Η Σελήνη είχε και έχει ξεχωριστή σημασία για τον άνθρωπο. Εμπνέει τους ποιητές, γίνεται θεά στη φαντασία των ανθρώπων, σε αυτή βασίζονται ημερολόγια. Η Σελήνη μας είναι πράγματι μοναδική, επιβεβαιώνουν νεώτερες έρευνες. Αμερικανοί ερευνητές, με επικεφαλής τη Nadya Gorlova, μελέτησαν 400 άστρα με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου «Spitzer» και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μόνο ένα από αυτά μπορεί να έχει πλανήτη με δορυφόρο όπως η Γη και η Σελήνη. Η ανακάλυψη έχει μεγάλη σημασία για τις έρευνες που γίνονται σχετικά με την πιθανότητα ύπαρξης ζωής σε αυτούς τους απομακρυσμένους πλανήτες άλλων ηλιακών συστημάτων.

Τα 400 άστρα που οι ερευνητές επέλεξαν να μελετήσουν, έχουν όλα περίπου την ίδια ηλικία, γύρω στα 30 εκατομμύρια χρόνια. Η επιλογή αυτή έγινε γιατί πιστεύεται ότι αυτή ήταν η ηλικία που είχε ο Ήλιος μας όταν δημιουργήθηκε η Σελήνη. Κατά πάσα πιθανότητα, η Σελήνη προέκυψε από την πρόσκρουση κάποιου ουράνιου σώματος στο νεαρό πλανήτη Γη. Με την πρόσκρουση, αποκόπηκαν κομμάτια από το μανδύα της Γης, που αργότερα συμπυκνώθηκαν και δημιούργησαν τη Σελήνη. Ταυτόχρονα, δημιουργήθηκαν και μεγάλες ποσότητες κοσμικής σκόνης, που διασκορπίστηκε στο ηλιακό σύστημα.

Η Σελήνη κινεί τους μηχανισμούς της ζωής
Η Σελήνη είναι μεγάλη σε σχέση με τη Γη. Η διάμετρός της είναι μόνο τέσσερις φορές μικρότερη από εκείνη της Γης. Συγκριτικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι ο Γανυμήδης, ο μεγαλύτερος δορυφόρος του ηλιακού μας συστήματος, έχει διάμετρο 27 φορές μικρότερη από τον πλανήτη του, το Δία. Το μέγεθος ενός δορυφόρου σχετίζεται πιθανότατα και με την έκβαση της πρόσκρουσης από την οποία αυτός δημιουργείται.

Λόγω του μεγέθους της, η Σελήνη έχει μεγαλύτερη επίδραση στη Γη απ’ ό,τι έχουν άλλοι δορυφόροι στους πλανήτες τους. Ίσως, μάλιστα, το ότι αναπτύχθηκε ζωή στον πλανήτη μας να οφείλεται και στη Σελήνη. Από τα πιο φανερά δείγματα της επίδρασης της Σελήνης είναι το περιοδικό φαινόμενο της παλίρροιας. Με την άνοδο και την υποχώρηση των νερών, δημιουργούνται στις ζώνες των παλιρροιών μοναδικά περιβάλλοντα. Περιοχές της Γης πλημμυρίζουν στη μία φάση από νερά, ενώ στην άλλη φάση εκτίθενται σε αέρα πλούσιο σε οξυγόνο. Αυτή η εναλλαγή ίσως ήταν ο λόγος που η ζωή στη Γη κατάφερε να επεκταθεί από τη θάλασσα στην ξηρά, αφού οι οργανισμοί των ζωνών αυτών είχαν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν σιγά - σιγά στο περιβάλλον της ξηράς. Οι μορφές ζωής που κατάφεραν να επιβιώσουν στη στεριά, ήταν καθοριστικής σημασίας για να αναπτυχθούν αργότερα μια σειρά πιο εξελιγμένες μορφές πολυπλοκότερων οργανισμών. Τελικά, ίσως ο άνθρωπος να μην υπήρχε αν δεν είχε δημιουργηθεί η Σελήνη.

Ένα τεράστιο ουράνιο σώμα εκσφενδονίζεται στη νεαρή Γη λίγο μετά τη γέννησή της. Μεγάλο τμήμα του μανδύα της Γης αποσπάται και δημιουργεί αργότερα τη Σελήνη

Η Σελήνη έπαιξε - και εξακολουθεί να παίζει - μεγάλο ρόλο και όσον αφορά στις γεωλογικές συνθήκες στη Γη. Η έλξη της Σελήνης δεν επηρεάζει μόνο τα νερά των θαλασσών, προκαλώντας το φαινόμενο της παλίρροιας, αλλά και το φλοιό της Γης - έστω και σε μικρότερο βαθμό. Όταν ο πλανήτης μας ήταν νεαρός, η απόσταση ανάμεσα στη Γη και τη Σελήνη ήταν πολύ μικρότερη από τη σημερινή και οι παλιρροϊκές δυνάμεις πολύ ισχυρότερες. Αυτό οδήγησε σε παραμορφώσεις της στερεής επιφάνειας της Γης σε βάθος μέχρι και ενός χιλιομέτρου, και αυτές οι παραμορφώσεις με τη σειρά τους προκάλεσαν μεγάλες εντάσεις στο εσωτερικό της Γης. Σε συνδυασμό με τη θερμότητα που προήλθε από τη δημιουργία της Γης και από τη διάσπαση ραδιενεργών στοιχείων, οι εντάσεις ευνόησαν τη ρευστοποίηση της νεαρής Γης και οδήγησαν στη χημική διαφοροποίηση των υλικών και το σχηματισμό του φλοιού της Γης. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, δημιουργήθηκαν οι τεκτονικές πλάκες και οι ήπειροι.

Η Σελήνη είναι, τέλος, σημαντική και για έναν άλλο λόγο, γιατί μας προστατεύει από μεγάλους μετεωρίτες. Η βαρύτητά της συμβάλλει στο να ανακόπτονται μετεωρίτες που η τροχιά τους τούς οδηγεί προς τη Γη. Έτσι, αποφεύγουμε προσκρούσεις που θα μπορούσαν να εξαφανίσουν κάθε ζωή στον πλανήτη μας.

Όλα αυτά δείχνουν ότι ούτε η Γη, ούτε η ζωή πάνω στη Γη, θα ήταν όπως είναι σήμερα, χωρίς τη Σελήνη. Και οι γνώσεις αυτές θα μας φανούν πολύ χρήσιμες τις επόμενες δεκαετίες, που θα ενταθεί η αναζήτηση πλανητών παρόμοιων με το δικό μας. Με τα σημερινά τηλεσκόπια, οι αστρονόμοι δυσκολεύονται να παρατηρήσουν άμεσα απομακρυσμένους πλανήτες, κι ακόμη περισσότερο να εντοπίσουν τυχόν δορυφόρους τους. Αυτό, όμως, μπορεί με την εξέλιξη της τεχνολογίας να καταστεί στο μέλλον εφικτό. Και τότε, δε θα λέμε πια «όπου υπάρχει νερό, υπάρχει και ζωή», όπως η NASA υποστηρίζει εδώ και χρόνια, αλλά θα λέμε κάτι πιο σωστό: «Όπου υπάρχει φεγγάρι, υπάρχουν πιθανώς και εξελιγμένες μορφές ζωής.»

* ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ 'SCIENCE ILLUSTRATED'