Έκανε κάθε Λέσβιο δυνάμει μέτοχο στους αρχαιολογικούς θησαυρούς του νησιού, παρουσιάζοντας το 2015 «το εύρημα του μήνα». Ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου Παύλος Τριανταφυλλίδης κάθε άλλο παρά ως αγγαρεία ή τυπικό καθήκον ένιωσε τη θέση ευθύνης που του αποδόθηκε μετά τη συγχώνευση της Κ΄ ΕΠΚΑ και της 14ης ΕΒΑ στην ενιαία Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΕΦΑ) Λέσβου.

Στη σημερινή συνέντευξη που παραχωρεί στο «Ε» μιλά για το έργο της ΕΦΑ έως σήμερα, το σχεδιασμό για το 2016 αλλά και τους επισκέψιμους χώρους.

Κύριε Τριανταφυλλίδη, κλείνετε περίπου δύο χρόνια ως προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου. Πώς σας φαίνεται το νησί μας;

«Ένα υπέροχο νησί με καταπληκτική φύση, ηρεμία και γαλήνη. Εκπέμπει γνησιότητα και αλήθεια, αυθεντία και καθαρότητα, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που σήμερα σπανίζουν, αλλά συνιστούν την ιδιαιτερότητα της Λέσβου.

Σε αυτό το μαγευτικό νησί οι αρχαιολογικοί θησαυροί είναι πολλοί, εκπληκτικοί, κρυμμένοι σε κάθε γωνιά της λεσβιακής γης. Εντοπίζοντάς τους ξεδιπλώνεις και ένα μυστικό της ιστορίας και των ιχνών των παλαιότερων κατοίκων του νησιού, που ίδρυσαν το θαυμαστό αιολικό πολιτισμό».

Ποια ήταν τα σημαντικότερα έργα που ανέδειξε η ΕΦΑ κατά το 2015;

«Το μεγαλύτερο στοίχημα για την ΕΦΑ ήταν η ολοκλήρωση των έργων ΕΣΠΑ. Αναφέρομαι στο μεγαλεπήβολο και πολυσχιδές έργο “Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της πόλης της Μυτιλήνης”, έργο πνοής και ανάδειξης των σημαντικότερων μνημείων που βρέθηκαν στην Επάνω Σκάλα της Μυτιλήνης, το οποίο θα δώσει νέα πνοή στην υποβαθμισμένη σήμερα πόλη, αναδεικνύοντας με έναν ιδιαίτερο τρόπο τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Μυτιλήνης.

Θεωρούμε, επίσης, ότι η διαμόρφωση και ανάδειξη του Κάστρου της Μυτιλήνης αποτελεί ένα έργο σταθμό για την υποβαθμισμένη σήμερα περιοχή του Κάτω Κάστρου, όπου άρχισαν να λειτουργούν σταδιακά πολιτιστικά κέντρα στα νεόδμητα και αποκαταστημένα κτήρια της οθωμανικής περιόδου που βρίσκονταν διάσπαρτα στην εν λόγω περιοχή. Το έργο πιστεύουμε ότι θα συνεχισθεί και θα ολοκληρωθεί κατά την επόμενη προγραμματική περίοδο (Β΄ ΕΣΠΑ 2014-2020), στο πλαίσιο των αστικών αναπλάσεων σε συνεργασία με το Δήμο Λέσβου.

Στη Λήμνο η Εφορεία μας ολοκλήρωσε με επιτυχία το έργο της σήμανσης όλων των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της σημερινής πόλης της Μύρινας, έργο πνοής για το νησί, που θα αποτελέσει πιλοτικό οδηγό για τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται, προκειμένου η πληροφόρηση του κοινού να είναι άμεση».

Τι σας οδήγησε στη διαδικασία παρουσίασης του «ευρήματος του μήνα»;

«Για μένα ήταν μεγάλη χαρά και ικανοποίηση να υλοποιηθεί η εν λόγω εκδήλωση, μέσω της οποίας το λεσβιακό κοινό ήρθε πιο κοντά στον άγνωστο και θαυμαστό κόσμο του μουσείου και της αρχαιολογίας. Η χαρά για τον αρχαιολόγο είναι να μοιράζεται τις γνώσεις και τα ευρήματα των ανασκαφών με το ευρύτερο κοινό, στο οποίο οφείλει να απευθύνεται και να το εντάσσει στον κόσμο του παρελθόντος, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και γνώσης για το παρόν και το μέλλον.

Το αρχαιολογικό εύρημα του μήνα πέτυχε το σκοπό του: έφερε τον κόσμο πιο κοντά στις πολιτιστικές εκδηλώσεις που οφείλει η Αρχαιολογική Υπηρεσία να προσφέρει απλόχερα, έστω και στη δίνη των κακών οικονομικών συγκυριών για τη χώρα μας.

