Μετά την πρώτη γέφυρα, αρχίζουμε να περπατάμε μέσα στον τουρκικό, παλιό «μαχαλά», εκεί που τώρα απλώνεται η «παλιά Πέργαμος» με την αγορά της, τα τζαμιά της, τα χαμάμ! Η νέα πόλη των 70.000 κατοίκων επεκτείνεται παντού προς τα νότια, με τις πολυκατοικίες, τα σύγχρονα σπίτια, τα απανταχού παρόντα «πιάτα» της τουρκικής δορυφορικής TV.

Αυτό το κτήριο που συναντάμε, σε μια γωνιά δύο σοκακιών, είναι το Μπαρμακλή Τζαμί (Barmakli mesqid). Στην μια πλευρά του μνημείου, γιατί και αυτό φορτίζει την ιστορία με ερωτήματα, υπάρχει μια απαίσια πρόσοψη, με μια σύγχρονη πόρτα και δύο καγκελόφραχτα παράθυρα. Είναι η προσθήκη σ’ ένα τετράγωνο κτήριο, που καταλήγει σε τετράρριχτη κεραμοσκεπή, η οποία στηρίζει οχτάρριχτη στέγη σε οκτάγωνη βάση! Στην ανατολική πλευρά, φέρει δύο μεγάλα και δύο μικρά παράθυρα, με οξύληκτα τόξα από τούβλα. Ανάμεσα υπάρχει μαρμάρινη κορνίζα με κατεστραμμένη επιγραφή! Στην μία πλάγια πλευρά φέρει κλειστή θύρα και κεραμοπλαστική διακόσμηση! Επίσης, φέρει εντοιχισμένα αρχαία μέλη! Οι γρηπίδες του θόλου και της στέγης αποτελούνται από οδοντωτές ταινίες με τούβλα! Είναι κατασκευασμένο με λαξευμένο, ηφαιστειακό λίθο. Η ιδιαιτερότητά του βρίσκεται στο ότι η λιθοδομή επάνω από τα τόξα των παραθύρων είναι «πλινθοπερίκλειστη»!! Δηλαδή ένα αρχιτεκτονικό χαρακτηριστικό της βυζαντινής ναοδομίας του 12^ου -13^ου αι.!! Το κτίσμα λογίζεται από τη βιβλιογραφία σαν προγενέστερος «Ναός των Αγίων Αποστόλων»(!), ενώ οι Τούρκοι το χαρακτηρίζουν δείγμα της «τέχνης Seljuk» και χρονολογείται από τα τέλη του 14^ου και τις αρχές του 15^ου αι.!!

Είναι λοιπόν το δεύτερο ερώτημα μετά το «Μέγα Τέμενος», λίγο πιο πέρα. Βέβαια τέτοια κατασκευαστικά στοιχεία, φέρει και το μεγάλο τέμενος του 15^ου αι στην Άσσο! Το εσωτερικό του είναι διακοσμημένο απλά! Σίγουρα πρόκειται για ένα ενδιαφέρον αρχιτεκτονικά και ιστορικά κτίσμα, μακριά από την αίγλη των μεγάλων τζαμιών που τραβούν την κίνηση γύρω τους, κάτι σαν ένα θησαυρό που επιδιώκει να κρύβει τις αρχές του στον χρόνο! Γιατί αν κοιτάξουμε από ψηλά την πόλη δεν θα το βρούμε πουθενά, αφού δεν έχει μιναρέ, απ’ αυτούς, που όπως και τα καμπαναριά, διαλαλούν οπτικά και ακουστικά τη θρησκεία που διακονούν! Και εδώ έμειναν μόνο αυτά τα δύο (αν εξαιρέσουμε το Σεραπείο), που ακόμα «θεωρείται» ότι στέκονται όρθια από την χριστιανική ανάπαυλα της Περγάμου! Έστω και σαν τζαμιά!

Με μια σύγχρονη πρόσοψη…

…το Μπαρμακλί τζαμί…

…με τη σβησμένη επιγραφή…

…με την υπέροχη τοιχοποιία…

…ίσως ήταν οι Άγιοι Απόστολοι…

…με απλό εσωτερικό…

…σε σχέση με τη συναγωγή των Εβραίων…

…πολύ μικρότερο απ’ αυτό της Άσσου…

…δεν φαίνεται χωρίς μιναρέ…

…σε μια Πέργαμο γεμάτη απ’ αυτούς.