γενικό γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, κ. Χρήστο Κουρούση. Μιλώντας στο «Ε», ο Αρχιεπίσκοπος δήλωσε: «Ο κ. Κουρούσης γνώριζε το θέμα και έδειξε ενδιαφέρον. Του ζήτησα να επισκεφθεί και ο ίδιος το χώρο, κάτι που θα γίνει κάποια στιγμή στο μέλλον. Έχουμε ελπίδες ότι το υπουργείο θα βοηθήσει με κάποιο τρόπο, βλέποντας το μέγεθος της ζημιάς και δίνοντας κατευθυντήριες οδηγίες.»
Από την άλλη μεριά, ο κ. Κουρούσης δήλωσε χθες στο «Ε» πως μηχανικοί της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου θα επισκεφθούν το μνημείο, καταγράφοντας τις ζημιές που έχει υποστεί.
Ας σημειωθεί ότι στο παρελθόν και επί υπουργίας Νίκου Σηφουνάκη το υπουργείο Αιγαίου είχε χρηματοδοτήσει έργα συντήρησης της στέγης του ναού, με το ποσό των πέντε, τότε, εκατομμυρίων δραχμών.