Προβλήματα παρουσιάζει στη Λέσβο το πρόγραμμα ΦΩΦΗ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ που «τρέχει» σε όλη τη χώρα από την Άνοιξη του 2022 στο πλαίσιο πρόληψης του Καρκίνου του Μαστού, αφού δωρεάν μαστογραφίες πραγματοποιούνται μόνο στο Νοσοκομείο Μυτιλήνης «ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ» που εδρεύει σε ένα νησί με πληθυσμό πάνω από 80.000 κατοίκων σύμφωνα με την τελευταία απογραφή.  

Η μία και μοναδική επιλογή που έχουν οι ωφελούμενες του προγράμματος έχει αντίκτυπο στο χρονοδιάγραμμα αναμονής για την πραγματοποίηση της διαγνωστικής εξέτασης που μπορεί να ξεπερνά και τους τέσσερις μήνες.  

Όπως αναφέρει ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Λέσβου η εφαρμογή του προγράμματος δεν επέφερε κάποια διαφοροποίηση στην κατάσταση που επικρατούσε και πριν την ανακοίνωσή του. Και πως θα μπορούσε να συμβεί αν υπάρχει μόνο μια επιλογή και όλες οι άλλες που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο πρόγραμμα είναι ...εκτός!  

Μόνο το Βοστάνειο στο mastografia.gov.gr 

Στην πόλη της Μυτιλήνης λειτουργούν δύο ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και στην Καλλονή άλλο ένα και είναι τα μόνα που διενεργούν ψηφιακές μαστογραφίες στο νησί μας. Κανένα όμως από αυτά δεν έχει συμβληθεί με το πρόγραμμα «ΦΩΦΗ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ», όπως επισημαίνει ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Λέσβου στο «Ε». Αυτό βέβαια δεν συμβαίνει στις μεγάλες πόλεις της χώρας, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει με μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο, αλλά και όπως επισημαίνει ο Σύλλογος, αφού εκεί ο ανταγωνισμός είναι μεγαλύτερος . 

Δωρεάν μαστογραφίες πραγματοποιούνται μόνο στο Γενικό Νοσοκομείο Μυτιλήνης «ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ» με αποτέλεσμα να πέφτει το βάρος αποκλειστικά στο Νοσοκομείο, όπου όπως είναι φυσικό τα ραντεβού κλείνονται για μαστογραφία 4 μήνες μετά και συνεπακόλουθη συνέπεια πολλές γυναίκες να αναγκάζονται να ταξιδέψουν στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίζοντας τη δαπάνη της μετακίνησης και διαμονής σε μία μεγαλούπολη. 

Μέχρι πρότινος δωρεάν μαστογραφίες γινόντουσαν και στο ΕΦΚΑ Μυτιλήνης ωστόσο σύμφωνα με τον Σύλλογο την δεδομένη χρονική περίοδο υπάρχει έλλειψη ακτινοδιαγνώστη γιατρού, οπότε δεν λειτουργεί καν ο μαστογράφος. Αξίζει να επισημάνουμε ότι στην από 14-02-2023 επιστολή του Συλλόγου Καρκινοπαθών Λέσβου στην τότε Γενική Γραμματέα Δημόσιας Υγείας, Ειρήνης Αγαπηδάκη,- που τώρα έχει αναβαθμιστεί σε αν. υπουργό Υγείας- σημειωνόταν «Δωρεάν μαστογραφίες πραγματοποιούνται μόνο στις δύο δημόσιες δομές του νησιού μας (90.000 κατοίκων), στο Γενικό Νοσοκομείο Μυτιλήνης «ΒΟΣΤΑΝΕΙΟ» και στον ΕΦΚΑ Μυτιλήνης, ο οποίος όμως δεν έχει καταχωρηθεί στην πλατφόρμα mastografia.gov.gr».  

Το πρόβλημα 

Το πρόβλημα είχε εντοπιστεί και διατυπωθεί ένα χρόνο πριν και συγκεκριμένα στις 31-10-2022 με την πρόεδρο του Συλλόγου Καρκινοπαθών Λέσβου, Ρηνούλα Σωτηρχέλλη, να δηλώνει με αφορμή Ημερίδα του Νοσοκομείου Μυτιλήνης για τον Καρκίνο του Μαστού. Τότε με δηλώσεις της στα μέσα η κα Σωτηρχέλλη είχε πει: «Για το Νοσοκομείο Μυτιλήνης θα θέλαμε ακόμη ένα μαστογράφο γιατί τα ραντεβού είναι πολύ μακρινά δηλαδή για να κλείσει κάποιος ραντεβού σήμερα (31-10-2022) θα πρέπει να περιμένει μέχρι τον Ιούνιο του 2023. (..) Έχει βγει το πρόγραμμα της Φώφης Γεννηματά που απευθύνεται σε γυναίκες 50-69 ετών και λέει «κλείστε ραντεβού απλά και γρήγορα», στην Μυτιλήνη δεν μπορεί να γίνει αυτό δεν υπάρχουν ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα άρα είμαστε όπως πριν. Και πριν μπορούσαμε να κάνουμε δωρεάν τις εξετάσεις μας στο Νοσοκομείο και στα Κέντρα Υγείας, δεν αλλάζει τίποτε, ενώ με το πρόγραμμα Φώφη Γεννηματά θα έπρεπε να μπουν και τα ιδιωτικά κέντρα».  

31-10-2023 ένα δηλαδή χρόνο αργότερα και δεν έχει διαφοροποιηθεί η κατάσταση, ή μάλλον η μόνη διαφοροποίηση είναι ότι δεν λειτουργεί ο μαστογράφος στο ΕΦΚΑ Μυτιλήνης.  

Οι ενέργειες του Συλλόγου Καρκινοπαθών 

Ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Λέσβου, είχε επισημάνει το πρόβλημα σε ημερίδες και διαδικτυακές διοργανώσεις (και της Ν.Δ.), η απάντηση, όπως αναφέρει, ήταν «δεν έχουν γνώση του προγράμματος ακόμα όλα τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα» και «οι περαιτέρω ανάγκες θα καλυφθούν με κινητούς μαστογράφους». Μάλιστα πρόσφατα στο πλαίσιο αντιμετώπισης του προβλήματος είχε υποβάλλει αίτηση για κινητή μονάδα μαστογράφου και στον Πρόεδρο της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, κ. Ευάγγελο Φιλόπουλο. 

Στην επιστολή του Συλλόγου 14-02-2023 προς την κα Αγαπηδάκη, η οποία σχεδίασε το πρόγραμμα, σημειωνόταν ότι σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, τα κρούσματα αυξάνονται ραγδαία και επιπλέον η εξέταση αυτή πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε εξάμηνο ή χρόνο, με αποτέλεσμα την ανάγκη διενέργειας πληθώρας μαστογραφιών. 

Πλέον αυτών, στις τοπικές δημόσιες δομές δεν πραγματοποιείται μαγνητική εξέταση μαστών, η οποία συνταγογραφείται συχνά από ογκολόγους για συγκεκριμένους τύπους όγκων μαστού και οι γυναίκες επωμίζονται και πάλι το κόστος διενέργειας της εξέτασης στις ιδιωτικές δομές. Ακτινοθεραπείες για την αντιμετώπιση κακοηθειών και σπινθηρογράφημα (το οποίο απαιτείται για διερεύνηση πληθώρας ασθενειών και όχι μόνο ογκολογικών, επίσης δεν γίνονται στη Λέσβο πουθενά, με συνέπεια την ανάγκη μετακίνησης και διαμονής/διατροφής ασθενών και συνοδών, έστω και αν καλύπτονται τα οδοιπορικά. 

«Παρακαλούμε για ενέργειές σας για την κάλυψη των κατοίκων της Λέσβου όσον αφορά την πρόληψη του καρκίνου του μαστού και όχι μόνο» κατέληγε η επιστολή, στην οποία δεν υπήρξε απάντηση μέχρι τούδε. 

Ο καρκίνος του μαστού  

Σύμφωνα με την βιβλιογραφία ο «καρκίνος του μαστού» αποτελεί μία από τις συχνότερα εμφανιζόμενες μορφές καρκίνου παγκοσμίως και είναι η πρώτη σε αριθμό κρουσμάτων στο γυναικείο πληθυσμό. Η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου σε άρρενες είναι υπαρκτή αλλά πολύ μικρή. Όσον αφορά στις γυναίκες όλες αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου - όχι, όμως στον ίδιο βαθμό. 

Τι είναι το Πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά»  

Στις 9/6/2022 παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού με τίτλο «Φώφη Γεννηματά» τιμώντας την μνήμη της προέδρου του ΠΑΣΟΚ που έφυγε από την ζωή στις 25 Οκτωβρίου του 2021 μετά από άνιση μάχη με τον καρκίνο. Η Πολιτεία θέλοντας να τιμήσει την Φώφη Γεννηματά - κόρη του Γιώργου Γεννηματά το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί άρρηκτα με την λειτουργία του ΕΣΥ - δημιούργησε ένα ειδικό πρόγραμμα για την πρόληψη του καρκίνου, που φέρει το όνομά της.  

Πρόκειται για την πρώτη δράση προληπτικής ιατρικής που ανακοινώθηκε από τους τότε Υπουργούς Υγείας Θάνο Πλεύρη και Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη και σχεδιάστηκε από την τότε Γενική Γραμματέα Δημόσιας Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη η οποία μετέφερε το μήνυμα «Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές».  

Περιλαμβάνει τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού διότι αποτελεί μια από τις συχνότερες μορφές καρκίνου που απειλούν τις γυναίκες και ταυτόχρονα μια νόσο που μπορεί να θεραπευτεί αποτελεσματικά εφόσον ανιχνευθεί έγκαιρα. 

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλες τις γυναίκες ηλικίας 50-69 ετών που βρίσκονται στη χώρα μας και διαθέτουν ΑΜΚΑ και ενσωματώνει την ψηφιακή τεχνολογία προκειμένου να διευκολύνει τις γυναίκες να κάνουν τις εξετάσεις τους εύκολα, άμεσα και δωρεάν. «Είναι η πρώτη φορά που η Πολιτεία δεν περιμένει να πάει ο πολίτης στο ιατρό επειδή παρουσίασε κάποιο σύμπτωμα, αλλά προσεγγίζει εκείνη τον πολίτη για να του υπενθυμίσει να φροντίσει τον εαυτό του, διαμορφώνοντας παράλληλα το κατάλληλο πλαίσιο, ώστε να μπορεί να το κάνει χωρίς ταλαιπωρία και κόστος» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο πρόγραμμα του Υπουργείου.  

Το πρόγραμμα πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού, αφορά δωρεάν εξετάσεις για όλες τις γυναίκες 50-69 ετών. Αυτό είναι το ηλικιακό φάσμα που σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες (πρόκειται πάντα για προσυμπτωματικό έλεγχο σε επίπεδο πληθυσμού και όχι για το ατομικό προφίλ υγείας και τους παράγοντες κινδύνου που μπορεί να έχει πχ μια γυναίκα με οικογενειακό ιστορικό και θα ακολουθήσει τις οδηγίες του ιατρού της για έλεγχο-οι εξετάσεις αυτές καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ και θα συνεχίσουν να καλύπτονται, ανεξάρτητα από το παρόν πρόγραμμα), έχει το μεγαλύτερο όφελος από αυτήν την εξέταση. «Στόχος μας είναι να κάνουμε τη σωστή επιλογή, εύκολη επιλογή, μειώνοντας τα εμπόδια στην πρόσβαση για όλες τις γυναίκες. Έτσι, το πρόγραμμα, δε σταματά στη διενέργεια δωρεάν εξέτασης ψηφιακής μαστογραφίας, αλλά περιλαμβάνει και δωρεάν επίσκεψη στο ιατρό για τις γυναίκες που θα έχουν ευρήματα και δωρεάν διενέργεια υπερηχογραφήματος για περαιτέρω αποσαφήνιση των ευρημάτων. 

Εφαρμόζουμε λοιπόν μια πολιτική πρόληψης, η οποία επιχειρεί να σπάσει τον φαύλο κύκλο «χαμηλότερο κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο-χειρότερη υγεία-ακόμη λιγότερες ευκαιρίες βελτίωσης του κοινωνικό-οικονομικού επιπέδου-ακόμα χειρότερη υγεία» και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά και άμεσα, στη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού».