Το λιμάνι της Μυτιλήνης είναι ουσιαστικά το μοναδικό λιμάνι του νησιού που εξυπηρετεί όλη σχεδόν την κίνηση από και προς Λέσβο. Τα λιμάνια της Πέτρας, του Σιγρίου και του Περάματος ελάχιστες δραστηριότητες εξυπηρετούν. Το αποτέλεσμα είναι το λιμάνι της Μυτιλήνης να υπερφορτώνεται με δραστηριότητες που είναι αδύνατο να εξυπηρετήσει με ασφαλή τρόπο. Στην ουσία δηλαδή το λιμάνι της Μυτιλήνης εξυπηρετεί όλο το νησί χωρίς να έχει τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Λέσβος είναι το μοναδικό μεγάλο νησί της χώρας που διαθέτει ένα μόνο λιμάνι για να εξυπηρετεί τις θαλάσσιες μεταφορές. Η γειτονική Χίος διαθέτει δύο, η Σάμος τρία και η πολύ μικρότερη Ικαρία δύο.

Κατά την παρουσίαση του master plan, ο δήμαρχος Λέσβου Σπύρος Γαληνός ανακοίνωσε ότι ξεκινούν άμεσα οι εργασίες για την κατασκευή του νέου λιμανιού στο Σίγρι. Θυμίζουμε ότι το έργο αυτό θα χρηματοδοτηθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων της χώρας. Η κατασκευή του, κυρίως όμως η αξιοποίησή του, μπορεί να απορροφήσει ένα σημαντικό μέρος των σκαφών που εξυπηρετεί το λιμάνι της Μυτιλήνης, με συνέπεια την αποσυμφόρηση της πόλης. Πέραν αυτού, η κατασκευή του νέου λιμανιού του Σιγρίου θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ανισόμετρης ανάπτυξης του ανατολικού και του δυτικού τμήματος του νησιού. Πριν από την έναρξη των εργασιών στο Σίγρι, η υπηρεσία Ενάλιων Αρχαιοτήτων θα επισκεφθεί και θα ερευνήσει το χώρο. Ο Δήμος θα ζητήσει, με την ευκαιρία αυτή, να γίνει και σχετική διερεύνηση της περιοχής του Καρά Τεπέ, όπως είπε ο κ. Γαληνός. Κατά συνέπεια, θα μπορούσε πολύ σύντομα να δοθεί μια σαφή και ξεκάθαρη απάντηση στο κατά πόσο μπορεί να κατασκευαστεί νέο λιμάνι στην περιοχή αυτήν ή όχι.

Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που ο δήμαρχος, παρά τις αρνητικές εισηγήσεις, επιμένει πως το θέμα της κατασκευής νέου λιμανιού στον Καρά Τεπέ παραμένει ανοιχτό. Στην τοποθέτησή του διαμαρτυρήθηκε για την έλλειψη βοήθειας από την πλευρά της κυβέρνησης, που θα μπορούσε να προωθήσει τα ζητήματα που σχετίζονται με το λιμάνι. Ο παριστάμενος γενικός γραμματέας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννης Γιαννέλλης έσπευσε να δηλώσει πρόθυμος να στηρίξει το Δήμο σε ό,τι του ζητηθεί κι επεσήμανε πως μέχρι σήμερα ο Δήμος δεν τον έχει ενημερώσει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.

Δίκτυο λιμανιών

Δεδομένης της στενότητας του χώρου στον οποίο καλείται να λειτουργήσει το λιμάνι της Μυτιλήνης, σύμφωνα με το master plan, θα μπορούσε να εξεταστεί η επιλογή της μεταφοράς δραστηριοτήτων σε άλλα λιμάνια του νησιού. Για παράδειγμα, το λιμάνι της Πέτρας θα μπορούσε να οριστεί ως το λιμάνι στο οποίο θα εκφορτώνονται όλες οι ζωοτροφές και τα αδρανή υλικά που έρχονται στο νησί με φορτηγά πλοία. Επίσης, θα μπορούσε να γίνει ο βασικός λιμένας υποδοχής κρουαζιερόπλοιων. Το νέο λιμάνι του Σιγρίου θα μπορούσε να υποδέχεται τα πλοία μεταφοράς καυσίμων κ.λπ. Ακόμη και τμήμα των ακτοπλοϊκών συνδέσεων της Λέσβου με την ηπειρωτική Ελλάδα θα μπορούσαν να απορροφήσουν τα άλλα λιμάνια του νησιού. Αρκεί βέβαια να δημιουργηθούν και τα αναγκαία δίκτυα μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων.

Έτσι το λιμάνι της Μυτιλήνης θα αποφορτιστεί από ένα σημαντικό τμήμα δραστηριοτήτων που εξυπηρετεί σήμερα. Η κίνηση βαρέων οχημάτων (φορτηγά, λεωφορεία κ.λπ.) θα περιοριστεί σημαντικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη λειτουργία της πόλης. Στην περίπτωση αυτήν η διαρρύθμιση των χώρων του λιμανιού θα αλλάξει και σίγουρα θα γίνει πιο άνετη. Δηλαδή θα μπορέσει να τροποποιηθεί το master plan για να δημιουργηθούν αποθηκευτικοί χώροι και ζώνες ελιγμού των φορτηγών αυτοκινήτων κ.λπ. Επιπρόσθετα, η μεταφορά δραστηριοτήτων στα άλλα λιμάνια του νησιού θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης γι’ αυτές τις περιοχές. Σε αυτήν την περίπτωση, θα έπρεπε να αλλάξει εντελώς ο χαρακτήρας του master plan και από μελέτη για το λιμάνι της πόλης να μετεξελιχθεί σε μελέτη για το δίκτυο λιμένων της Λέσβου.

