Μέσα στην γυμνή έκταση με τα οικιστικά λείψανα και την άφθονη κεραμική, διακρίνονται «συγκροτήματα» μεγάλων λαξευμένων λίθων, σε συγκεκριμένη διάταξη κλειστού λειτουργικού χώρου! Ένα τέτοιο «κτίσμα» ευρίσκεται στο μέσον περίπου αυτής της έκτασης! Αποτελείται από δύο όρθιους πλακοειδείς μεγάλους λίθους, οι οποίοι αφορίζουν κλειστό, μικρό χώρο που συνεχίζεται με θεμέλιο στην μία πλευρά και ορθογώνιο, γερμένο μεγάλο λίθο, ίσως παραστάδα πόρτας και άλλους μικρότερους! Ίσως πρόκειται για «εργαστηριακό χώρο», όπως έχουν αναγνωριστεί τέτοιοι και σε άλλες θέσεις του νησιού (π.χ. ο Ρωμαϊκός οικισμός στον Κουρατσώνα, επάνω από το Σκαλοχώρι!) Βέβαια λείπουν χαρακτηριστικά δομικά μέλη αναγνώρισης της λειτουργίας! Εδώ βρέθηκε πήλινο βαρίδι από γκρίζο πηλό και ένα όστρακο μελαμβαφούς, ευρύστομου αγγείου, πιθανόν στόμιο στάμνου (με λοξότμητο χείλος) διαμέτρου 10 εκ.

Χαμηλότερα, 50 περίπου μέτρα στα ΝΑ, υπάρχει μία ορθογώνια λαξευμένη στέρνα ή λάρνακα σε ελεύθερο βράχο! Πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για στέρνα πατητηριού σταφυλιών! Είναι ορθογώνια, μήκους 1,98 μέτρων και 80 εκατοστών πλάτους! Έχει πυθμένα με κλίση όπως και κλίση υπάρχει και στον βράχο! Το βάθος είναι στο άνω, βορινό άκρο 0,81 μ. ενώ στο κάτω 0,61 μ. Εκεί στην γωνία φέρει μικρή οπή, χωρίς εξωτερική προέκταση! Είναι αξιοσημείωτη η χρήση των φυσικών βράχων, ώστε να αποκτήσει την κατάλληλη λειτουργική κλίση η λαξευμένη στέρνα! Λαξεύτηκε σε απιόσχημο κινητό μεγάλο βράχο, με στέρεο βραχώδες υποστήριγμα, του οποίου η καμπύλη προέκταση στηρίζεται σε γειτονικό ριζιμιό βράχο! Ένα μικρό υποστήριγμα από δύο μικρούς λίθους διατηρεί την κλίση!! Η καλλιέργεια του σταφυλιού είναι πανάρχαια στο νησί, όπως και της ελιάς! Η οικονομική τους χρήση σαν κρασί, τσίπουρο και λάδι, έχει παντού στο νησί σκορπίσει τις προβιομηχανικές, πέτρινες κύρια, εγκαταστάσεις της επεξεργασίας τους!

Εδώ, σ’ αυτόν τον αρχαίο οικισμό, οι δύο εγκαταστάσεις που περιγράφονται σήμερα (και ακόμα μία που θα περιγραφεί) μάλλον ανήκουν στην καλλιέργεια και εμπορία του αμπελιού! Εντύπωση προκαλεί η πλήρης έλλειψη μεσαιωνικής κεραμικής, που δείχνει την σημασία του τόπου! Σίγουρα η υφαντική αγνύθα του αργαλειού δείχνει την κτηνοτροφία στον χώρο, που συνεχίζεται σαν βασική απασχόληση στις μέρες μας! Τα σιτηρά είναι μια σοβαρή υπόθεση, πρώτα σε χρήση, με τα αλώνια και τους υδροκίνητους νερόμυλους να συμπληρώνουν την πλειάδα των υπαρχόντων, παντού, εγκαταστάσεων!

* έρευνα μαζί με Γιάννη Σαμαρά και Στέλλα Αντωνίου

κλειστός λειτουργικός χώρος

αρχαίου εργαστηρίου

με ένα υφαντικό βάρος εκεί

μοναδική λειτουργικότητα στο σύμπλεγμα των βράχων

η τοποθέτηση του ελεύθερου απιόσχημου βράχου

με το λαξευμένο πατητήρι σταφυλιών

να έχει την κατάλληλη κλίση!