Θεωρώ ότι όλο το προσωπικό της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου συνέβαλε στην επιτυχή πραγματοποίηση της εκδήλωσης αυτής, και κυρίως οι αρχαιολόγοι που με περισσή χαρά και ενθουσιασμό συμμετείχαν στην υλοποίηση σχεδόν κάθε μήνα ενός νέου αρχαιολογικού ευρήματος».

Βρήκατε ανταπόκριση από τους Λέσβιους;

«Ναι. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη και αυτό μας έδωσε δύναμη και κουράγιο για να προχωρήσουμε σε περισσότερο απαιτητικές εκδηλώσεις. Χαίρομαι κάθε φορά που η αίθουσα του αμφιθεάτρου του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης γεμίζει ασφυκτικά με κόσμο. Αυτό για μας είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του έργου μας».

Ποια είναι τα σχέδια και ο προγραμματισμός της ΕΦΑ για το 2016;

«Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου θα συνεχίσει με αμείωτους ρυθμούς τις δραστηριότητές της και για το έτος 2016. Η εκδήλωση “Το Αρχαιολογικό Εύρημα του Μήνα” γίνεται πλέον τριμηνιαία προκειμένου να δίδεται η δυνατότητα στο κοινό να επισκέπτεται το εκθεσιακό εύρημα για περισσότερο καιρό. Η εν λόγω εκδήλωση πλέον συνοδεύεται και από ενημερωτικό φυλλάδιο για το εύρημα καθώς και από αντίστοιχες ψηφιακές προβολές σχετικές με το θέμα.

Στο πλαίσιο των πολιτιστικών της δραστηριοτήτων στη διεθνή ημέρα Μουσείων, που έχει ως θέμα “Μουσείο και τοπίο”, θα αναδειχθεί στο αίθριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Μυτιλήνης ο αρχαίος λινός (πατητήρι), όπως βρέθηκε κατά τις εργασίες διάνοιξης της επαρχιακής οδού Λάμπου Μύλοι. Οι πράσινες πολιτιστικές διαδρομές, που κάθε χρόνο με επιτυχία γίνονται από την Εφορεία μας, σε συνεργασία με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, θα συνεχιστούν και φέτος προσθέτοντας ως συνδιοργανωτή και το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου. Ο θεσμός των διαλέξεων συνεχίζεται και φέτος με προσκεκλημένους έγκυρους επιστημονικά ομιλητές, όπως τον καθηγητή Νικόλαο Χρ. Σταμπολίδη, τη διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Δρ. Πολυξένη Αδάμ-Βελένη και τη γενική γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού Δρ. Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.

Στο νέο ΕΣΠΑ

«Η Υπηρεσία μας σκοπεύει να εντάξει στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020 τη διαμόρφωση και ανάδειξη των σημαντικότερων αρχαιολογικών χώρων αρμοδιότητάς της που βρίσκονται σε στάδιο κατάρρευσης.

Μιλώ για την ανάδειξη της αρχαιότερης οργανωμένης πόλης της Ευρώπης, της Πολιόχνης, του ιερού των Καβείρων, του ΒΑ περιβόλου των τειχών του Κάστρου της Μυτιλήνης, την αστική ανάπλαση του Κάτω Κάστρου σε πολυχώρο πολιτισμού, την ανάδειξη και διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου της Ηφαιστίας, τις περιπατητικές διαδρομές των αρχαίων οχυρωματικών εγκαταστάσεων της δυτικής Λέσβου καθώς και των μονοπατιών της ορθόδοξης πίστης, ένα φιλόδοξο πρόγραμμα που στοχεύει στην ανάδειξη των σημαντικότερων βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων της Λέσβου, που επίσης βρίσκονται σε στάδιο ετοιμορροπίας.

Η Εφορεία μας, στο πλαίσιο των καλοκαιρινών εκδηλώσεών της, προγραμματίζει νυχτερινές ξεναγήσεις στο περίφημο Κάστρο της Μυτιλήνης στο πλαίσιο της εκδήλωσης “Συντροφιά με τις καλοκαιρινές πανσελήνους”, όπου καταξιωμένοι καλλιτέχνες της Λέσβου θα παρουσιάσουν ένα σύντομο πρόγραμμα του μουσικού τους έργου απόλυτα εναρμονισμένου με το ευρύτερο αρχαιολογικό τοπίο του Επάνω Κάστρου.

