Η αντιπεριφερειάρχης αρμόδια για θέματα τουρισμού, Αποστολία Λύκου, μιλάει σήμερα στο «Ε» για την τουριστική προβολή των νησιών του Βορείου Αιγαίου και το σχεδιασμό της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. Η Χιώτισσα κ. Λύκου είναι απόφοιτος του Κολλεγίου Saint George και πτυχιούχος στον Ελληνικό Πολιτισμό από το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο. Έχει μακρά ενασχόληση με τον τομέα του τουρισμού. Το 1985 εργαζόταν στο Γραφείο Τουρισμού του Δήμου Χίου. Έχει διατελέσει επί δύο τετραετίες νομαρχιακή σύμβουλος Χίου και για μία πενταετία διετέλεσε πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουρισμού της Χίου. Σήμερα αποκαλύπτει στο «Ε» ότι την περίοδο 2013 - 2015 θα δαπανηθούν συνολικά για την τουριστική προβολή των νησιών μας 850.000 ευρώ, ενώ καταλήγοντας δεν παραλείπει να τονίσει πως αν κάτι χρειάζεται αλλαγή, αυτό είναι η νοοτροπία μας.

Τη φετινή χρονιά καταγράφηκε κάμψη της τουριστικής κίνησης σε όλη την Ελλάδα, όσο και στα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Καταγράφηκαν σημαντικές απώλειες από τις ευρωπαϊκές αγορές και πολύ μεγάλες απώλειες από τον εσωτερικό τουρισμό. Θα συνεχιστεί η μείωση και την επόμενη χρονιά ή αναμένεται ανάκαμψη;
«Όντως στη χώρα μας καταγράφηκε μεγάλη κάμψη της τουριστικής κίνησης, αν και ορισμένοι προορισμοί μας σημείωσαν αύξηση (Χανιά, Κως Χαλκιδική κ.ά.). Στην Περιφέρειά μας συνεχίστηκε η πτώση των τελευταίων ετών, με τη μεγαλύτερη στον εσωτερικό μας τουρισμό, αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Εύχομαι και ελπίζω να έχομε ανάκαμψη την επόμενη χρονιά, τουλάχιστον από τις ξένες αγορές, αλλά αυτό θα φανεί το πρώτο τρίμηνο του 2013 με τη συμμετοχή μας σε διεθνείς εκθέσεις και κυρίως στην Ι.Τ.Β. του Βερολίνου.»

Η τουρκική αγορά

Ευτυχώς για τα περισσότερα νησιά του Βορείου Αιγαίου υπήρξε αντιστάθμισμα από την τουρκική αγορά, η οποία αναπτύσσεται δυναμικά και δίνει μεγάλο αριθμό τουριστών. Κυρίως στη Χίο και τη Λέσβο, και δευτερευόντως στη Σάμο. Ποιες ενέργειες θα γίνουν από την πλευρά της Περιφέρειας για την ενίσχυση αυτού του τουριστικού ρεύματος;
«Όσον αφορά την τουρκική αγορά, έχω ήδη συναντηθεί με όλους τους φορείς και σε όλες τις περιφερειακές μας ενότητες, με σκοπό την από κοινού συμμετοχή στην Έκθεση της Σμύρνης που πραγματοποιείται από τις 6 έως τις 9 Δεκεμβρίου, και στην Έκθεση της Κωνσταντινούπολης που πραγματοποιείται στο τέλος Ιανουαρίου του επόμενου χρόνου, όπου η Περιφέρειά μας έχει αναλάβει το συντονισμό. Επίσης έχει δρομολογηθεί η εκτύπωση τουριστικού οδηγού και η παραγωγή DVD στα τουρκικά για όλα τα νησιά μας.»

Μέχρι και σήμερα, η τουριστική προβολή των νησιών μας στηριζόταν σε ορισμένες βασικές παραδοχές. Συμμετοχή σε τουριστικές εκθέσεις, μετακλήσεις δημοσιογράφων για την προβολή των νησιών σε μέσα ενημέρωσης της αγοράς-στόχου κ.λπ.. Μήπως είναι καιρός να μελετηθεί το ζήτημα αυτό εκ νέου, ώστε και συνοχή να υπάρχει στην τουριστική προβολή, και αλληλουχία στις δράσεις που αναπτύσσονται είτε από την Περιφέρεια είτε από τους δήμους;
«Η Περιφέρεια έχει άριστη συνεργασία με τους δήμους και αυτό επιβεβαιώνεται από την απόφαση του περιφερειάρχη, Νάσου Γιακαλή, να στηριχθούν οι δήμοι για την τουριστική τους προβολή μέσω του ΕΣΠΑ, με το ποσό των 192.000 ευρώ ανά περιφερειακή ενότητα για το διάστημα μέχρι το τέλος τού 2015. Στις εκθέσεις (τουριστικές ή άλλες) πάμε από κοινού, γιατί κοινό σκοπό έχουμε την προβολή των νησιών μας.»