Το μέλλον του λιμανιού της Μυτιλήνης

Το πλαίσιο μέσα στο οποίο εκπονήθηκε το master plan του λιμένα Μυτιλήνης προβλέπει στο πιο αισιόδοξο σενάριο να διπλασιαστεί η επιβατική κίνησή του μετά από 25 χρόνια. Το σενάριο αυτό θεωρεί ότι η χώρα μπορεί να έχει έναν μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 1,5% για όλη αυτήν την περίοδο. Είναι το αισιόδοξο σενάριο και στηρίζεται σε εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όπως εξήγησαν οι μελετητές.

Στη βάση αυτή αλλά και στο πλαίσιο που καθόρισαν το αρμόδιο Υπουργείο Υποδομών, το Λιμενικό Ταμείο Λέσβου και ο Δήμος Λέσβου εκπονήθηκε master plan για ένα λιμάνι τοπικής σημασίας, του οποίου οι κύριες δραστηριότητες θα είναι η εξυπηρέτηση πλοίων ακτοπλοΐας και κρουαζιέρας.

Ο χώρος που προβλέπεται για τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις με την Τουρκία σχεδιάστηκε με τα δεδομένα των μικρών σκαφών που εξυπηρετούν τη γραμμή Μυτιλήνη - Αϊβαλί. Όμως, η «Hellenic Seaways» ήδη έχει εξαγγείλει ότι θέλει να δρομολογήσει πλοίο στη γραμμή Σμύρνη - Μυτιλήνη - Θεσσαλονίκη. Επίσης, στελέχη της εταιρείας έχουν αναφέρει πως στο σχεδιασμό τους είναι και μια δεύτερη γραμμή Σμύρνη - Μυτιλήνη - Κυκλάδες (σ.σ. Σύρος κατά τη δική μας εκτίμηση) - Πειραιάς.

Πρόβλεψη για λιμάνι-κόμβος

Στην περίπτωση αυτήν, το λιμάνι της Μυτιλήνης θα μετατραπεί σε έναν διαμετακομιστικό κόμβο μεταφοράς επιβατών και οχημάτων. Η ανάπτυξη των δύο αυτών γραμμών σημαίνει ότι στο λιμάνι της πόλης θα προσεγγίζουν σχεδόν καθημερινά πλοία όπως το «Αριάδνη», το «Blue Star 1», το «Νήσος Σάμος» και το «Νήσος Ρόδος». Πρόκειται για πλοία που προσεγγίζουν τα 200 μέτρα το καθένα και με τεράστια γκαράζ που μπορούν να μεταφέρουν πολλές εκατοντάδες φορτηγά το καθένα. Μόνο το «Νήσος Σάμος» έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει 750 οχήματα.

Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Ναυτιλίας μελετά το σενάριο για τον ανασχεδιασμό του ακτοπλοϊκού χάρτη της χώρας με τη δημιουργία γραμμών κορμού και ακτινωτών γραμμών. Για να εξυπηρετήσει αυτόν το σχεδιασμό το λιμάνι της Μυτιλήνης, θα πρέπει να διαθέτει χώρους όπου δίπλα στα μεγάλα πλοία θα προσεγγίζουν και μικρότερα σκάφη της ακτοπλοΐας, που θα συνδέουν το νησί με τη Χίο, τη Λήμνο και τον Άη Στράτη.

Υπό αυτό το πρίσμα, το λιμάνι της Μυτιλήνης πρέπει να αντιμετωπισθεί ως περιφερειακός λιμενικός κόμβος. Για να λάβει αυτό το χαρακτήρα, είναι απολύτως απαραίτητο να κατασκευαστεί νέο λιμάνι στον Καρά Τεπέ και παράλληλα να αξιοποιηθούν τα άλλα λιμάνια του νησιού. Μάλιστα, το λιμάνι του Καρά Τεπέ θα πρέπει να διαθέτει τη δυνατότητα να εξυπηρετεί πλοία της ακτοπλοΐας, ώστε να δένουν εκεί τα πλοία που δεν θα μπορούν να εξυπηρετηθούν από το υφιστάμενο λιμάνι.

Ξεχάστε τη ζεύξη των φανών

Αυτοκίνητα και μηχανάκια θα συνεχίσουν να κάνουν το γύρο του εσωτερικού λιμένα της Μυτιλήνης κι αυτό γιατί η υπηρεσία Ενάλιων Αρχαιοτήτων δεν συναινεί στη ζεύξη των δύο φανών με μια μικρή βυθιζόμενη γέφυρα.

Το έργο αυτό, όταν είχε μελετηθεί τη δεκαετία του 1990, υπολογιζόταν ότι θα έχει κόστος κατασκευής 150 εκατ. δραχμές, όπως ανέφερε κατά την παρέμβασή του ο πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Στρατής Φραντζέσκος στην παρουσίαση του master plan. Εκ μέρους της μελετητικής ομάδας, η κ. Φράγκου υπογράμμισε πως υπάρχουν ενστάσεις από την υπηρεσία Ενάλιων Αρχαιοτήτων γενικότερα για τις παρεμβάσεις στην περιοχή «Φανάρι», γι’ αυτό και η μελέτη προτείνει τις ηπιότερες δυνατές.