Α.H ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ ΤΟΥ ΙΠΠΕΙΟΥΣ

Ένα χιλιόμετρο εσωτερικά , από τον δρόμο προς το Ντιπ, η περιοχή λέγεται Μητρόπολη. Η παράδοση των γύρω χωριών, μιλά για «ένα παλιό χωριό, που εδώ βρισκότανε η Μητρόπολη» Εδώ, δεξιά στο δρόμο βρίσκεται η Παναγιά (39^ο 11.6285-26^ο 44.0244). Ένα κτίσμα τετράγωνο χωρίς κόγχη ιερού. Η σκεπή είναι καινούργια όπως και αυτή του νάρθηκα ο οποίος στηρίζεται σε τρεις κολώνες από τσιμεντόπλινθους (παλαιά ξύλινοι). Όλο το άλλο κτίσμα είναι παλιό, και φτιαγμένο από αλάξευτες πέτρες και τούβλα. Ανάμεσα σ' αυτά υπάρχουν και ορθογώνιοι λιθόπλινθοι παλαιοτέρου κτίσματος, που φέρουν τα σημάδια των συνδέσμων, και είναι φτιαγμένοι από γκρίζο μάρμαρο και κοκκινωπό ανδεσίτη. Εδώ βλέπουμε εντοιχισμένα και διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη. Έτσι στην ΒΔ γωνία, ευρίσκεται τετράγωνο κυανότεφρο μάρμαρο, που φέρει στην έξω επιφάνεια του επιπεδόγλυφο, στρογγυλό στεφάνι δάφνης, δεμένο με δυο λωρίδες από κορδέλα στο επάνω μέρος. Δεν διακρίνονται γράμματα μέσα στο στεφάνι, που μοιάζει με αυτά που λάξευαν σαν τιμητικά, σε αναθηματικά βάθρα με την λέξη Ο ΔΑΜΟΣ μέσα, κατά την Ελληνιστική περίοδο (βλέπε και βάθρο Περάματος). Στην πρόσοψη, δεξιά από την πόρτα βρίσκονται, δυο κομμάτια (γωνιές) από σπασμένο θωράκιο. Στο νότιο τοίχο, κάτω από το παράθυρο φαίνεται μια έλικα από ιωνικό κιονόκρανο, ενώ στην ΒΑ γωνία, ανάμεσα από τους λιθόπλινθους φαίνεται αρράβδωτη κολώνα, από μαλακό πωρόλιθο. Κομμάτια βρίσκονται και γύρω από το κτίσμα. Έτσι, μπροστά στην πόρτα βρίσκεται όρθια αρράβδωτη κολώνα από γκρίζο μάρμαρο ενώ μια, άλλη, σπασμένη, από καφετί ιγκνιβρίτη, βρίσκεται πεταμένη στην αυλή. Δίπλα σ' αυτό το τελευταίο κομμάτι υπήρχε το 1987, μια φακοειδής μυλόπετρα, Ρωμαϊκού Ελαιόμυλου. Το 1987, μέσα στο διπλανό περιβόλι (ανατολικά) βρισκόταν πεταμένο ένα σπασμένο, μεταποιημένο (Παλαιοχριστιανικό με φύλα ακάνθης χωρίς έλικες) κορινθιακό κιονόκρανο. Μέσα στην εκκλησία, την πλάκα της Αγίας Τράπεζας στηρίζει ένας πολύ ευρύς δωρικός κίονας, αρχαίου κτηρίου. Στο δυτικό άκρο της αυλής, υπήρχε το 1987, ερείπιο από παλιό κτίσμα (ένας σωρός) και στο περιβόλι, δυτικά του ναού, κάτω από κάτι συκιές, βρήκα ακόμα ένα κομμάτι από αράβδωτη κολώνα φτιαγμένο από καφετί ιγκνιβρίτη (πολύ συχνό οικοδομικό υλικό στην παλαιοχριστιανική αρχιτεκτονική της περιοχής του κόλπου). Θεμέλια κτισμάτων, υπήρχαν το 1987 και στο χωράφι στην άλλη πλευρά του δρόμου, όπου ένα παλιό μαντρί, ήταν κτισμένο επάνω σ' αυτά. Από τον δυτικό του τοίχο ξεπηδούσε ημικυκλικό θεμέλιο, από ακανόνιστη πέτρα. Δίπλα του, κάτω από μια μικρή ροδιά, βλέπουμε ένα παλιό πηγάδι με μια στρογγυλή στέρνα, από καφετί ανδεσίτη. Εδώ υπήρχε ένα αρχιτεκτονικό μέλος από γκρίζο μάρμαρο σε σχήμα ανοικτού Λ με κλιμακωτές αυλακώσεις. Έμοιαζε με υπέρθυρο. Εδώ λοιπόν έχουμε σίγουρα κομμάτια παλαιοχριστιανικής εκκλησίας μαζί με μερικά άλλα που είναι προγενέστερα (Ραβδωτή κολώνα ιερού, Πλάκα με στεφάνι). Από εδώ έχουν μεταφερθεί στο μουσείο βωμοί που φανερώνουν την συνεχή ύπαρξη οικισμών και χώρων λατρείας, στην εύφορη τούτη περιοχή. Με το όνομα Μητρόπολη καταγράφεται μια ευρύτερη περιοχή που περιέχει και άλλα ευρήματα. Τώρα, έχει κτιστεί σπίτι δίπλα και η εκκλησία περιορίστηκε σε στενό χώρο. To τοπωνύμιο αναφέρεται και στα Οθωμανικά κατάστιχα του 1548. Metrepoli με 4 μόνο σπίτια γιατί τα χωράφια τα καλλιεργούν και φορολογούνται γ’ αυτά οι γείτονες. Τα προϊόντα είναι αρκετά, με κύριο το σιτάρι.

Για την περιοχή έχει γράψει και ο Μητροπολίτης Ιάκωβος: «Έξω του χωρίου (εννοεί την Σκούντα αλλά είναι πλησιέστερα στο Ίππειος) υπάρχει μια περιοχή που ονομάζεται «Μητρόπολη». Εκεί υπάρχει παλαιόν παρεκκλήσιον με πολλά Βυζαντινά αρχιτεκτονικά μέλη, τινά των οποίων είναι εντετοιχισμένα εις το ναΐδιον. Τα λείψανα που ευρίσκονται εις τον αρχαιολογικόν χώρον δεν εμελετήθησαν ακόμη. Κατά την κρατούσαν παράδοσιν, εκεί υπήρχε Μητρόπολις ή Επισκοπή, αλλά τούτο ελέγχεται ως ανακριβές» Κατά την άποψη μας, μάλλον υπήρξε εδώ η Χωροεπισκοπή της περιοχής!

Βιβλιογραφία 1.Μάκη Αξιώτη Στα Χνάρια τα Παλιά 1987

2.Μάκη Αξιώτη: ΛΕΣΒΟΣ Ο ΤΟΠΟΣ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ Από 18 Εκ. Χρόνια-2023 Υπό Έκδοση

με πεσσούς

θωράκια

σπείρες κιονοκράνων

κίονες από τον παλιό ναό της Χωροεπισκοπής

αλλά και κίονες αρχαίου κτίσματος

μέλη παλιών ελαιόμυλων

στον παλιό ναΐσκο του 1910.