Ψηφιακή προβολή - εκθέσεις

Πόσοι είναι οι πόροι που διαθέτει η Περιφέρεια για την τουριστική προβολή των νησιών μας σε ετήσια βάση; Σε ποιες τουριστικές εκθέσεις θα πάρει μέρος η Περιφέρεια το χειμώνα και την άνοιξη;
«Η προβολή κάθε τόπου στηρίζεται πάντα σε ορισμένους πάγιους τρόπους, αλλά και με τη συμπλήρωση διαφόρων καινοτομιών, ανάλογα με τα οικονομικά του. Ως Περιφέρεια προγραμματίζουμε ήδη την ένταξη μιας σειράς εφαρμογών ψηφιακής προβολής μέσω του ΕΣΠΑ, τρόπος πλέον διαδεδομένος σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Το 2011, αν και ως αιρετή περιφέρεια μόλις είχαμε αναλάβει, σε μια πολύ δύσκολη οικονομική συγκυρία, διαθέσαμε 60.000 ευρώ. Άλλα 170.000 ευρώ διαθέσαμε για το 2012. Την περίοδο 2013 έως 2015 θα δαπανηθούν 850.000 ευρώ από το ΕΣΠΑ για τουριστική προβολή. Σχετικός διαγωνισμός για την τουριστική προβολή των νησιών μας βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.

Όσον αφορά στις εκθέσεις τις οποίες η Περιφέρεια συντονίζει και συμμετέχει το τελευταίο τρίμηνο του 2012 είναι: (εκτός τη Σμύρνη που προανέφερα) η World Travel Market στο Λονδίνου από 5 ως 8 Νοέμβρη, η “Filoxenia” στη Θεσσαλονίκη από 22 ως 25 Νοέμβρη. Παράλληλα έχουμε δρομολογήσει τη συμμετοχή μας στην Έκθεση Ουτρέχτης στην Ολλανδία το πρώτο δεκαήμερο του 2013. Υπάρχει προγραμματισμός για συμμετοχή σε δύο ελληνικές εκθέσεις και τρεις του εξωτερικού. Όταν ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός τού ΕΣΠΑ, θα γνωρίζουμε σε πόσες εκθέσεις μπορούμε να συμμετάσχουμε. Αν προκύψουν πρόσθετοι διαθέσιμοι πόροι, θα δούμε σε ποιες επιπλέον εκθέσεις μπορούμε να πάρουμε μέρος. Θεωρούμε ότι η Περιφέρεια δεν πρόκειται να λείψει από εκθέσεις χωρών και πόλεων από τις οποίες δεχόμαστε μαζικό τουρισμό (charter), όπως Ουτρέχτη, Βερολίνο, Λονδίνο, Σκανδιναβία κ.λπ..»

Κατά την εκτίμησή σας, είναι δόκιμο να γίνεται ενιαία προβολή των νησιών του Βορείου Αιγαίου ως τουριστικού προορισμού ή θα πρέπει να υπάρχει ξεχωριστός σχεδιασμός για κάθε νησί ώστε να αναδεικνύεται η διαφορετικότητά τους;
«Σαφέστατα το κάθε νησί αποτελεί ένα διαφορετικό τουριστικό προορισμό, όχι μόνο λόγω της ιδιαιτερότητάς του, αλλά και λόγω της νησιωτικότητάς μας. Η Περιφέρεια σχεδιάζει και πραγματοποιεί μια ενιαία προβολή, ώστε να υπάρχει ισόρροπη προβολή όλων των νησιών μας, από το πιο μικρό έως το πιο μεγάλο (π.χ. ενιαίος τουριστικός οδηγός), τονίζοντας ωστόσο και τη διαφορετικότητά τους. Βέβαια, και η κάθε περιφερειακή ενότητα έχει ήδη εκτυπώσει το δικό της έντυπο.»

Θεματική προβολή

Μια ανεκμετάλλευτη τουριστική αγορά για τα νησιά μας είναι οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Ιαματικός τουρισμός, φυσιολατρικός τουρισμός, οινοτουρισμός, καταδυτικός τουρισμός κ.λπ.. Με ποιον τρόπο θα προβληθούν αυτές οι πτυχές του τουριστικού προϊόντος των νησιών μας;

«Έχει ξεκινήσει μια καταγραφή των φορέων-επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα του εναλλακτικού τουρισμού, με σκοπό τη δημιουργία ενός μητρώου και την περαιτέρω προβολή τους σε εκθέσεις, αλλά και τη δημιουργία αντίστοιχου έντυπου υλικού. Μέσω του ΕΣΠΑ θα εκδοθούν τρεις θεματικοί οδηγοί (πολιτιστικός-θρησκευτικός, φυσιολατρικός, προϊόντα-γαστρονομία) για την προβολή των εναλλακτικών μορφών. Επίσης από πέρσι είμαι σε επικοινωνία με το Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, για την ανάπτυξη καταδυτικών πάρκων στην Περιφέρειά μας, θέμα που τέθηκε και από την Ικαρία σε Περιφερειακό μας Συμβούλιο.»

