Τα τελευταία χρόνια, κύρια από το 2013 και μετά, παρατήρησα στην παραλία Απιδιάς Λάκκος, από βάθος 1,5 μ. και πέρα, την εμφάνιση σε μεγάλους αριθμούς, του Βρυόζωου** Schizoporellaerrata (Cheilostomata, οικ. Schizoporellidae). Χρησιμοποιώντας σαν εξωσκελετό CaCO4, αναπτύσσεται σε «οζώδη δενδροειδή μορφή», με αρκετούς κλάδους, έως 40 εκ. τα μεγαλύτερα, μωβ-καφέ χρώματος με κίτρινα-πορτοκαλί τα στόμια των κλάδων.

Εδώ προβάλλουν δύο «κεραίες» από κροσσούς, οι οποίες κινούνται και φέρνουν τη μικροσκοπική τροφή στα στόμια, όπου υπάρχουν τα ζωίδια. Το υπόστρωμα είναι αντικείμενα (πέτρες, τούβλα, πίνες), που βρίσκονται στον αμμώδη βυθό. Ο εξωσκελετός στις κοιλότητες του, φιλοξενεί και προστατεύει ένα μεγάλο αριθμό μικρών θαλάσσιων ζώων (όπως και άλλοι ερευνητές έχουν ανακοινώσει), τα οποία στη δική μας περίπτωση, περιλαμβάνουν γαρίδες, γωβιούς, αυγά σουπιάς, κοχύλια, αλλά κύρια πολλά είδη καβουριών, με μεγαλύτερο τον Pilumnus hirtelus.

Το είδος είναι υποτροπικό-τροπικό και έχει μεταφερθεί σ’ όλο σχεδόν τον κόσμο με τα «απόνερα» των καραβιών. Έχει εντοπιστεί στο Αιγαίο (αρκετές ανακοινώσεις) και η μικρή του λάρβα, που παράγει τις αποικίες, μπορεί, ανάλογα με τις συνθήκες του περιβάλλοντος, να δημιουργήσει οριζόντιες ή κάθετες, δενδροειδείς μορφές.

Στον κόλπο της Γέρας, η ύπαρξη άφθονης τροφής, τα σχετικά ήρεμα νερά και η αυξημένη αλατότητα, παρέχουν ιδανικές συνθήκες για την κάθετη (δενδροειδή) ανάπτυξή του. Όμως πιστεύω, ότι πολλαπλασιάστηκαν τα τελευταία χρόνια λόγω της τέταρτης συνιστώσας ανάπτυξής τους, που είναι η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της θάλασσας, λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Δείγματαβιβλιογραφίας:

1. Silvia Cocito et al: Patterns of  bioconstruction in the cheilostome bryozoan Schizochlorella errata: the influence of hydrodynamics and associated biota. 2000. Univ. di Genova.

2. Ferah Kocak et al: Checklist of bryozoa on the coasts of Turkey. Univ. Ismir 2014.

*Ο Μάκης Αξιώτης είναι διδάκτορας του Παν. Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης του Τμ. Περιβάλλοντος Παν. Αιγαίου.

**Τα Βρυόζωα αποτελούν μια κατηγορία θαλάσσιων κύρια ειδών, που αναπτύσσονται σε υπέροχες οριζόντιες ή και κάθετες αποικίες με λαμπρά χρώματα. Το ζωίδιο εκκρίνει εξωσκελετό από ασβέστιο ή χιτίνη και σχηματίζει μια κοιλότητα (zooecium) με στόμιο, όπου ένα κινούμενο λοφίο του, προμηθεύει την τροφή (πλαγκτόν). Σχηματίζονται αποικίες με τεράστιο αριθμό ζωιδίων, τα οποία φέρουν εξειδίκευση (τροφή, άμυνα, πολλαπλασιασμός) και οι κοιλότητες τους επικοινωνούν μεταξύ τους. Υπάρχουν 5.000 περίπου είδη, από τα οποία μόνο 50 στα γλυκά νερά.

Η Schizoporella errata του κόλπου της Γέρας

…και σε ένα αρχαίο κεραμίδι

…τα στόμια και συγκεντρικές ασβεστώσεις των κλάδων

…οι κροσσοί των στομίων

Μερικά από τα είδη καβουριών

…με τον μεγαλύτερο Pilumnus hirtelus