Το 1893 ιδρύεται η «Ανώνυμος Οθωμανική Εταιρία Ιχθυοζωγρείων (Ταλιανιών, Ιχθυοτροφείων) και Ελών Μυτιλήνης», για 60 χρόνια, με μετόχους τον Ισμαήλ Χακκή Βέη, υπάλληλο της Υψηλής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και κτηματία, των Δημητράκη Εφένδη Κουρτζή και του αδελφού του Θεοδωράκη Εφένδη (Ιδρυτών και διαχειριστών της Τραπέζης Μυτιλήνης), του Δημητράκη Εφένδη Γενιδούνια, του Σταύρου Μ. Καραμάνου και του Αλεξάνδρου Ε. Αλαμανέλλη, με σκοπό την αποξήρανση και καθαρισμό των ελών και τεναγών, στην περίμετρο των δύο κόλπων του νησιού, που αποτελούσαν δημόσια περιουσία! Ανάμεσα σ’ αυτά είναι και του Ντιπίου, που περιέχουν ψίαθο (ψαθί), κάλαμο και φυτά υδατώδη και αναφέρονται του ποταμού Ευεργέτουλα και ποταμού Λάρισσου (όπως θα δούμε το ποτάμι είχε 4 εκβολές τότε). Συνολική έκταση του τότε υγροτόπου αναφέρεται 981.464 τετρ. μέτρα μαζί με μια έκταση περιφερική βαλτωδών γαιών 1.351.639 τετρ. μέτρα! Ακολουθεί μια έκθεση των Ψαριών, που άφθονα υπάρχουν στο έλος*. Αυτά τα ψάρια κυνηγούσε η βίδρα (lutra lutra), που τότε ζούσε σε μεγάλους αριθμούς, στο έλος, όπως και σ’ όλα τα ποτάμια του νησιού! Βρέθηκε και πάλι πριν λίγα χρόνια, έγκυος, στον υγρότοπο, μοναδικό απομεινάρι των παλιών της πληθυσμών! Ο υγρότοπος, το 1994, παρουσιάζεται στην χωροταξική μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ! Από αυτόν τον χάρτη, καταλαβαίνει κανείς την σημερινή του συρρίκνωση, από μπαζώματα, πυρκαγιές και οικοπεδοποιήσεις, παρ’ όλο που αποτελεί περιοχή NATURA, προστατευόμενου υγροτόπου με κωδικό LES006! Βασικά πρόκειται για μια μεγάλη έκταση υφάλμυρων και γλυκών νερών, με ανάπτυξη καλαμιώνα (καλαμιά, fragmites australis), με παράλληλη ανάπτυξη πληθώρας υδρόβιων, αλλόφυλων και άλλων φυτών (υπέροχη η κυριαρχία της κίτρινης ferrula communis (νάρθηκας) και του ροζ αλμυρικιού (tamarix parviflora)!Επίσης εκεί φωλιάζει και ζει ή περνά πληθώρα πουλιών, υπάρχουν αμφίβια και ερπετά και ένας πολυπληθής κόσμος εντόμων! Ένα πανάρχαιο οικοσύστημα, με μια απέραντη παραλία, στρωμένη από όστρακα του κόλπου, αλλά και όστρακα αγγείων του πολιτισμού του κόλπου! Ξεχωρίζουν τα τοιχάκια στη θάλασσα, της προσπάθειας εφαρμογής των «ιχθυοζωγρείων», θεμέλια παλιών κτισμάτων και η εκβολή του Ευεργέτουλα, το άνοιγμα προς τον κόλπο, που επάνω στα κατεβασμένα κλαδιά κουρνιάζουν γλάροι, Ερωδιοί και κορμοράνοι! Θα ασχοληθούμε με αυτή την πληθώρα ζωής στην συνέχεια, αναφέροντας ότι οι φωτιές, απλώς ανανεώνουν την καλαμιά!!

* Τρία μέρη: Α. Καταστατικό της Ανωνύμου Οθωμανικής Εταιρείας Β. Έκθεσις Περιγραφής της Νήσου Λέσβου από τον Δημ. Μ. Κουρτζή (πλήρης καταγραφή των πάντων), και Γ. Παράρτημα! Μου το χάρισε ο αείμνηστος Όμηρος Κοντούλης

ο σημερινός τόπος

επίσημος προστατευόμενος υγρότοπος

γεμάτος από είδη φυτών και ζώων

και σίγουρα της τελευταίας βίδρας του νησιού

παρά τα μπαζώματα

και τις φωτιές

από την εποχή των ιχθυοζωγρείων του 1893