Μια νέα αναδυόμενη τουριστική αγορά είναι η Ρωσία. Συχνά - πυκνά, βλέπουμε ρεπορτάζ από περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας και την Κρήτη, όπου γίνεται λόγος για τους Ρώσους τουρίστες με ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια. Γιατί τα νησιά μας δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να προσελκύσουν Ρώσους; Πώς μπορεί να αντιμετωπισθεί το ζήτημα αυτό;
«Όσον αφορά την τουριστική αγορά της Ρωσίας, είναι μέσα στα άμεσα σχέδιά μας, θεωρώντας όμως ότι πρέπει να γίνουν συντονισμένες και σωστά οργανωμένες προσπάθειες για να αποφέρουν αποτελέσματα, αφού δεν ευοδωθήκαν οι προηγούμενες συμμετοχές μας στην Έκθεση της Μόσχας ως νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις ή με την παλιά μορφή της Περιφέρειας. Τα προς εκτύπωση έντυπά μας θα είναι τόσο στη ρωσική, όσο και στην τουρκική γλώσσα.»

Θεωρείτε ικανοποιητικό το επίπεδο συνεργασίας της Περιφέρειας με τους τουριστικούς πράκτορες, τους ξενοδόχους και τους άλλους φορείς του τουριστικού τομέα;
«Το επίπεδο συνεργασίας της Περιφέρειας με όλους τους εμπλεκόμενους με τον τουρισμό φορείς θεωρώ ότι βρίσκεται σε άριστο επίπεδο και αυτό μπορούν να σας το επιβεβαιώσουν και οι ίδιοι. Από την αρχή ως σήμερα είχαμε συχνές συναντήσεις και ανταλλαγές απόψεων, και ήμουν κοντά τους ανά πάσα στιγμή, επισκεπτόμενη ακόμα και τα μικρά νησιά μας, εκτός του Άι-Στράτη, που δυστυχώς δεν κατάφερα και τις δύο φορές που ήμουνα Λήμνο να τον επισκεφθώ. Βεβαίως θα ήθελα και να τους ευχαριστήσω, γιατί όποτε χρειασθήκαμε φιλοξενία δημοσιογράφων, ήταν πάντα κοντά μας και συνέδραμαν και οικονομικά όποτε χρειάστηκε.»

Κρουαζιερόπλοια

Οι προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων στα νησιά μας είναι μια πηγή που μπορεί να δώσει αξιόλογα έσοδα στις τοπικές οικονομίες των νησιών μας; Κι αν ναι, γιατί μέχρι τώρα δεν υπάρχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα;

«Οι προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων στα νησιά μας είναι γεγονός και ήδη φέρνουν οικονομικά αποτελέσματα και στα τρία νησιά, και με δεδομένες τις κατά καιρούς μελέτες και τη θέση του δημάρχου Κέρκυρας, γνωστού προορισμού κρουαζιέρας, η απόδοση επιβατών είναι περίπου 40 ευρώ ανά άτομο. Η Σάμος φέτος είχε ήδη 11 προσεγγίσεις για πρώτη φορά από την εταιρεία Costa. Η Χίος σε γενικές γραμμές είχε μία αύξηση πάνω από 10% σε σχέση με πέρυσι, αντίθετα η Λέσβος είχε μία πτώση τού 35 - 38% περίπου, που οφείλεται στη μη σωστή υποδομή του λιμανιού και στην οικονομική κατάσταση που επικρατεί, αφού οι επιβάτες του είναι μεσαίας οικονομικής επιφάνειας. Όλα αυτά, βέβαια, βάσει των δεδομένων των ναυτικών τους πρακτόρων.»

Οι υποδομές που απαιτείται να γίνουν για να έχουμε περισσότερα κρουαζιερόπλοια, μήπως έχουν πολύ μεγάλο κόστος σε σχέση με τα αναμενόμενα οφέλη;
«Όσον αφορά στις υποδομές, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι όποιες υποδομές δε γίνονται αποκλειστικά και μόνο για την κρουαζιέρα, αλλά και για τα δρομολογημένα πλοία και εμπορεύματα. Αν και η προσωπική μου άποψη είναι ότι οι όποιες δαπάνες γίνονται ή θα γίνουν, είναι πλήρως ανταποδοτικές.»

Αν μπορούσατε άμεσα να αλλάξετε κάποια στοιχεία στον τουριστικό τομέα των νησιών μας, ποια θα ήταν αυτά;
«Ένα στοιχείο το οποίο θα άλλαζα στον τουριστικό τομέα, αν μπορούσα, είναι τη νοοτροπία μας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, και ο νοών νοείτω.»