Αποδελτίωση: Αριστείδης Κυριαζής 

Έκδοση: Γεώργιος Βρασίδα Λαγουμίδης 

Από την "ΑΙΟΛΙΔΑ" Μυτιλήνη 2024 

Γιώργος Λαγουμίδης - υιός 

Γεννήθηκε, μεγάλωσε στο Πλωμάρι, το οποίο δεν εγκατέλειψε, παρά ελάχιστο χρόνο. 

Τελείωσε το 6τάξιο Γυμνάσιο και φοίτησε ένα χρόνο στην Πάντειο Ανωτάτη Σχολή στο τμήμα Πολιτικών επιστημών. Ασχολήθηκε με την οικογενειακή περιουσία με τις ελιές και το λάδι. 

Εκ φύσεως σεμνός και ταπεινός άνθρωπος χρησιμοποίησε τον λόγο ενός λαϊκού αθηναίου πολίτη όταν εκλέχτηκε ένας εκ των δέκα στρατηγών. "Το μεν εμόν γένος, ω άνδρες Αθηναίοι, απ' εμού άρχεται". 

Το 2022 εκδίδει το πρώτο βιβλίο του με τίτλο "Η μικρή μας πόλη. Το Πλωμάρι που έζησα και άλλα διηγήματα". Είχα την τιμή και τη χαρά να το παρουσιάσω απ' τις στήλες του "ΕΜΠΡΟΣ" και να γίνει γνωστό στο ευρύτερο κοινό. 

Το έστειλα μάλιστα στο γιο μου στην Κρήτη να το διαβάσει, αλλά δυστυχώς δεν έφτασε στον προορισμό του. Χάθηκε: 

Το Ημερολόγιο του πατέρα του το βρήκε καταχωνιασμένο στη βιβλιοθήκη του σπιτιού το και το εκδίδει με τη βοήθεια του Αριστείδη Κυριαζή. 

Βρασίδας Λαγουμίδης - πατήρ 

Άρχοντας, μεγαλοκτηματίας, μποέμ. Παντρεύτηκε τη γυναίκα του Αγάπη σ' ένα ξωκλήσι παρουσία μόνο των κουμπάρων και αντί για στέφανα χρησιμοποίησαν κληματόβεργες και αντί για βέρες δύο χαλκάδες από κλειδαριά! Βρήκαν και έναν παπά σαν κι αυτούς και τέλεσε το μυστήριο. Ο Βρασίδας Λαγουμίδης ήταν διαβασμένος και για την εποχή του ξεχωριστός "επαναστάτης". 

Για του λόγου του αληθές ήταν φίλος και συμπολεμιστής με τον Μυριβήλη, τον Κόντο, μετέπειτα νομάρχη, τον Καψιμάλη απ' τους άρχοντες της Μυτιλήνης και άλλους. 

Κατά την πορεία προς Νιγρίτα, όταν συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Μυριβήλη, του ζήτησε να του απαγγείλει τον "Πραματευτή" του Γρυπάρη. 

Ακόμα όταν ο Μυριβήλης έστελνε ανταποκρίσεις από το μέτωπο στις εφημερίδες της Μυτιλήνης ανέφερε και τις συζητήσεις που είχαν με το Λαγουμίδη. 

Αυτά ως εισαγωγή για να κατανοήσετε καλύτερα το Στρατιωτικό ημερολόγιο του δεκανέα Βρασίδα Λαγουμίδη. 

Το βιβλίο" συμπληρώνεται με ένα σκίτσο, του Βρασίδα, σωστός δανδής με άψογο κοστούμι, γάντια, παπιγιόν και μοντέρνο μπαστούνι, έργο το Πλωμαρίτη ζωγράφου Σαράντου Αντωνάκη. Επίσης προσωπογραφία του Βρασίδα Λαγουμίδη από τον Αντώνη Πρωτοπάτση. 

Πορεία στο Μέτωπο 

Όταν υπηρετούσα τη θητεία μου στο στράτευμα αρχές της δεκαετίας του '60, κυριαρχούσε ένα σλόγκαν. " Ένας στρατός θα ήταν ο καλύτερος του κόσμου αν αποτελείται από Έλληνες φαντάρους, Τούρκους αξιωματικούς, Γάλλους επιτελείς και αμερικανικό υλικό". 

Διαβάζοντας το ημερολόγιο του δεκανέα Λαγουμίδη είδα ότι πράγματι οι Έλληνες φαντάροι της τότε εποχής με ένδυση, οπλισμό και διατροφή στοιχειώδη οδηγούντο στις μάχες τραγουδώντας. 

Γράφει ο δεκανέας Βρασίδας Λαγουμίδης του 43 Συντάγματος Πεζικού της ΧV (15ης) Μεραρχίας η οποία συγκροτήθηκε από Μυτιληνιούς: 

"Κάθισα λίγο πιο πέρα κοντά στο δρόμο για να βλέπω μήπως περάσει κανένας ημιονηγός και φορτώσω το γυλιό μου, οπότε μου λέει ο Μυριβήλης να απαγγείλω τον "Πραματευτή" του Γρυπάρη. Όταν έφτασα στο μισό του ποιήματος βλέπω δυο γνωστούς μου Πλωμαρίτες, ζήτησα να φορτώσουν τον γυλιό μου και δέχονται οι άνθρωποι ευχαρίστως". 

Πορεία στα στενά της Ρεντίνας, γράφει ο Μυριβήλης στο περιοδικό "Φιλολογική Πρωτοχρονιά 1962" ανταπόκριση από το Μέτωπο: "Την πρώτη ώρα της πορείας την έκανα με την τετράδα της ενωμοτίας μου... Ευτυχώς βρήκα μια θαυμάσια συντροφιά τον Χατζηπαυλή και τον Καμάτσο τους δυο βοηθούς του σιτιστού μας και σε λιγάκι τον αγαπητό μου Βρασίδα Λαγουμίδη που μόλις είχε μια εβδομάδα που μας ήρθε στο Κλ..... από νοσοκομείο της Μυτιλήνης. Είχε φορτώσει το γυλιό του στα μεταγωγικά και βαστούσε ένα ραβδί, ακριβώς όπως ο Αι Βασίλης ή οδοιπόρος του μακαρίτη Σούτσου". 

Παρακάτω: "Πήγα στο καφενείο να πάρω έναν καφέ αλλά μου λέει ο καφετζής η ζάχαρη τελείωσε. Φτιάξε έναν σκέτο και δώσε μου και ένα λουκούμι. Έπινα το σκέτο καφέ έτρωγα και το λουκούμι". 

Δεκεμβρίου 4 1915." Τέλος πήρα ολίγα κρεμμύδια και έτσι το μεσημέρι έφαγα κρεμμύδια και ψωμί γιατί (το συσσίτιο) είχε ρεβίθια νερόβραστα χωρίς λάδι και ωμά". Πιο κάτω: 

"Πήγα να πλυθώ στον ποταμό και να πλύνω την καραβάνα μου, έκανε τόσο κρύο που δεν καταλάβαινα τα δάχτυλά μου. Κατόπιν κάναμε προσκλητήριο. Ύστερα εγώ ο Κόντος και ο Καψιμάλης πήγαμε περίπατο". 

12/1/1916. "Φάγαμε φοινίκια που έστειλαν στον Καψιμάλη από τη Μυτιλήνη". Παρακάτω: "Σήμερα μίλησα βλάχικα με κάτι γριές κουτσόβλαχες που είναι εδώ στο χωριό. Βραδινό συσσίτιο πιλάφι αγόρασα ελιές και έφαγα κατόπιν πήγα στον γιατρό και με άφησε 3 μέρες ελεύθερο". 

Ο Λαγουμίδης είχε οικονομική ευχέρεια και ήταν καλοζωισμένος γιατί τις περισσότερες φορές δεν έτρωγε το άθλιο συσσίτιο αλλά αγόραζε ότι έβρισκε. Ήταν δε και καλός μάγειρας και αρκετές φορές των παρακαλούσαν οι φίλοι του να μαγειρέψει. Γράφει: ".... μας έδωσαν και μια μερίδα κρέας σήμερα για το βράδυ. Απευθύνθηκαν πάλι σε εμένα να το μαγειρέψω. Το έκανα με φασόλες ομολογουμένως έγινε πολύ ωραίο. Ο Καψιμάλης ο καλύτερος φαγάς της παρέας με συνεχάρην...". 

Πιο κάτω: "Σήμερα συσσίτιο κουκιά. Μετά έσκισα ξύλα για το βράδυ και ψειρίστηκα βρήκα 18, κατόπιν διάβασα κάτι ποιήματα του Σημηρίωτη, κατόπιν διάβασα μια Λέσβο που είχα. Βραδινό συσσίτιο πιλάφι. Πήρα δύο αυγά και έφαγα". 

Πήγα στην κάμαρα του Μυριβήλη και καθίσαμε και μου διάβασε τον Ζαρατούστρα του Νίτσε, αφού κάθισα αρκετή ώρα τράβηξα για την ενωμοτία μου, στο δρόμο πήρα χαλβά και έφαγα με το ψωμί. Πήγα και χάλασα στο καφενείο ένα 25δραχμο για να πληρώσω τους άνδρες της ενωμοτίας μου. Κατόπιν πλάγιασα". 

Εδώ θα σταθώ για να δώσω στον αναγνώστη του Ημερολόγιου μερικές διευκρινήσεις για την πληρέστερη κατανόηση. 

Έδωσα μερικά ψήγματα του Ημερολογίου, δικής μου επιλογής, διότι μέσον αυτού περνά η ιστορία του μετώπου, των χαρακωμάτων, η ιστορία του στρατού μας και η τότε πολιτική κατάσταση που τόσο ζωντανά μας παρουσίασε. Ο Στρατής Μυριβήλης, φίλος του Λαγουμίδη στο θαυμάσιο βιβλίο του "Η ζωή εν τάφω". 

Τα εκτενή βιογραφικά των Λαγουμίδηδων στην αρχή της "βιβλιοπαρουσίασης" έγιναν με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των επακόλουθων τμημάτων του Ημερολογίου του δεκανέα Βρασίδα Λαγουμίδη. 

Στρατής Δελόγκος 

Παπάδος