Παράλληλα, προγραμματίζουμε την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της συλλογής γλυπτών του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου της Μυτιλήνης καθώς και την αναβάθμιση του υπογείου χώρου της υφιστάμενης περιοδικής έκθεσης».

Θα λειτουργήσει το παλιό Αρχαιολογικό Μουσείο; Ποιοι θα είναι οι επισκέψιμοι χώροι της ΕΦΑ για τους επισκέπτες το φετινό καλοκαίρι;

«Για φέτος το παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο θα παραμείνει κλειστό λόγω κτηριακών προβλημάτων που έχουν διαπιστωθεί καθώς και έλλειψης φυλακτικού προσωπικού, το οποίο συνεχώς μειώνεται. Ωστόσο, η Εφορεία μας σκοπεύει να αναβαθμίσει το χώρο του αιθρίου, της Επιγραφικής Συλλογής και να προχωρήσει άμεσα στην έγκριση σχετικής κτηριολογικής μελέτης εκσυγχρονισμού που έχει ήδη εκπονηθεί, για να εξευρεθούν εν συνεχεία πόροι υλοποίησής της.

Για το έτος 2016 οι επισκέψιμοι χώροι της Λέσβου είναι το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, το Κάστρο, οι ήδη διαμορφωμένοι και αναδεδειγμένοι αρχαιολογικοί χώροι της Επάνω Σκάλας, το Τσαρσί Χαμάμ, το ιερό των Μέσων, το αιολικό ιερό της Κλοπεδής στην Αγία Παρασκευή, η Θερμή, η αρχαιολογική Συλλογή Νάπης, η αρχαιολογική Συλλογή Ερεσού, το Κάστρο Μολύβου και το αρχοντικό της Βαρελτζίδαινας στην Πέτρα.

Στη Λήμνο το Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου, ο αρχαιολογικός χώρος της προϊστορικής Μύρινας, το Κάστρο της Μύρινας, ο αρχαιολογικός χώρος της Πολιόχνης, του ιερού των Καβείρων, η Ηφαιστία και ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο Ρεπανίδι».

Μετά τη συγχώνευση των Εφορειών, ποιες είναι οι αλλαγές και πώς ανταποκριθήκατε σε αυτές;

«Με τη συγχώνευση της Κ΄ ΕΠΚΑ και της 14ης ΕΒΑ στην ενιαία Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου, η Αρχαιολογική Υπηρεσία με χωρική αρμοδιότητα τη Λέσβο, Λήμνο και Άγιο Ευστράτιο γιγαντώθηκε, ενώνοντας τις δυνάμεις της και το υπάρχον προσωπικό της.

Ωστόσο, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου καλείται να αντιμετωπίσει μια σωρεία προβλημάτων προστασίας, εποπτείας και διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, υλοποίηση σωστικών και συστηματικών ανασκαφών και ερευνητικών προγραμμάτων, οριοθετήσεις αρχαιολογικών χώρων και ζωνών προστασίας, καθώς οι οικονομικοί πόροι πλέον είναι ελάχιστοι λόγω των δυσμενών οικονομικών συνθηκών που βιώνει η χώρα μας.

Με ελάχιστα χρήματα πραγματοποιήσαμε κατά το έτος 2015 όλες μας τις εκδηλώσεις αλλά και το σοβαρό έργο της προστασίας των αρχαιοτήτων που για την Υπηρεσία μας αλλά και για μένα προσωπικά είναι το πρωταρχικό μας καθήκον. Αρωγοί μας στο έργο μας ήταν η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου καθώς και ο Δήμος Λέσβου, Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου. Όλους τους ευχαριστούμε θερμά».

Ο Παύλος Τριανταφυλλίδης

Ο Παύλος Τριανταφυλλίδης, γεννημένος στην Πάτρα, σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και εν συνεχεία έκανε μεταπτυχιακές σπουδές με υποτροφία του Αυστριακού Υπουργείου Έρευνας και Τεχνολογίας στο Ινστιτούτο της Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βιέννης.

Διδάκτωρ της Κλασικής Αρχαιολογίας με ειδίκευση στην αρχαία υαλουργία των Κυκλάδων και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Ινστιτούτο της Κλασικής Αρχαιολογίας του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στο Βερολίνο και στο Corning Museum of Glass της Νέας Υόρκης.

Προϊστάμενος στο Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αιγαιακών Σπουδών (2011-2013) και στην ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων με έδρα τη Ρόδο. Aπό το 2014 είναι Προϊστάμενος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου και Αναπληρωτής Προϊστάμενος στην Εφορεία Σάμου και Ικαρίας.

Συγγραφέας πολλών επιστημονικών βιβλίων, αρχαιολογικών οδηγών και άρθρων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά.