Τόνοι χαρτιού έχουν ξοδευτεί για να γραφτεί η ιστορία του γυναικείου κινήματος και των δικαιωμάτων των γυναικών. Οι πρώτες κυρίες της αστικής τάξης περί τα τέλη του 19ου αιώνα ζητούσαν το αυτονόητο: ισότητα και πρόσβαση στον πολιτισμό, την εκπαίδευση, τα εκλογικά δικαιώματα. Τη θεωρητική επανάσταση έφερε η Σιμόν ντε Μπωβουάρ με το «Δεύτερο φύλο» το 1949 και την ιστορική ρήση «Γυναίκα δεν γεννιέσαι, αλλά γίνεσαι». Αρκετές δεκαετίες αργότερα, η σύγχρονη φιλόσοφος Τζούντιθ Μπάτλερ θα μιλήσει για την «επιτέλεση» του φύλου και μάλιστα χαριτολογώντας θα πει ότι το γυναικείο κατασκευάζεται και επιτελείται με τον ίδιο τρόπο που η τραβεστί μιμείται το θηλυκό.

«…Άιντε κάτι όντα περίεργα κι ωραία

άιντε που είναι μόνα και ψάχνουν για παρέα»

(«Ανδρομέδα», Θ. Παπακωνσταντίνου)

Ρεπορτάζ: ΑΝΘΗ ΠΑΖΙΑΝΟΥ

Βίντεο: Ι. ΤΣΙΚΝΗΣ, Φωτογραφίες: Β. ΠΑΠΑΝΤΩΝΗΣ

Γιατί τα λέμε όμως όλα αυτά, που σε κάποιους φαντάζουν σοκαριστικά; Γιατί την περασμένη Πέμπτη ψηφίστηκε επί της αρχής στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, το νομοσχέδιο για τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου. Υπέρ του νομοσχεδίου τάχθηκαν ΣΥΡΙΖΑ, Δημοκρατική Συμπαράταξη, ΑΝΕΛ και Ποτάμι, ενώ η ΝΔ επιφυλάχθηκε για την Ολομέλεια. Επιφυλάξεις εξέφρασε και η Ένωση Κεντρώων, ενώ Χρυσή Αυγή και ΚΚΕ καταψήφισαν. Η συζήτηση του νομοσχεδίου συνεχίζεται επί των άρθρων.

Τη Δευτέρα στο Ειρηνοδικείο

Και γιατί μας αφορά το παραπάνω και μάλιστα άμεσα; Επειδή την ερχόμενη Δευτέρα το Ειρηνοδικείο Μυτιλήνης θα εξετάσει το αίτημα της Μυτιληνιάς Ανδρομέδας Ψαρού να «διορθωθεί» η ληξιαρχική πράξη γέννησής της και βάφτισής της και ζητά, μεταξύ άλλων ως προς το αναγραφέν φύλο, να διορθωθεί αυτό και αντί του «ΑΡΡΕΝ» να αναγραφεί το ορθό «ΘΗΛΥ», ως προς το αναγραφέν κύριο όνομά της να διορθωθεί αυτό και αντί του «ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ» να αναγραφεί το νέο ορθό «ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ», το οποίο επέλεξε ως κύριο όνομα. Επίσης, ως προς το αναγραφέν επώνυμό της να διορθωθεί αυτό ως προς την κατάληξή του και αντί του «ΨΑΡΡΟΣ» να αναγραφεί το νέο ορθό «ΨΑΡΟΥ», αντίστοιχο του ανωτέρω θήλεος φύλου της. Δείτε όλο το βίντεο με τις συνεντεύξεις που μας παραχώρησε στο emprosnet.gr.

Ο λόγος για τον οποίο αποφάσισε και μας μίλησε από τον περασμένο Απρίλιο και θέλησε να δώσει όλο το προηγούμενο διάστημα μέσω του «Ε» προσωπικές επιλογές, διεκδικήσεις και σκέψεις της στη δημοσιότητα δεν είναι άλλος από το να βοηθήσει «κι άλλα τρανς άτομα κι όποιον έχει ανάγκη να μιλήσει γι’ αυτό». Θέλει να παραμείνει στη Λέσβο, παρά το ότι ίσως στην Αθήνα ή κάπου στο εξωτερικό θα ήταν πιο εύκολη η καθημερινότητά της.

«Γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι», έλεγε η Σιμόν ντε Μπωβουάρ

Η Ανδρομέδα Ψαρού είναι έτοιμη για την αλλαγή της ταυτότητάς της -διαδικασία χρονοβόρα, αλλά και με υψηλό κόστος

Η σημασία της δίκης

Όπως λέει η δικηγόρος της Ανδρομέδας Ψαρού στο «Ε» Δήμητρα Χατζηλεωνίδα, το δικαστήριο της Δευτέρας παρουσιάζει τεράστιο νομικό ενδιαφέρον: «Η Ανδρομέδα δεν έχει προχωρήσει σε επέμβαση αλλαγής φύλου. Το νομικό ενδιαφέρον εστιάζεται ακριβώς στο δικαίωμα αυτοκαθορισμού του ίδιου του ατόμου». Μάλιστα, σύμφωνα με τη νομολογία, από το 2007 έχει να απασχολήσει παρόμοια υπόθεση την ελληνική Δικαιοσύνη, όπου βιολογική γυναίκα χωρίς να προχωρήσει σε εγχείρηση αναγνωρίστηκε ως άντρας. Όπως πρόσφατα έχει νομολογηθεί, δεν απαιτείται πλέον η Ανδρομέδα, σύμφωνα με τη δικηγόρο της, να έχει υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση των ανδρικών γεννητικών οργάνων. Συγκεκριμένα, η υποχρεωτική στείρωση, η χειρουργική αλλαγή φύλου με αφαίρεση των γεννητικών οργάνων από άρρεν σε θήλυ και αντίστροφα σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την αναγνώριση της αλλαγής φύλου στα διεμφυλικά άτομα «είναι υπερβολική απαίτηση και πρακτική και παραβιάζει το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου), σύμφωνα με την οποία “καθένας έχει το δικαίωμα στον σεβασμό της προσωπικής και οικογενειακής του ζωής, του οίκου του και των επικοινωνιών του”. Επίσης, οι παραπάνω υποχρεώσεις προσκρούουν στο δικαίωμα για ισότητα και μη επιβολή διακρίσεων των άρθρων 2 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα».

Η Ανδρομέδα δεν είναι πια Βαγγέλης

«Από την αρχή είχα στο μυαλό μου ότι με την αλλαγή φύλου έχω πολλά να χάσω, όμως τελικά κέρδισα περισσότερα», μας λέει. Έχασε αρκετούς δικούς της ανθρώπους μετά την απόφασή της τον Δεκέμβριο να μπει στη διαδικασία επαναπροσδιορισμού φύλου. Τότε ξεκίνησε μια σειρά από ορμονολογικές εξετάσεις, και μάλιστα πανάκριβες, όπως τονίζει, οι οποίες δείχνουν το ποσοστό θηλυκών και αρσενικών ορμονών. Στη συνέχεια, άρχισε αγωγή που θα κρατήσει συνολικά δύο χρόνια με οιστρογόνα φάρμακα και ενέσιμα. «Οι καλύτεροι ψυχολόγοι σε αυτή τη διαδικασία είναι οι φίλοι μας και η οικογένεια όταν μας αποδέχεται», επιμένει.

Έχουν περάσει εννιά μήνες από τότε που ζει ως Ανδρομέδα και η αλλαγή είναι θεαματική. «Ξέρω ότι ο κόσμος που με γνωρίζει 30 χρόνια ως Βαγγέλη δεν μπορεί να τα σβήσει όλα σε μια μέρα και να με φωνάζει Ανδρομέδα, όμως οι ανοιχτόμυαλοι άνθρωποι είναι μαζί μου», επισημαίνει. Οι ορμονικές αλλαγές έχουν επηρεάσει πολύ το σώμα της: «Γίνεται ανακατανομή του λίπους από τα αρσενικά σημεία στα θηλυκά. Αυξάνεται το στήθος, εμφανίζονται καμπύλες, λεπταίνει σιγά-σιγά η φωνή, το πρόσωπο γλυκαίνει, μειώνεται δραματικά η τριχοφυΐα στο πρόσωπο και αυξάνεται στο κεφάλι».

«Το να αγαπήσεις τον εαυτό σου είναι η επιτομή της ύπαρξης», υπογραμμίζει, εξηγώντας μας πότε αισθάνθηκε ότι θέλει να γίνει γυναίκα: «Δυστυχώς δεν ζούμε σε κοινωνία αγγέλων, δέχτηκα μεγάλη καταπίεση. Αισθάνομαι γυναίκα από 8 χρόνων, όταν ξεκίνησα τα πρώτα μαθήματα πιάνου κι έβγαινε από μέσα μου κάτι που δεν μπορούσα να κατανοήσω. Δεν ήμουν παιδί που έπαιζε με Barbie ή με στρατιωτάκια και παιχνίδια που θα καθόριζαν το μέλλον μου, ήμουν παιδί που διάβαζε». Στο σχολείο έχει δεχτεί μπούλινγκ για τα σχιστά της μάτια που προδίδουν τη νοτιοκορεάτικη καταγωγή της για την οποία χαίρεται να μιλά: «Πάντα αισθανόμουν διαφορετική κι έχω πολύ δρόμο για να κατανοήσω εντελώς τον εαυτό μου. Είμαι σίγουρη ότι η μητέρα μου πάντα το υποπτευόταν».

 
Ο Βαγγέλης Ψαρός πριν από τον επαναπροσδιορισμό φύλου

Τα προβλήματα

Τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει ένα τρανς άτομο που δεν έχει προχωρήσει σε αλλαγή ταυτότητας είναι μεγάλης δυσκολίας για την καθημερινότητά του, όπως επεσήμανε και η κ. Χατζηλεωνίδα. Για παράδειγμα καθίσταται έως και ακατόρθωτο ένα ταξίδι, αφού η ταυτότητά του δεν συνάδει με τη φυσική του παρουσία, δημιουργώντας πρόβλημα στην ταυτοπροσωπία. Το ίδιο συμβαίνει και με μια απλή συναλλαγή στις τράπεζες. Και βέβαια τα παραπάνω είναι τα εύκολα αντιληπτά, τα υπόλοιπα έχουν να κάνουν με τις στερεοτυπικές αντιλήψεις του φύλου που καλά κρατούν και στερούν το δικαίωμα στην εργασία, καλλιεργούν μίσος στη σχολική αίθουσα και κάνουν έναν απλό καφέ και μια παρέα δυσεύρετες πολυτέλειες. Όμως η κοινωνία έχει προχωρήσει αρκετά και το νομοσχέδιο που υπερψηφίστηκε είναι ένα πρώτο βήμα.

Αλληλέγγυα δράση

Μέσα από την εθελοντική δράση της στο παράρτημα Μυτιλήνης της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης, η Ανδρομέδα Ψαρού έχει συνδράμει πολλούς πρόσφυγες που κατέφτασαν στις ακτές του νησιού. Βρέθηκε στο ΠΙΚΠΑ να φορτώνει και να μοιράζει ρούχα και φαγητό. Έμαθε λίγα αραβικά για να μπορεί να συνεννοείται, αλλά και πρώτες βοήθειες. Την ίδια ώρα, βέβαια, και έχοντας βιώσει πολλαπλά τον αποκλεισμό, μπόρεσε και επέδειξε την κατάλληλη ενσυναίσθηση. Θυμάται ακόμα τις βάρκες, τους αλληλέγγυους, τους «δήθεν αλληλέγγυους», όπως αποκαλεί εκείνους που υποκρίθηκαν τους φιλάνθρωπους, τις αντιδράσεις. Στέκεται ενάντια στη Χρυσή Αυγή και τους φασίστες, θεωρεί ότι η κοινωνία έχει εμποτιστεί με το δόγμα «πατρίς - θρησκεία - οικογένεια», όμως σε αρκετούς ανθρώπους βλέπει το αύριο και σ’ εκείνους ελπίζει.